مسئولین در کار تعاونی‌ها دخالت نکنند/ ۱۰۰هزار تعاونی داریم اما سهمشان از اقتصاد کشور کمتر از 25درصد است

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو-سید مصطفی موسوی نژاد: اتاق تعاون ایران در ۲۱ فروردین سال ۱۳۷۳ با حضور جمعی محدود پا به عرصه حیات اقتصادی ایران نهاد. این اتاق به عنوان عالیترین نهاد مردمی بخش تعاونی کشور تمامی مساعی خود را برای تحقق سهم ۲۵ درصدی از اقتصاد ملی کشور معطوف نموده است. از این‌رو میزبان دکتر اسماعیل خلیل‌زاده رئیس اتاق تعاون تهران بودیم تا مهمترین مسائل مربوط به حوزه تعاون کشور را بررسی نماییم.

مهمترین فعالیت‌ها و اقدامات‌تان در حوزه اقتصاد مقاومتی و ایجاد اشتغال را تشریح نمایید.
امروز با بیش از ۱۰۰ هزار تعاونی در کشور که بیش از ۲۰ میلیون نفر را در خود جای داده، نتوانسته‌ایم به سهم ۲۵ درصدی از اقتصاد کشور برسیم. نمی‌شود این را به گردن اعتقاد نداشتن مردم انداخت. اگر اینطور بود ۲۰ میلون نفر در تعاونی‌ها عضو نمی‌شدند. بدلیل سازوکاری که در تعاونی‌ها وجود دارد، امکان بوجود آمدن رانت بسیار کم است. اما اینکه چرا نمی‌تواند مشکلات تولید و اشتغال را حل کند، علتش این است که همه دولت‌ها بجز دولت کنونی به تعاون اعتقادی نداشتند. تعاون در بسیاری از جلسات حضور نداشت. معتقدند تعاونی‌ها فقط به درد زمان بحران می‌خورند. ذهنیت اشتباهی وجود دارد که فکر می‌کند کار تعاونی فقط فروش پیاز و سیب‌زمینی است. مثلا در مسکن مهر بخشی از کار به وزارت راه و شهرسازی تحویل داده شد و بخشی به وزارت کار و تعاون، لذا کار آنطور که باید و شاید پیش نرفت.

ما اعتقاد داریم اگر قرار است اشتغالی بوجود آید و پایدار بماند باید از طریق تعاونی‌ها صورت بگیرد. در کانادا از هر ۳ نفر یک نفر در تعاونی‌های اعتباری عضو هستند. اما در ایران بدلیل اهمیت ندادن به بخش تعاون و ندادن منابع کافی، این بخش با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. در دولت قبل با طرح بنگاه‌های زود بازده ضرباتی به بخش تعاون وارد شد. امروز بخش تعاون با مقررات زاید، عدم نقدینگی و دخالت برخی از مجموعه‌های دولتی مواجه است که باعث عدم رشد شرکت‌ها می‌شود.

 

مسئله دیگر، مشکل نقدینگی در حوزه تعاون است. شما بودجه راببینید! کجا برای توانمندسازی شرکت‌های تعاونی و ایجاد تولید مبلغی دیده شده است؟ بانک تعاون هم این توان را ندارد که به بخش تعاون کمک کند. بدلیل عدم وجود نقدینگی، تولید کننده نمی‌تواند مواد اولیه بخرد. اگر هم به هر ترتیبی بتوانند تولید کنند بدلیل وجود کالای قاچاق توانایی فروش اجناس‌شان را ندارند.

