تشکیلاتی باشیم تا سیب زمینی نباشیم!/ همه آنچه باید درباره تشکل‌های دانشجویی بدانید

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-سارا عاقلی، مگر میشود دانشجو بود و کار تشکیلاتی نکرد؟! مگر میشود کل ایام دانشجویی را صرف جزوه نویسی و صبحانه و ناهار خوردن با دوستان کرد؟! مگر میشود به عنوان یک عضو تشکیلاتی در راهروهای معاونت فرهنگی به دنبال مجوز برای برنامهها نبود؟! 

نه واقعا نمیشود. لااقل برای دانشجویانی که میخواهند زندگی متفاوتی با دوران دانشآموزی و کارمندی تجربه کنند؛ نمیشود. 

چرا کار تشکیلاتی؟ 
چون ابتدایی ترین راه است که ثابت کنیم سیب زمینی نیستیم! و از دوران دانش آموزی به دانشجویی گذار کردهایم. هرچند که جنبش دانش آموزی نیز وجود دارد! ماهیت دانشجو بودن نیز میطلبد که در کنار درس خواندن در جریان و پیگیر مسائل روز باشیم. از همه مهمتر فضای تشکیلاتی فرصتی است تا علاقه و دغدغههایمان را پیدا کنیم و به آنها بپردازیم. در کنار همه اینها کار جمعی کنیم تا باورمان شود که بزرگ شدهایم!

اگر یک نیم نگاهی هم به تاریخ معاصر بیاندازیم؛ متوجه تاثیر دانشجویان در طول تاریخ میشویم. اعتراض به سفر نیکسون در  16 آذر سال 32 و شهادت سه تن از دانشجویان، اعتراض به تاسیس ساواک در سال ۳۵، اعتراض به تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، اعتراض به تبعید امام و اعتراضهای مکرر به فعالیت رژیم شاه برای ترویج فساد و کمرنگ کردن فرهنگ دینی قسمتی از فعالیتهای دانشجویان قبل از پیروزی انقلاب است.

اگر هنوز هم دلیل قانع کنندهای برای پیوستن به جنبش عظیم دانشجویی نیافتهاید باید بگویم شما از گونه-ی دانشجوهای خستهاید! و از همین جا به شما خسته نباشید میگوییم!

انواع تشکیلات
تشکیلات دانشجویی انواع و اقسامی دارند از کانون های فرهنگی، هنری و علمی گرفته تا ورزشی ولی گل سرسبد آنها  تشکل های سیاسی است که اوج هیجان در دوران دانشجویی در آن ها اتفاق میافتد که البته در کنار این هیجان بار روشنگری سیاسی و جریان سازی به عهده شان است.

از جمله تشکیلات فرهنگی و هنری می توان به کانون های نماز، قرآن، مهدویت، موسیقی، تئاتر، سینمایی، گروه های مختلف جهادی و ... اشاره کرد که یا زیر مجموعه نهاد رهبری دانشگاهها هستند یا معاونت فرهنگی.

 
معمولا گروه های جهادی زیر مجوعه بسیج دانشگاه به شمار میآیند اما برخی دانشگاهها کانونهای جهادی مستقل از بسیج دارد که فعالیت اصلی شان محرومیت زدایی در مناطق محروم است و معمولا تم مذهبی دارند.

انجمن های علمی گونه ای دیگر از تشکیلات به شمار می آیندهر رشته دانشگاهی یک انجمن علمی دارد که باید با رویکرد علمی به برگزاری برنامهها و اردوهای علمی بپردازند. گاهی اوقات دانشجویان شاهد جهت گیری سیاسی انجمنهای علمی هستند که از پسوند علمی برای پیشبرد اهدافی خاص سوء استفاده می کنند. این اتفاق بیشتر در انجمن علمی رشته های علوم انسانی مانند جامعه شناسی و علوم سیاسی  میافتد. 

تشکل های سیاسی
اگر بخواهیم خیلی واقع گرایانه به جریانهای دانشجویی نگاه کنیم باید بگوییم که جنبش دانشجویی با تشکلهای سیاسی معنا پیدا می کند نه به این معنی که سایر تشکیلات از معنا تهی هستند اما اثرگذاری تشکّل های سیاسی قابل مقایسه با دیگر تشکیلات نیست. 
از انواع تشکلهای سیاسی می توان به بسیج دانشجویی، دفتر تحکیم وحدت، انجمن اسلامی دانشجویان مستقل، جنبش عدالتخواه دانشجویی و جامعه اسلامی دانشجویان اشاره کرد.

