اگر با اتوبوس سفر می کنید چه مشکلاتی را باید به جان بخرید؟

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو-رضا حیدری؛ چند ماهی بود که گاراژ‌ها پلمب شده و شرکت‌های مسافربری در ترمینال جنوب فعالیت خود را آغاز کرده بودند. تعطیلی گاراژ‌ها و تجمع همه آن‌ها در یک مکان، بار عظیمی از ترافیک شهری را کم کرده، به حمل و نقل مسافر نیز انسجام بخشیده بود. تجربه چند ماه کار کردن در ترمینال جنوب کافی بود که شرکت‌های مسافربری مشکل تردد اتوبوس‌ها از جنوب تهران به شهرهای غربی و شمالی را حس کنند و ایده ساخت ترمینال غرب را در ذهن بپرورانند. امکان احداث سریع ترمینال نبود و اتوبوس‌های عازم غرب کشور نیز با مشکل مواجه بودند؛ پس شرکت‌های تعاونی در اطراف میدان آزادی (محل پارک‌سوار آزادی فعلی) که فضایی باز و خلوت بود چادر زدند و کار خود را در آن مکان آغاز کردند. مدت‌ها دفاتر شرکت‌ها در چادر مستقر بود که شهرداری تهران دست به کار شد و برای هر شرکت یک سوله احداث کرد. سوله نیز راه‌حل خوبی نبود و به صورت موقت تدارک دیده شده بود. سال ۱۳۷۰ کلنگ احداث بزرگ‌ترین پایانه کشور در این مکان زده شد و در نیمه دوم سال ۱۳۷۵ با حضور رییس‌جمهور وقت، مرحوم هاشمی رفسنجانی، پایانه مسافری غرب تهران با ۵۰ هکتار مساحت افتتاح شد.

حالا ۲۱ سال است که از عمر این پایانه میگذرد و کم کم آثار خستگی بر چهره آن نشسته است. قطعاً هنوز هم این پایانه برای بسیاری از معضلات حمل و نقل مشگل گشاست، اما به نظر میرسد که انبوه جمعیت بیش از پیش این ترمینال خاطره انگیز را با چالش‌های مواجهه کرده است. جمعیت این روزهای تهران و حجم بالای مهاجران قابل مقایسه با سال‌های اولیه افتتاح این ترمینال نیست. هرچند این پایانه به دلیل استقرار در فضای مناسب از لحاظ زیر ساخت امکان توسعه چند وجهی را دارد، اما به نظر می‌رسد که سازه اصلی آن با محدودیت فضا و البته یک سری زیر ساخت‌ها مواجهه شده است.

ترمینال غرب همان طور که در ابتدای متن نیز به آن اشاره شد بزرگترین پایانه کشور است، اما گویی در طراحی آن در چند چیز کم دقتی شده است و یا اینکه به مرور زمان نیاز است که تمهیداتی برای آن اندیشیده شود.

اوضاع نابسامان قیمت ها/چیزی نخور و ارزان سفر کن!

به دلیل عدم زیرساخت‌ها مناسب ریلی و البته قیمت گزاف پروازهای داخلی بسیاری از مردم به الاجبار اتوبوس را برای سفرهای خود انتخاب می‌کنند. این وضعیت در خصوص مسیر هایی منتهی به غرب کشور مانند همدان و کرمانشاه و ایلام و... کاملاً مصداق پیدا می‌کند چرا که این شهر‌ها از پروازهای مناسب و خط راه آهن محروم هستند. با این وجود مسافران زیادی همیشه در ترمینال حضور دارند که برای سوار شدن به اتوبوس در سالن اصلی منتظر هستند و طبیعتاً نیازمند خرید مایحتاج اولیه سفر هستند. با گشت و گذاری که یک شب در این پایانه داشتیم متوجه شدیم که نظارت خاصی برای قیمت کالا‌ها نیست. تقریباً هیچ محصولی با قمیت مندرج بر روی بسته بندی به فروش نمیرسد. این وضعیت آنجا بغرنج می‌گردد که برخی کالاهای پرمصرف در پایانه‌ها (مانند چایی، نسکافه، شیرینی و...) هیچ قیمت مصوب و کارخانه‌ای ندارند و هر فروشگاه به میل خود آن را ارزش گذاری می‌کند.