 

بخش حمل و نقل را ببینید. اتوبوسرانی، تاکسیرانی و ... چطور تعاونی‌ها موفق شده‌اند. دلیل آن عدم وجود مشکلات فوق در این بخش است. ما باید برای حل مشکل بیکاری و اشتغال، مشکل بنگاه‌های کوچک را حل کنیم. مسئولین در کار تعاونی‌ها دخالت نکنند و منابع مالی مناسب در اختیار ما قرار دهند، بعد ببینند چطور اشتغال ایجاد خواهیم کرد. دولت باید نظارت کند، نه اینکه دخالت کند. مثل طرح زودبازده نشود که آن همه منابع به هدر رفت. نه اشتغال تولید شد، نه تولید به راه افتاد، بدهی روی بدهی بالا آمد، پرونده‌های قضایی زیاد شد. چرا بانک‌ها بنگاه‌داری می‌کنند و کار به جایی رسیده است که روز به روزبیشتر در بحران فرو می‌روند. بانک‌ها باید در اولین فرصت از بنگاه‌داری خارج شوند.

شما اشاره کردید وزیر کار در بخش تعاون با شما هم‌نظر است، از سوی دیگر در بودجه اتفاق خوبی برای تعاون صورت نگرفته است. حرف زدن بسیار خوب است، اما در عمل چه اتفاقی افتاده است؟
در بحث بودجه واقعا اتفاقی برای تعاون نیفتاده است. اگر هم چیزی در نظر گرفته شده است، بسیار ناچیز است. عملا بدنه وزارت تعاون به نظر من ۱۰۰ % از وزیر تبعیت نمی‌کنند. دلیل آن را هم نمی‌دانم؛ لذا پیشنهاد من به جناب ربیعی این است که ضمن آرزوی تکرار وزارت ایشان، فکری به حال بدنه وزارتخانه خود بکنند. وزارت تعاون نیاز به کارشناسان بهتری در حوزه تعاون دارد. برخی مدیران مربوط به تعاون اصلا تخصصی در این حوزه نداشتند. ما مدیری داشتیم که بیش از ۳۰ سال در یک اداره کل مشغول بود و تجربه و توان بسیار بالایی داشت، این فرد کنار گذاشته می‌شود و بجای او فردی گذاشته می‌شد که صرفا بخاطر وابستگی به یک جناح سیاسی در آن جایگاه قرار می‌گیرد و تا زمانی که شخصی جدید قوانین تعاون را یاد بگیرند زمان بسیاری هدر رفته است.

 

 

اشاره‌ای داشتید به تذکر شخص رئیس‌جمهور به برخی وزرا بدلیل ر‌ها نکردن تصدی‌گری در وزارت‌خانه‌شان. مشکل چیست؟ چرا باید در یک جلسه علنی بعد از سه سال این تذکر داده شود؟
این را باید از وزارتخانه‌ها پرسید. من نمی‌دانم. آقای رئیس‌جمهور اسم برد. درست است که با خنده گفت، اما داخل آن تشر هم بود. چرا تصدی‌گری را ر‌ها نمی‌کنید؟ مال شما که نیست؟ مال این ملت است. این را به خود مردم بسپارید. این را باید نمایندگان مجلس مد نظر خود قرار دهند. چرا واگذاری‌ها صورت نمی‌گیرد؟ چرا رئیس دولت این همه فشار می‌آورد، اما باز هم واگذاری‌ها بخوبی صورت نمی‌پذیرد؟

مشکل تعاونی‌ها در بخش فروش کالا و تولید اشتغال چیست؟ چه راهکاری پیشنهاد می‌دهید؟
آیا این حجم قاچاق را آن کولبر وارد می‌کند؟ این مسیر قاچاق کجاست؟ چگونه وارد کشور می‌شود؟ شما فکر می‌کنید برندهای داخلی الان موفق‌اند؟ اصلا اینطور نیست. بخش تعاون از سرمایه‌های اندک جمع می‌شود. این بخش، چون وارد دریافت وام‌های کلان نمی‌شود، لذا می‌تواند در بازار دوام بیاورد. دولت بیاید و با توجه به منابعی که به ما می‌دهد از ما برنامه تولید اشتغال بخواهد. این راهکار حل مشکل اشتغال و بیکاری است.