بسیج دانشجویی؛ تبلور انقلابی گری در دانشگاه‌ها
با فرمان امام خمینی در سال 67 تشکیل شد. این تشکّل در دانشگاه‌ها زیر نظر ناحیه بسیج دانشجویی که از زیر مجموعه‌های سپاه پاسداران انقلاب است. بسيج نه فقط سیاسی بلکه تشكلي فرهنگي، سياسي، عقيدتي و دفاعي محسوب میشود. اوج انقلابی بودن و انقلابی گری در بدنه دانشجویی متعلق به بسیج دانشجویی است.

دفتر تحکیم وحدت؛ ایستاده در برابر استحالهها
«بروید تحکیم وحدت کنید.» این شاه جمله امام خمینی در دیدار با اعضای این تشکّل در اردیبهشت‌ماه سال ۵۸ است. دانشجویان در این نشست مسئله¬ی تاسیس اتحادیه را مطرح می¬کنند و امام آن جمله¬ی تاریخی را می¬گویند و اسم "تحکیم وحدت" بر اولین جریان دانشجویی کشور باقی میماند.

در واقع آن اتحادیهای که تحت عنوان تحکیم وحدت نام گرفت، مجموعهای از انجمنهای اسلامی بود که اولین آن در دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۱تاسیس شد. انجمنی که در تقابل با فضای ضد دینی و کمونیستی آن زمان به وجود آمد. انجمنهای اسلامی به تدریج گشترش پیدا کردند و در دیگر دانشکدهها و دانشگاههاشعبه زدند. به همین خاطر انجمنهای اسلامی سرآغاز جنبش دانشجویی مسلمان به شمار میآیند.

تحکیم به عنوان اولین تشکل سیاسی اتفاقات بسیاری را پشت سر گذاشت از تسخیر لانه جاسوسی با عنوان «انقلاب دوم» گرفته تا مناقشه ی تاریخی حضور در انتخابات، پدیده نفوذ که از دهه 60 شروع شد، استحالهها، انشعابات، دوم خرداد (دوران سیاه تحکیم)، انشقاقی که در اوایل دهه 80 اتفاق افتاد، انحلال گروهک علامه در سال 87 و در نهایت پیام تاریخی ومکتوب رهبر انقلاب در اسفند سال 88 به نشست سالیانه دفتر تحکیم وحدت.

دفتر تحکیم وحدت در طی سالهای اخیر با بازسازی تشکیلات و عمل به اساسنامه و مرامنامه دوباره این سنگر انقلاب را احیا کرده. این اتحادیه با سابقه 70 ساله تاریخ و هویت جنبش دانشجویی کشور به حساب میآید.

جامعه اسلامی دانشجویان؛ انشعابی برای دفاع از تفکر شهید بهشتی
"جامعه اسلامی دانشجویان" شاخه¬ی جدا شده از تحکیم وحدت است. گروهی از انجمنها جلساتی را با سخنرانی شهید بهشتی برگزار میکردند. چون بدون هماهنگی تحکیم وحدت بود باعث واکنش شورای مرکزی تحکیم شد. پس دو طیف مخالف و موافق حزب جمهوری اسلامی در داخل تحکیم به وجود میآید. اما به تدریج جناح چپ کل تحکیم را در بر میگیرد. جریان منتقد چپ گرایی مجبور می¬شود در قالب شاخه‌ دانشجویی حزب جمهوری در کل کشور فعالیت کند.  تا اینکه حزب در سال 66 منحل میشود. 

با پایان جنگ، رحلت امام در سال 68 و انتخاب آیت الله خامنه‌ای برای رهبری انقلاب، بار دیگر ضرورت ایجاد تشکیلاتی ولایت‌مدار و بر اساس تفکر ناب اسلامی در دانشگاه‌ها احساس می‌شود. "جامعه" در نتیجه همه این اتفاقات سال 68 در دانشگاه تهران تأسیس شد. اما اولین کنگره¬ی آن مربوط به سال 75 است.ویژگی مهم آن ساختار تشکیلاتی قوی است که دارای یکی از کامل¬ترین  سیستم تشکیلاتی در میان تشکل‌های دانشجویست.

انجمن اسلامی دانشجویان مستقل؛ "بازگشت" به انقلابی گری
دفتر تحکیم وحدت مجدد در سال 78 دچار انشعاب شد با این تفاوت كه ديگر دانشجويان مسلمان به صورت فردي از تشكيلات انجمن هاي اسلامي دانشجويان جدا نشدند؛ بلكه انجمن هاي اسلامي بصورت تشكيلاتي از دفتر تحكيم وحدت اعلام استقلال مي كردند و اولين انشقاق تشكيلاتي را در تاريخ دفتر تحكيم وحدت ثبت کردند.

تعدادی از دفاتر انجمن اسلامی دانشگاهها به علت اختلافات فكري با تحكيم، از اين جريان جدا شدند و در قالب «اتحاديه انجمن هاي اسلامي دانشجويان مستقل دانشگاه هاي سراسر كشور» اعلام موجوديت كردند.

