در تعلل روحانی بازار غذایی روسیه از دست رفت

بنا بر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس اقتصاد روسیه تجارت کشاورزی این کشور نیز متاثر از متغیرهای اقتصادی نظیر تورم و نرخ ارز و تحولات سیاسی و تحریم‌های غرب، روندهای متفاوتی داشته است. آثار بحران سال 2008 بر اقتصاد روسیه باعث کاهش ارزش پول ملی این کشور شد. این بحران ارزش پول ملی روسیه را به ‌شدت کاهش داد و به تبع آن روند افزایشی واردات کشاورزی روسیه را کاهش داد. واردات کالاهای صنعتی روسیه از 232/46 میلیارد دلار در سال 2008 با افت 38درصدی به 141/85 میلیارد دلار در سال 2009 کاهش یافت.

 همچنین در بازار 313میلیون دلاری انگور روسیه، ترکیه سهم 41 درصدی، شیلی سهم 10درصدی، پرو و مصر سهم 6درصدی و مولداوی و ایران سهم 5درصدی دارند. درواقع سهم 8 درصدی ایران در بازار انگور روسیه در سال 2013 به 5درصد کاهش یافته است. در بازار 385 میلیون دلاری سیب روسیه کشور صربستان سهم صادراتی خود را از 6 درصد در سال 2013 به 30درصد در سال 2015 افزایش داده است. چین سهم 9درصدی خود را به 15درصد افزایش داده و کشورهای برزیل و مقدونیه که سهم ناچیزی در بازار سیب روسیه داشتند، سهم خود را به 6درصد افزایش داده‌اند. این در شرایطی است که صادرات 2میلیون دلار ی سیب ایران به روسیه در سال 2013 به 85هزار دلار در سال 2015 افت کرده است.

به این ترتیب در پی مشکلات ترکیه و روسیه ایران می توانست به راحتی محصولات مورد نیاز وارداتی کشور روسیه را صادر کند اما هنوز قادر به انجام این کار نبوده است و به نظر می رود بازار این کشورنیز از دست رفت.در حال حاضر یکی از بهترین صادارت در حوزه مواد غذایی به عراق و افغانستان است. اما در خصوص کشت فراسرزمینی ایران در حال پیشرفت است و قراردادهایی نیز در این زمینه با کشورهایی که از نظر اقلیمی شرایط مساعدی دارند بسته است.

 کارشناسان در این رابطه معتقدند مهمترین دلایل شکست بازار روسیه در ماه های اخیر را می توان در دلایل فنی تولید، دلایل اقتصادی، دلایل لجستیکی و دلایل برنامه ریزی جستجو کرد. به طوریکه تولید و صادرات محصولات با کیفیت های نه چندان بالا و البته نامأنوس با فرهنگ کشوری مثل روسیه از یک طرف، قیمت های تمام شده بالا از طرف دیگر، ضعف ساختاری به خصوص در بحث حمل و نقل از طرف دیگر و در نهایت عدم برنامه ریزی بلندمدت و معطوف شدن به روندهای کوتاه مدت همگی از موضوعاتی بودند که باعث شد بازار روسیه تقریبا از دست رفته تلقی شود.  

رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران، با اشاره به این که هنوز تجار ایرانی هموفق به بازپس گرفتن بازار روسیه نشده اند گفت: در تاریخ صادرات غیرنفتی ایران، سابقه نداشته است که دولت کشوری به طور رسمی و کتبی از ایران بخواهد که بخشی از بازار کشورش را تامین کند؛ این فرصت مناسبی بود که اقتصاد کشور از دست داد.

کاوه زرگران با اشاره به اینکه بازار روسیه در بخش غذا و محصولات کشاورزی به ارزش 40 میلیارد دلار است، افزود: با توجه به رفع تنش میان روسیه و ترکیه، ما فرصت حضور در بخشی از این بازار را با توجه به سابقه و نفوذ اقتصادی ترکیه، عملاً از دست داده‌ایم؛ اگرچه هنوز در برخی محصولات شانس مناسبی داریم.

زرگران ادامه داد: بیش از 95 درصد بازار محصول گوجه‌فرنگی روسیه در اختیار ترکیه است و ایران می‌توانست از فرصت چند ماهه اخیر و اخراج ترکیه از این بازار به خوبی استفاده کند اما حال با بازگشت دوباره محصولات ترک، در این حوزه امکان رقابت برای محصول گوجه فرنگی ایران باقی نمی‌ماند.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در پاسخ به دلیل ناکامی ورود محصولات کشاورزی ایران به بازار روسیه اظهار داشت: دلیل ناکامی ورود محصولات کشاورزی ایران به بازار روسیه طی دست‌کم هشت ماه اخیر، کندی و کاهلی دستگاه‌های دولتی برای هموارسازی ورود بخش‌ خصوصی به این عرصه بوده است؛ اگرچه رقابت منفی تجار و بازرگانان ایران را نیز در این ناکامی موثر است.

زرگران افزود:  قیمت بالای تمام شده تولیدات ایرانی چالش مهمی در این عرصه ایجاد کرده است. این در حالی است که برخی از محصولات تولید داخل، نمی‌توانستند گواهی تایید روسیه برای ورود به این بازار را دریافت کنند.

 رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران با بیان اینکه اگرچه در برخی از محصولات کشاورزی از جمله مواد خام کشاورزی و همینطور گوجه‌فرنگی، شانس حضور در بازار روسیه را از دست داده‌ایم، تصریح کرد: به‌رغم بازگشت ترکیه به این بازار، هنوز تمام فرصت‌ها برای ایران از بین نرفته سایر محصولات تولید داخل از جمله لبنیات، می‌تواند سهم مناسبی از این بازار را به دست آورد.

زرگران در ادامه خاطرنشان کرد: برای تحقق این امر، دولت باید یارانه صادراتی را احیا کند تا تجار و صادرکنندگان ایرانی بتوانند با قیمت مناسب، امکان رقابت با دیگر کشورها در بازار روسیه را داشته باشند.