اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، یادداشت دانشجویی؛* در تازه ترین یادداشت خود به شرح حدیثی از امیرالمومنین حضرت علی (ع) در خصوص مدیریت پرداخت و نوشت:حضرت علی (ع) در حدیث"تسه اشیاء قبیحه ..." نه چیز را زشت می دانند اما ظهور و بروز آن را در عده ای خاص زشت تر دانسته اند.
قال امام علی(ع):« تسه اشیاء قبیحه و هی من تسعه انفس اقبح منها من غیرهم؛ ضیق الدرع من الملوک، والبخل من الاغنیا، و سرعه الغضب من العلماء، والصبا من الکهول، والقطیعه من الرووس، والکذب من القضاه، والزمانه من الاطبا، والبذاء من النسا، والطیش من ذوی السلطان» (دعائم الاسلام ج 1 ص 83)
حضرت علی (ع) در این حدیث نه چیز را زشت می دانند اما ظهور و بروز آن را در عده ای خاص زشت تر می دانند.
نخستین مورد: «ضیق الدرع من الملوک» درماندگی و ناتوانی زشت است اما از دولتمردان زشت تر. در بسیاری از موارد ناتوانی در تصمیم گیری ها و برخوردهای احساسی و غیرمنطقی از سوی افراد مسئول به ویژه دولتمردان می تواند نتایج زیانباری به دنبال داشته باشد. مسئول و مدیری که توانایی کنترل هیجانات و احساسات خود را نداشته باشد و به جای تصمیمات منطقی و عقلانی و حل مشکلات و بازکردن گره ها و مشورت با افراد متخصص و توانمند، درصدد فرافکنی و رفع مسئولیت برآید، توانایی اداره و مدیریت امور را نخواهد داشت.
دومین مورد: «والبخل من الاغنیا» بخل زشت است اما از ثروتمردان و توانگران زشت تر. اگر در جامعه ثروت به درستی تقسیم نشود، توانگران روز به روز صاحب مال و مکنت فراوان شده و افراد بی بضاعت روز به روز فقیرتر می شوند. اگر انفاق در جامعه ی اسلامی نهادینه نشود و افراد ثروتمند به جای دستگیری از مستمندان، به انباشت ثروت بپردازند، در چنین شرایطی شاهد ناعدالتی گسترده در توزیع ثروت در جامعه خواهیم بود، البته این به معنای سلب مسئولیت از متولیان امر و دولتمردان نیست.
سومین مورد: «سرعه الغضب من العلماء» زود خشمگین شدن زشت است اما از علماء زشت تر. یک عالم همواره باید سعه ی صدر داشته باشد و با حوصله و تأنی پاسخگوی پرسش ها بوده و توانایی حل مسائل را داشته باشد. نقل است که مرحوم آیت الله بروجردی –موسس حوزه ی علمیه ی قم- در کلاس درس در قبال پرسش های متعدد یکی از طلبه ها، کنترل خود را از دست داده و نسبت به وی پرخاشگری می نمایند. پس از مراجعت به منزل به شدت احساس پشیمانی کرده و شبانه به حجره ی آن طلبه رفته و ضمن عذرخواهی و دلجویی از او، با خود عهد می بندند که اگر یک بار دیگر بیهوده عصبانی شوند، یک سال تمام روزه بگیرند. در حدیثی ازپیامبر اعظم (ص) نیز آمده است« و اذا غضب احدکم فلیسکت» هر گاه یکی از شما عصبانی شود، پس آن گاه سکوت کنید.
چهارمین مورد: «والصباء من الکهول» حرکت بچه گانه زشت است، اما از میانسالان زشت تر. به اقتضای بالارفتن سن و کسب تجربه، به همان میزان باید به وقار و متانت افراد افزوده شود و از لودگی و حرکات کودکانه که موید نوعی سبکسری و حرکات غیر معقول است، اجتناب گردد.
