حق داشتن با حق بودن متفاوت است

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ حجت الاسلام نبویان از اساتید حوزه و دانشگاه در دوره علمی پژوهشی علوم انسانی اسلامی «مفتاح» که با حضور اساتیدشاخصی در رشته‌های مختلف علوم انسانی در موسسه‎ی حضرت امام خمینی رحمه‎الله علیه شهر قم برگزار می‌شود گفت: برای بررسی موضوع «فلسفه حق» ابتدا باید مقدماتی از قبیل: ضرورت طرح و بحث از فلسفه حق، تاریخچه آن و حوزه‎هایی دانشی که این بحث در آن‌ها اثر عملی و دانشی دارد اختصاص دادند پرداخت.

وی با اشاره به ضرورت پرداختن به فلسفه حق و فلسفه حقوق گفت: غلبه استفاده از این مفهوم در مناسبات اجتماعی داخلی و بین‎المللی اقتضا دارد که ابعاد مختلف این مفهوم به طور دقیق روشن شود.

حجت‎الاسلام نبویان با اشاره به به موضوع حقوق بشر گفت: همه طرف‎های درگیر در صحنه بین‎المللی از این مفهوم در جهت منافع خود استفاده می‎کنند.

وی به با بیان دوره‎بندی‎های تاریخی که در آثار غربی منعکس است گفت: تاریخچه طرح این بحث از ابتدای خلقت است.

حجت الاسلام نبویان با اشاره به تعریف معنا و مفهوم حق گفت: حق داشتن با حق بودن متفاوت است.

 بر اساس تفسیر المیزان و مقاله ششم از کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم که علامه طباطبایی رحمه الله، ارائه کردند، به طور کلی حق، «امتیاز» و خصوصیتی است که اختصاص به صاحب خود دارد و در نتیجه کس دیگری حق تصرف در آن را ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که منظور از اعتباری یا تکوینی، ذاتی، فطری و طبیعی بودن حقوق چیست گفت: در مفهوم‎شناسی «اعتبار» باید گفت: اعتبار عبارت است از جعل و قرارداد و منظور از اعتبار اعطاء حد شیئی به شیئ دیگر است که آن حد را ندارد که منظور از حد همان تعریف یک شیئ است و این اعطاء ممکن است به اغراض مختلفی انجام شود

عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی با اشاره به معنای ذاتی، فطری، تکوینی و طبیعی گفت: هر چهار مفهوم را با تسامح به یک معنا می‌توان دانست. به این شکل حق تکوینی عبارت است از امتیازی که صاحب آن نسبت به متعلق حق پیدا می‌کند و این امتیاز به واسطه وجود صاحب حق برای او به شکل ثابت پدید می‌آید.

وی با بیان اینکه حقوق خدای تعالی تماما تکوینی و حقوق سایر پدیده‌های عالم هستی نیز به تناسب تکوینی یا تشریعی است گفت: منشا حق را بر اساس اینکه تکوینی یا تشریعی (اعتباری) باشند جداگانه ذکر کردند.