برای مثال برای مصرف یک لیوان چایی با نبات شما باید ۲ هزار تومان هزینه کنید! و اگر بخواهید نسکافه و یا یک لیوان قهوه میل کنید چیزی در حدود ۵ هزار تومان باید پول بدهید. برخی کالاهای با قیمت کارخانه‌ای نیز بدون رعایت حق مصرف کننده و کاملاً بر اساس سلیقه فروشنده به شما فروخته خواهد شد.

برای اینکه بتوانیم این گزارش را فیش برداری کنیم مجبوریم یک چایی و بیسکویت بخریم که قیمت عادی آن نباید بیش از ۲ هزار تومان شود، اما مجبوریم بیش از ۲ برابر پرداخت کنیم.

این وضعیت در خصوص خرد و خوراک و ساندویچ هم صادق است و صرف یک ساندویچ ساده و سالم برای سفر بیش ۱۰ هزار تومان برای شما هزینه خواهد داشت.

البته تنها ویژگی مثبت ترمینال غرب در آشفته باز قیمت ها، وجود شعبه‌ای از فروشگاه زنجیزه‌ای «شهروند» است که تمام محصولات آن با قمیت مصوب به فروش میرسد و تنوع محصولی خوبی هم دارد. اما با این وجود عدم نظارت بر قیمت‌ها کاملاً احساس می‌شود. البته ما اصلاً وارد قیمت محصولات کادویی نشدیم که همانند تمام فرودگاه‌های کشور قیمت‌های کهکشانی دارد.

تهویه نامناسب، سرویس بهداشتی نامناسبتر!

هرچند ترمینال غرب در محوطه وسیعی قرار دارد، اما ساختمان اصلی آن نسبت به جمعیت کوچک به نظر میرسد و یا اینکه بعد از ۲۱ سال جوابگوی نیاز مردم نیست. ازدیاد جمعیت بعلاوه کوچک بودن ساختمان اصلی تهویه را هم با چالش مواجه کرده است و دمای ساختمان اصلی بیش از اندازه است. این گزارش قبل از تعطیلات عاشورا و تاسوعا نوشته شده است و مردم زیادی برای مسافرت به این پایانه غرب مراجعه کرده بودند؛ لذا نشان می‌دهند که در ساعات پیک مسافرت (مانند نوروز) وضعیت می‌تواند بدتر هم بشود.

جدای از وضعیت سالن اصلی که شاید نتوان خیلی با آن کلنجار رفت، اما وضعیت بد سرویس‌های بهداشتی مشکل اصلی و همیشگی ترمینال‌های (فرودگاه، راه آهن و اتوبوس) کشور بوده است. با توجه به گستردگی پایانه غرب تعداد سرویس‌های آن نه تن‌ها کم است بلکه بسیار پراکنده هستند. در واقع مسافران برای استفاده از آن‌ها باید مسافت زیادی را پیاده طی کنند و این اصلاً برای افرادی که سالخورده و یا بیمار هستند مناسب نیست. متوجه شدیم قبلاً در سالن اصلی تعداد محدودی سرویس بهداشتی بوده است که بنابر دلایلی نامعلوم آن‌ها قفل و پلمب شده اند. انتظار میرود که با توجه به حجم بالای مسافرگیری به اندازه کافی فضای بهداشتی در این پایانه تعبیه شود که متاسفانه اینطور نیست و باید از واژه اسفبار در این مورد استفاده کرد