پنجمین مورد: «والقطیعه من الرووس» جدایی از مردم زشت است اما از حاکمان زشت تر. حاکمان و مسئولان همواره باید زندگی خود را در پایین ترین سطح قرار دهند و همراه و همگام با مردم باشند. جدایی از مردم سبب می شود که مسئولان از مشکلات زندگی مردم بی خبر باشند و این امر نارضایتی عمومی را در جامعه به دنبال خواهد داشت. مسئولان باید نهایت تلاش خود را برای حل مشکلات مردم به کارگیرند و خدمتگزاری به آن ها را وظیفه ی اصلی خود بدانند.
ششمین مورد: «والکذب من القضاه» دروغ زشت است اما از قاضیان زشت تر. دروغ به عنوان یکی از گناهان کبیره، منشأ بسیاری از فتنه ها، آسیب ها و گناهان دیگر به حساب می آید. در روایت آمده است« تمام بدی ها در یک اتاق جمع شده است و کلید آن اتاق دروغ است» در مورد قاضیان نیز روایتی داریم با این مضمون« از چهار گروه قاضیان، سه گروه اهل جهنم خواهند بود» قضاوت به عنوان یک منصب حساس که تعیین کننده ی سرنوشت بسیاری از افراد است باید به دقت مورد توجه قرار گیرد. قاضی باید در پیشگاه خداوند متعال برصدور احکام عادلانه و به دور از غرض مبادرت ورزد و خود را در مظان اتهام قرار ندهد. به درستی که دروغ برای قاضی در حکم سم مهلکی است که او را به ورطه هلاک می کشاند.
هفتمین مورد: «والزمانه من الاطباء» بیماری کهنه زشت (بد) است اما از پزشکان زشت تر(بدتر). پزشکی که دچار بیماری مزمن و کهنه است و هنوز نتوانسته است به مداوای خود بپردازد و در این مورد مرتکب قصور و اهمال شده است، چگونه می تواند منشأ مداوای بیماران بوده و آن ها را درمان نماید؟ بیماران چگونه می توانند بر وی اعتماد کنند؟
هشتمین مورد: «والبذاء من النساء» بدزبانی زشت است اما از زنان زشت تر. زبانی که خداوند به ما عطا فرموده است هرگز نباید الفاظ رکیک و دشنام از آن خارج شود. به زنان توصیه شده است که وقار و متانت خود را حفظ کنند و حجاب و عفاف خویش را رعایت نمایند. صدای آن ها نباید به گوش نامحرم برسد چه برسد به آنکه از دهان زن الفاظ زشت و دشنام خارج شود که این زیبنده ی گوهر وجودی وی و نقش بی بدیل مادری نخواهد بود و ارزش او را در جامعه به شدت تقلیل خواهد داد.
نهمین مورد: « والطیش من ذوی السلطان» سختگیری، ستمگری و تندی زشت است اما از سلاطین، امرا و فرماندهان زشت تر. در مکتب تربیتی اسلام، بزرگی به وزارت و صدارت ومقام و درجه و مسئولیت نیست بلکه بزرگی در شکستن خود و نفس، زیر پا گذاشتن منیت و خضوع و فروتنی نهفته است. مسئولان باید توجه داشته باشند که مسئولیت و جایگاه فعلی آن ها امانتی است که از جانب خداوند متعال در نزد آن ها به ودیعه گذاشته شده است و باید در قبال تمامی تصمیمات، رفتار و برخوردهای خود با دیگران در روز قیامت پاسخگو باشند. تندی و سختگیری با مجموعه ی تحت امر و زیردستان هرگز نباید از سوی فرماندهان، مدیران و مسئولان اعمال شود. در دوران دفاع مقدس، بسیاری از فرماندهان که حتی گاهی مسئولیت یک لشگر را برعهده داشتند در دل شب تاریک و به صورت ناشناس به رزمندگان، خدماتی چون شستن لباس ها، واکس زدن پوتین ها و نظافت سرویس و... ارائه می کردند که همین امر رمز جاودانگی بسیاری از فرماندهان و شهدای جان برکف دوران دفاع مقدس بود. در دین مبین اسلام نیز بر برخورد محترمانه، دوستانه و تکریم افراد تحت امر سفارش شده است و از برخوردهای سلبی و تحقیر آمیز به شدت نهی گردیده است. یک مدیر یا مسئول باید جاذبه ی بسیار داشته باشد نه دافعه ی بسیار.
حامد هاشمی مجد- فعال فرهنگی
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است