شرایط منابع آبی کشور در حد فاجعه است/ پرداختی‌ مردم کفاف هزینه‌های آب و برق را نمی‌دهد

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، حمیدرضا چیت چیان در برنامه تیتر امشب شبکه خبر سیما افزود: برای مقابله با خشکسالی برنامه های لازم پیش بینی شده، 30 هزار حلقه چاه غیر مجاز شناسایی و بسته شد و برای اصلاح آبیاری در بخش کشاورزی 2500 میلیارد تومان در سال آینده اختصاص یافته است.

او ادامه داد: در چندسال اخیر با کاهش بارندگی مواجه بودیم به طوریکه متوسط بارش ها از 250 میلی لیتر به 247 میلی لیتر کاهش یافته است.

چیت چیان افزود: هرچند خشکسالی ادامه یابد منابع آب نیز کاهش می یابد، در کنار خشکسالی با تغییر اقلیم نیز مواجه بوده ایم. بیشتر بارش ها به صورت کوتاه مدت و در زمان کم بوده است. بارش کوتاه به منابع زیر زمینی منتقل نمی شود. بارش برف کم شده است، برف مدت زیادی می ماند و کم کم آب می شود که الان در حال حاضر بارش برف کم شده است که یکی از دلایل گرم شده کره زمین است. تبخیر آب نیز افزایش یافته است، بنابراین منابع در دسترس کاهش یافته است.

او گفت: زمانی 130 میلیارد متر مکعب منابع زیرزمینی داشتیم که در حال حاضر به حدود 90 میلیارد متر مکعب کاهش یافته است. جمعیت افزایش یافته، مصرف آب زیاد شده که این ها موجب عدم تعادل در آب ها و منابع زیر زمینی شده است. تالاب ها خشک شده که مشهورترین آن دریاچه ارومیه است. مهمترین مشکل عدم تعادل آب های زیرزمینی است که بیش از آنچه که ممکن است از آبهای زیرزمینی استفاده می شود.

وزیر نیرو در ادامه وضعیت آبی کشور را به 6 مرحله مرطوب، نرمال، قابل تحمل، دارای تنش آبی، تنش آبی و کمبود آب تقسیم کرد و گفت : خوزستان، گیلان و مازندران در وضعیت تنش آبی و کمبود آب و تامین نیازهای آبی هستند، 18 استان در تنش آبی شدید و 9 استان در وضعیت کمبود آب هستند.

چیت چیان درباره مقایسه میزان بهره وری آب در کشور و جهان نیز گفت: بهره وری آب در ایران کمتر از 40 درصد و میانگین جهانی 60 درصد است که پایین بودن آن به دلیل این است که شیوه های آبیاری ایران سنتی است در حالی که در دنیا به صورت آبیاری تحت فشار یا به صورت بارانی است، البته در کشور ما آبیاری بارانی به علت تبخیر زیاد مناسب نیست.

وزیر نیرو درباره دستاورد پیگیریها در این زمینه گفت: دستاوردها این است که دولت منابع مالی برای شرایط آبیاری و شیوه آبیاری در نظر گرفته است. دو هزار و 500 میلیارد تومان در بودجه سال آینده برای شیوه آبیاری در نظر گرفته شده است اما شیوه های آبیاری باید اصلاح شود و در مصرف آب نیز باید صرفه جویی شود.

چیت چیان درباره پیش بینی های از بین رفتن در هدر رفت آب نیز گفت: پیش بینی شده تا سال برنامه ششم توسعه 11 میلیارد متر مکعب از مصرف آب در بخش کشاورزی را کاهش دهیم اما باید فرهنگ سازی و تجهیزات لازم تولید شود و در اختیار کشاورزان قرار گیرد، دستگاههای مختلف بسیج شوند، علاوه بر شیوه آبیاری نوع کشت را نیز باید تغییر دهیم. به عنوان نمونه وزارت کشاورزی اعلام کرده بدلیل جلوگیری از هدررفت آب در هیچ کجای کشور بجز شهرهای شمالی که در کنار دریای خزر قرار دارند، از کشت برنج حمایت نخواهد کرد.

او درباره نتایج آسیب شناسی گفت: به سیاست های دولت توسط دستگاههای اجرایی باید احترام گذاشته شود اما تعهد همه دستگاهها نسبت به سیاست های اجرایی دولت یکسان نیست، در کلان دولت هماهنگی ها وجود دارد و همه سمت و سوی مشخصی در برابر سیاست های دولت در زمینه آب دارند اما آگاهی آحاد مردم را نیز باید ارتقا دهیم.