مسافر پول نقد لازم ندارد؟

امروزه مردم کمتر از پول نقد استفاده می‌کنندو به لطف خودپرداز‌ها و کارتخوان‌ها عموم خرید‌ها اعتباری شده است، اما این نافی لزوم همراه داشتن پول نقد آن هم در مسافرت نیست. متاسفانه ترمینال غرب در این زمینه هم با کمبودهایی مواجه هست. تعداد خودپرداز‌های فعال آن بسیار کم است و اصلاً جوابگوی جمعیت نیست. دقیقاً همین مشکل را ایستگاه میدان آزادی در خط چهار متروی تهران هم دارد. هرچند بانک شهر یک واحد سیار کامل را مستقر کرده است، اما صف‌های واقعاً طولانی است و اگر برای دریافت پول نقد عجله داشته باشید هیچ بعید نیست که اتوبوس را از دست بدهید. این انتظار هست که در این مکان ها با رایزنی هر بانک موظف به استقرار یک و یا چند عابربانک به میزان پراکندگی ترمینال باشد تا شاهد تراکم جمعیت و بی نظمی نباشیم. نباید فراموش کرد که برخی از همان تعداد محدود عابربانک گاهی دچار خطای نرم افزاری شده و از دسترس خارج می‌شوند. گاهی هم پول تمام می‌کنند و اگر شما شب سفر می‌کنید باید دعا کنید که دستگاه کارت شما را نبلعد، چون هیچ مرجعی برای رفع مشکل شما در پایانه مستقر نیست!


مراقب باشید اتوبوس آتش نگیرد!

سال گذشته آتش گرفتن خودروهای اسکانیا به یک سریال بدل شده بود. در واقع کسی که قصد مسافرت دارد به دلیل کم کاری‌های فعلی و گذشته در تکمیل خطوط ریلی، زمینی و هوایی وقتی اتوبوس را انتخاب می‌کند و پس از آنکه با مشقت و دست و پنجه نرم کردن با مشکلات ترمینال سفر خود را آغاز می‌کند هنوز هم بدون استرس نیست و باید مراقب باشد که به دلیل قدیمی بدون ناوگان حمل و نقل جاده‌ای خدای نکرده اتوبوس آتش نگیرد!

جدای از عدم حس اطمینانی که اخبار آتش سوزی اتوبوس‌ها به جان مردم انداخته است، ایران به دلیل وسعت سرزمینی زیاد نیازمند به کارگیری اتوبوس‌های مدرن و مجهز و با امکانات مسافرتی کافی است. هنوز بسیاری از شرکت‌های مسافربری از اتوبوس‌های قدیمی ۴۰ نفره استفاده می‌کنند که با توجه به کیفیت جاده و پراکندگی شهرهایی ایران حقیقتاً آزار دهنده است. هرچند بخش قابل توجهی اتوبوس vip در ترمینال‌ها حضور دارند، اما گاهی قیمت بلیط آن‌ها نزدیک به قیمت بلیط‌های چارتر هواپیما می‌شود. متاسفانه در ترمینال غرب بخش قابل توجهی از اتوبوس‌های قدیمی و ۴۰ نفره وجود دارد که خستگی سفر را به تن مسافر خواهد گذاشت. هر چند این مورد را نمی‌توان مختص پایانه غرب دانست، اما انتظار می‌رود که به دلیل حضور و تمرکز زیاد شرکت‌های مسافری کشور در این ترمینال اصلاح از آن‌ها آغاز شود و شاهد خارج نمودن این سری از اتوبوس ها از ناوگان حمل و نقل جاده ای باشیم


در پایان باید گفت: خدمات ارائه شده در ترمینال غرب اسفبار نیست، اما نمی‌توان گفت که ارائه خدمات در آن مطلوب هست. حقیقتاً عدم تهویه مناسب، عدم وجود تعداد مناسبی سرویس بهداشتی، عدم حضور خودپرداز‌ها آزار دهنده است و باید شهرداری تهران سعی کند چهره مناسب تری از این مکان پر رفت و آمد ترسیم نماید.