فراگيري رسانه غفلت

يوسفعلي مير شكاك در مجموعه مقالات به كتاب در آمده تحت عنوان «غفلت و رسانه هاي فراگير» در نوشتاري خطابه اي و به سبك ژورناليسم مطنطن خود به گسترش لفاظي هاي درنگ آلود و جانبركفي هاي جذاب و خوش خوان خود دست يازيده و حماسه اي گريز آور را در علم آوري هاي علم سوزانه قديم خود در آشي شله قلمكار به مخاطب امروزين، پس از گذشت بيش از دو دهه از چاپ نخست اين نوشته هاي پراكنده به زيور طبعي امروزين آراسته و پيراسته است.

«غفلت و رسانه هاي فراگير» مجموعه مقالاتي است كه در افواه و اصطلاح به مقاله شهره اند و الا در زبان علمي و در مقام تخصصي چيزي از مقال علم آورانه و دقت هاي پايه اي و اصول فكري و انتظام هاي انديشگي مالوف و درست در خود ندارد و صد البته اين عيب مانع از آن نشده است كه در اين نوشتارها اشارت ها و دقايق و ظرايفي بعضا رندانه و گاه رو و گل درشت و بعضا تكان دهنده ديده نشود.

در نوشته اي كه با عنوان «هو الاول و الاخر و الظاهر و الباطن» مير شكاك به بيان پراكندگي هاي فرو خورده ساليان گذشته – و امروز؟- خود دست يازيده و در جامعه واژگاني ستيهنده -به ظاهر- به زد و خورد با اين آن و گفتن سلايق و علايق خويش به بازي هاي لفاظانه و لفاظي هاي بازيگوشانه در كنار بيان حقايق اصيل و صريح و دقيق و شريف و نجيب دست زده است كه البته معلوم نيست – نيست؟- كه اين همه پراكندگي و آن جا به جا هرزه درايي هاي مسحور كننده – براي عموم عوام- چراست؟ و چگونه و ....!

چيزهايي از اين دست:

«و اما از ريا و نفاق عافل نبايد شد. به بهانه حركت به طرف وضع موعود هم، مي شود از وضع موجود دفاع كرد. بي شك مدافعان جهاد اصغر، صورت غالب اند، اما دشواري هاي معاش، مي تواند اين صورت غالب را مغلوب كرده و اندك و اندك عرصات قيامت را به مغاك هاي تنگ و تاريك تنازع بقا، تبديل كند.»

چه در اين مقاله و چه در مقاله «غفلت و رسانه هاي فراگير» و هر آنجا كه نويسنده به وهم و حقيقت رهنمون شده، گويايي اين كه خود در وهني وهم آلود و گيرو داري مشنگ و دمنگ گرفتار آمده، ديده مي شود حتي اگر با بلغور آيات و روايات در جايي كه نبايد و شيوه «كلمه حق يراد بها الباطل»  و كارها و شعبده هاي ديگري از اين دست به انطنان نويساي و نه نيوشاني و ديده و نه ديدار بيافزايد و بيآرايد و ببافد و در هم و برهم تيغ بكشد برمخاطب بدبخت!

چيزي از اين دست:

« آيا ژورناليسم ملازم غفلت است، اما فلسفه درايي ملازم غفلت نيست؟ چيرگي غفلت است كه سبب مي شود ما به اشتباه آن قدر شخصيت بدهيم كه به جاي ما بنشينند و برايمان تصميم بگيرند. بشر امروز، چون از خود تهي شده است، لوازم ذات خود را به اشيا و اسباب پيرامون خود نسبت مي دهد. تاكيد بر غفلت ژورناليسم، شاعرانه كردن ژورناليسم است و بشر از هنگامي كه خود از حقيقت شعر دور شده است، دانسته و ندانسته، سعي دارد كه با شاعرانه ديدن جهان گزند اين دوري را كمتر كند.»

ميرشكاك خود در وهم و ماليخوليايي وحشتناك و عميق دست و پا مي زند. دين و آيين و حكومتي كه او از آن مي گويد و سوداي آن را -به ظاهر- دارد و به آن وعده مي دهد و براي آن روضه و قصه و طامات مي بافد، جز وهم چيزي نيست و جز ماليخوليا و هذيان. او از حكومتي مي گويد كه هرگز نبوده و نيست و نخواهد بود و از انساني كه معلوم نيست چيست و كيست و چرا و چگونه؟ او با هر چيزي و هر كسي و هر مفهومي و مضموني و مقصودي و شيئي، همزمان هم مخالف است و هم موافق، هم بدان پناه مي برد و هم از آن مي رهد. هم به آن بشارت مي دهد و هم از آن انذاز مي كند.

هم بدان شيفته است و هم از آن مي رمد و مي رماند. و اين ويژگي تام و تمام آدم هاي مذبذب است به همراه ويژگي هاي ديگر. اما آنچه در اين تذبذب، به روشني و حيرت، رو نموده است و نمودار ميرشكاک شده است يك بازي لفظي و بافندگي واژگاني است كه او، عمري به آن مشغول بوده و از آن راه نام و ناني -هر چند در حد وسع خويش و هم‍پالكي و نوچه هايش- فراهم آورده.

به اين جملات توجه كنيد:

«سخن گفتن از غفلت انگيزي ژورناليسم، يعني ساده ترين صورت رسانه هاي فراگير و غفلت كردن از صورت هاي مهيب ديگر، خود غفلتي ژورناليستي است. مگر نه اين كه ژورناليست با توقف در خود و كار خود سبب غفلت ديگران مي شود؟ جدي گرفتن خود مهم ترين ويژگي غفلت ژورناليستي است و به اين معنا ما همه غرف در غفلتيم، چون گمان مي بريم با يافته ها و بافته هاي ما، اگر نه سرنوشت تمام جهان، لااقل سرنوشت مردم خودمان دگرگون مي شود و از ياد مي بريم كه سرنوشت ساز، حضرت حق است، نه لاغ و ليغ ما./انتهاي پيام/