چیت چیان درباره مصرف آب نیز گفت: در کشور ما بین 90 درصد منابع آب در کشاورزی مصرف می شود که در کشورهای دیگر این مقدار بیش از 70 درصد نیست.

او درباره چاههای غیر مجاز تصریح کرد : تصور مردم بر این است که چاه می زنند که آب بیشتری استخراج کنند اما واقعیت این است که سفره های زیرزمینی ظرفیت محدودی دارد و امکان استخراج بیش از حد وجود ندارد. حفر چاه آب امکان استفاده از آب را کاهش می د هد. زمانی با 20 متر چاه به آب می رسیدیم اما الان در همان جا در عمق 300 متری هم مشکل آب هست و باغات در حال خشک شدن است.

چیت چیان گفت: حدود 300 هزار چاه غیر مجاز در کشور وجود دارد که قریب به 30 هزار چاه شناسایی و بسته شده اند برنامه ما این است که روی چاه ها کنترهایی نصب شود تا از میزان برداشت آبها باخبر شویم.

او افزود: در دنیا معیاری مورد قبول است و آن این که در کشوری اگر تا 40 درصد از منابع آبی آن استفاده شود در استفاده از منابع معتدل است، تا 60 درصد تنش آبی خوانده می شود و بیش از این میزان شرایط بحرانی است که در حال حاضر میزان تنش آبی در ایران بیش از 70 درصد است، ما برنامه ریزی کرده ایم تا این میزان را به 60 درصد کاهش دهیم.

او گفت: حق آبه یعنی آن میزان آبی که به صورت متداول در اختیار کشاورزان بوده است؛ حال اگر به صورت طبیعی در دوران خشکسالی میزان آب در دسترس کم باشد سهم همه کم می شود و در این شرایط خسارتی هم پرداخت نمی شود، حال اگر آب موجود باشد و کشاورز هم حق آبه دارد اما به دلیل مسائل مهمتر، به کشاورز خسارتی پرداخت می شود، در استان اصفهان کشاورزانی که حق آبه داشتند، 37 میلیارد تومان تحت عنوان خسارت در سال 92 به کشاورزان پرداخت شد. اما اینکه مطرح می شود خسارت حق آبه به کشاورزان پرداخت نشده را به صراحت رد می کنم.

وزیر نیرو ادامه داد : در دولت یازدهم، وزارت نیرو برای همه دشت های کشور که 609 دشت در کل کشور داریم مطالعات جامعی را آغاز کرد، براساس این مطالعات ما مشخص کردیم که در هر دشت چه مقدار آب وجود دارد و ما چقدر مجاز به برداشت از آن هستیم، برای آب های سطحی در همه حوزه های آب ریز حق هر استان از آب چقدر است و حق و حقوق همه را مشخص کرده و برای آنها برنامه ریزی جامعی ترتیب داده ایم.

چیت چیان گفت: زمانی که دولت یازدهم کار خود را آغاز کرد بیش از 20 هزار میلیارد بدهی داشت که در مدت این سه سال میزان بدهی ما به 32 هزار میلیارد تومان افزایش یافت، ما بخشی از این بدهی را مدیریت کردیم و در حال حاضر به 22 هزار میلیارد تومان کاهش داده ایم، ما قصد داریم بخشی را به صورت تهاتر می پردازیم و اوراق تسویه خزانه از جمله مکانیزم های ما برای پرداخت بدهی هاست.

او افزود : هزینه ها برای تامین آب، برق و غیره به قدری بالاست که پرداختی های مردم کفاف هزینه های ما را نمی دهد و در نتیجه هر لحظه بر میزان بدهی های ما افزوده می شود، ما زمانی می توانیم بدهی ها خود را بپردازیم که میزان هزینه ها با درآمدها یکسان شود.

وزیر نیرو تصریح کرد : سرمایه گذارانی که می خواهند برای احداث نیروگاه ها سرمایه گذاری کنند می توانند از تجهیزات داخلی یا خارجی استفاده کنند، قرارداد وزارت نیرو با سرمایه گذار قرارداد خرید برق است، برای سازندگان داخلی نیروگاه ها حداکثر راندمان آن تا 40 درصد است در حالی که سرمایه گذار به دنبال راندمان بیشتر است و این امر برای ما هم بسیار مهم است. آن کارخانجاتی که نیروگاه می سازند مورد حمایت های مادی و معنوی وزارتخانه بوده اند، وزارت نیرو تضمین کننده بازگشت سرمایه نیست و البته این هم براساس قوانین و مقررات است.