رفع سوء اثر از چکهای برگشتی، یکی از مهمترین موضوعات حقوقی است که با ضمانت اجراهای قانونی نیز روبرو شده است.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، بر اساس بخشنامههای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ايران تمامی امور مربوط به رفع سوءاثر از چکهای برگشتی اشخاص از طريق شعب و واحدهای تابعه بانکها در صورت تأمين موجودی و پاس نمودن چک، ارایه لاشه چک به شعبه، ارایه رضايتنامه محضری ذینفع چک به شعبه، واريز مبلغ چک به حساب جاری و مسدودکردن آن به مدت دو سال و مشمول شدن نسبت به بخشنامه طب / 999 مورخ 11/3/1382 در خصوص مرور زمان به صور ذيل امکان پذير است:
1_ تأمين موجودی: صاحب حساب جاری مبلغ مندرج در متن چک برگشت شده را به حساب جاری خود واريز کرده و پس از دريافت مبلغ چک توسط ذینفع چک، بانک نسبت به رفع سوءاثر از آن بر اساس صورتحساب مشتری اقدام لازم را انجام میدهد. ( بخشنامه طب/ 2666 مورخ 8/8/1387)
2_ ارایه لاشه چک به شعبه: صاحب حساب جاری يا وکيل قانونی وی پس از اخذ لاشه چک از ذینفع، جهت رفع سوءاثر آن را به شعبه ارایه میکند. (بخشنامه طب/ 2666 مورخ 8/8/1387)
3_ ارایه رضايتنامه محضری ذینفع چک به شعبه: صاحب حساب جاری مبلغ چک را به ذینفع پرداخت کرده، اما لاشه چک (به دلايل مختلف از جمله مفقود شدن، به سرقت رفتن، سوختن و غیره) به شعبه تحويل نمیشود. در اين هنگام ذینفع چک با حضور در دفترخانه اسناد رسمی نسبت به چک مورد نظر رضايت خود را اعلام کرده و صاحب حساب جاری با ارایه رضايتنامه ممهور به مهر دفترخانه به بانک، درخواست رفع سوءاثر از چک موردنظر را میکند. (بخشنامه طب/ 2666 مورخ 8/8/1387)
4_ واريز مبلغ چک به حساب جاری و مسدودن بودن آن به مدت۲سال: چنانچه دسترسی به ذینفع چک امکانپذير نبوده و صادرکننده چک قادر به ارایه لاشه چک و يا رضايتنامه محضری ذینفع به بانک نباشد، مشتری میتواند معادل وجه چک و يا چکهای برگشتی را به حساب جاری خود واريز و از شعبه کتباًَ درخواست کند که مبلغ يا مبالغ واريزی به حساب جهت پرداخت چک يا چکهای برگشتی نزد شعبه مسدود و تا تعيين تکليف قطعی چک و يا حداکثر به مدت 24 ماه قابل برداشت نباشد، اين امر در صورتی است که حساب جاری مشتری نزد شعبه مفتوح و توسط مراجع قضايی مسدود نشده باشد. (بخشنامه شماره طب/ 3500 مورخ 17/9/1380)
5_ مشمول شدن نسبت به بخشنامه طب/ 999: به منظور مساعدت به مشتريان بانکها بخشنامههای طب/ 999 مورخ 11/3/1382، طب/ 2300 مورخ 26/11/1384 و طب/ 1260 مورخ 22/9/1385 به بانکها ابلاغ شد. براساس بخشنامههای مزبور اين امکان برای اشخاص حقيقی و حقوقی فراهم شد تا بدون ارایه مدارک مثبته و فقط بر مبنای مانده تعداد چکهای برگشتی و با مرور زمان در صورت مشمول بودن نسبت به بخشنامه از خدمات بانکی نظير افتتاح حساب جاری جديد و دريافت دسته چک جديد بهرهمند شوند. اهم مفاد بخشنامه طب/ 999 مورخ 11/3/1382 در خصوص مدت نگهداری سوابق چکهای برگشتی در بانک اطلاعاتی اين اداره به شرح ذيل است:
*مدت نگهداری سوابق افراد دارای سابقه چک برگشتی در بانک اطلاعاتی
۱ فقره ۶ ماه
2 فقره يک سال
3 فقره دو سال
4 تا 12 فقره سه سال
13 تا 20 فقره چهار سال
21 تا 50 فقره هشت سال
51 تا 100 فقره ده سال
101 فقره و بيشتر پانزده سال
* لازم به ذکر است؛ جهت آگاهی مشتريان از سوابق چکهای برگشتی موجود خود در بانک اطلاعاتی اين بانک و چگونگی رفع سوءاثر از سوابق چکهای مذکور، تمامی شعب بانکها بر طبق بخشنامههای بانک مرکزی ( بخشنامه طب/2510 مورخ 24/12/1383 و طب /203 مورخ 14/2/1384 ) موظف به ارایه پرينت صورت کامل تعداد و مشخصات چکهای برگشتی (در تمامی بانکهای کشور) جهت اطلاع به دارنده سوابق مذکور شدند.
*توضيح1: زمانهای توقف ياد شده در جدول فوق از تاريخ آخرين چک، مورد محاسبه قرار میگيرد.
*توضيح2: بانکها در مورد افرادی که مشمول شرط حذف سوابق از بانک اطلاعاتی به شرح جدول فوق بوده ليکن تاکنون به دليل تشابه مشخصات شناسنامهای از سوابق مذکور رفع سوءاثر نشده باشد، میتوانند نسبت به رفع سوءاثر از چکهای برگشتی موجود در پرينت سوابق وی که مربوط به ساير شعب همان بانک و يا بانکهای ديگر است نيز اقدام کنند ( بخشنامه شماره طب/1260 مورخ 22/9/1385) يادآوری میشود شعب بانکها موظفندف گواهینامههای عدم پرداخت چک صادر شده را به مدت 10 روز در شعبه نگهداری کنند و در صورتی که صاحبان حسابهای جاری دارای چک برگشتی ظرف مدت 10 روز از تاريخ صدور گواهینامه عدم پرداخت، حسن نيت خود را با تأمين وجه چک برگشت شده در بانک و يا ارایه رضايتنامه دارنده چک مزبور اثبات کنند از ارسال اطلاعات مربوط به چکهای برگشتی به بانک مرکزی خودداری کنند.