"انجمن مستقل" هنگامی که دید "تحکیم"  دچار استحاله شده از آن جدا شد تا ادامه دهنده مسیر انقلابی گری باشد. درحالی که "تحکیم"  یک دهه بعد احیا شد و انقلابی تر جنبش دانشجویی را پیش برد.

جنبش "همیشه" عدالتخواه دانشجویی
این تشکّل که با نام اختصار جنبش یاد می¬شود نسبت به جریان‌های دانشجویی دیگر جوان‌تر است. در سال ۸۱ و پس از پیام رهبر انقلاب به جنبش دانشجویی برای پیگیری عدالت، ارتباط تشکیلاتی این جنبش جدی شد و در اواخر سال ۸۲ جنبش عدالتخواه دانشجویی به صورت رسمی از جانب نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها به رسمیت شناخته شد.

جنبش بارها ثابت کرد که خیلی بیشتر از بقیه تشکل¬ها مرد عمل است و تیغ نقد و عدالتخواهی را بر هر جناحی می¬کشد. جنبش عدالتخواه توانست به شعار فراجناحی بودن جامه عمل بپوشاند.

اگرچه همه این پنج تشکّل در همه¬ی دانشگاه¬های کشور دفتر ندارند اما جنبش دانشجویی کشور به دستشان رقم میخورد.

اگر هم تمایل دارید هر یک از این تشکل¬ها در دانشگاه شما آغاز به کار کند پس بهتر است دست به کار شوید و بعد از تعطیلات مجوز آن را بگیرید تا شعبهای از آنها را در دانشگاهتان افتتاح کنید.

انواع افراد تشکیلاتی
دسته اول سمپاتها یا بدنه ی تشکل ها هستند که جز هواداری و جو دادن در مراسم ها کار خاص دیگری انجام نمی دهند یعنی خسته تر از آن هستند که بخواهند وارد فاز اجرایی و جریان سازی شوند!

دسته دوم یک مرحله بالاتر از سمپات ها هستند و اندکی مسئولیت اجرایی به عهده شان است و گاهی برگزار کننده ی برنامه های فرعی هستند و اغلب در تکاچوی جذب نیروی هر چه بیشتر هستند.

دسته سوم که دسته اصلی نیز محسوب می شوند حکم سر جنبش دانشجویی را دارند و بار ایده پردازی و جریان سازی به عهده شان است و معمولا همان شورای مرکزی تشیلات هستند. به شدت فعالاند. بار برگزاری برنامه های اجراییِ کلان  و مهم مثل برنامه های 16 آذر را به عهده شان است. و حکم سنگ زیر آسیاب را دارند.

چگونه به تشکلی شویم؟

جشن ورودی‌ها
رایج ترین و مهیج ترین روش البته برای دانشجویان ورودی عضو شدن از طریق جشن ورودیهاست! برپایی غرفه در مراسم جشن ورودی ها با دکوراسیون های هیجان انگیز یکی از فعالیت های اصلی تشکیلاتی هاست. چون عمده جذب مخاطبانشان در آن جا اتفاق می افتد. آن ها سعی می کنند اهداف، نوع فعالیت ، جناح بندی و مرامنامه شان را در غرفه عرضه کنند. همیشه در غرفه جشن ورودی ها حجم زیادی فرم عضویت وجود دارد و در پایان روز جشن هر تشکّلی که بتواند حجم بیشتری فرم پر شده به دست بیاورد موفق تر است!

مراسم‌ها
معمولا مراسم هایی که تشکیلات ها برگزار می کنند فرصت خوبی است تا جذب نیرو هم بکنند که دو حالت دارد یا آنها با فرمهای عضویت از شما دعوت میکنند یا آوازه ی آن تشکل به گوش شما رسیده و حالا این مراسم فرصتی شده تا شما به آن ها بپیوندید .
پیوستنهای رفاقتی: این مدل شامل افرادی است که از طریق دوستانشان با یک جریان دانشجویی آشنا می¬شوند و یا از روی هیجان عضو سمپات ها می شوند یا با دغدغه های والای دوستانشان آشنا می شوند و خیلی زود به جمع افراد اصلی میپیوندند.

البته این دسته بندیها بیشتر متعلق به تشکیلاتی است که در دانشکده ها اتاق ندارد و بیشتر شامل تشکیلات فرهنگی و هنری می شود اما اکثر تشکل های سیاسی در دانشکده ها دفتر دارند و بچه ها از آن طریق آشنا می شوند و فعالیتشان را آغاز می کنند.
اگر چند ترمی هم از عمر دانشجوییتان می¬گذرد ولی هنوز تشکیلاتی نشدید پس بشتابید که دیگر سیب زمینی بودن جایز نیست.