خارجی‌ها باور ندارند زن ایرانی خالق آثار هنری باشد!/ نگاه مخاطب در خارج از ایران نگاه کاربردی به هنر تذهیب است

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ مریم زینتی یکی از بانوان تذهیب‌کار و نگارگر ایرانی این روز‌ها در نمایشگاه کتاب فرانکفورت با مجموعه‌ای از آثارش حضور دارد، او درباره برخورد مخاطبان بین‌المللی با نمایشگاهش می‌گوید: نگاه دنیا نسبت به توانمندیهای زن ایرانی بسیار محدود است، آن‌ها تصور می‌کنند با آثار استادانم در نمایشگاه‌ها شرکت می‌کنم و زن جوان ایرانی توانایی خلق این آثار را ندارد.

مریم زینتی فارغ التحصیل رشته گرافیک، عضو انجمن نگارگری ایران و بانوان قران پژوه او که متولد سال ۱۳۵۵ است تاکنون بیش از ۳۰ نمایشگاه گروهی و انفرادی در ایران و سایر کشورهای جهان از جمله فرانسه، امارات، روسیه و آلمان برگزار کرده است.

زینتی این روز‌ها با مجموعه‌ای از آثار خود در نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضور دارد.

او درباره علاقه‌مند شدن به هنر تذهیب می‌گوید: این هنر با زندگی ایرانی آمیخته است، از لچک و ترنج‌های فرش بگیر تا شمسه‌ها و طراحی کتاب‌های قرآن و دیوان اشعار. هر چه این هنر در زندگی روزمره مان جاری است، اما با شکل اجرای آن و سختی‌هایی که دارد بیگانه‌ایم، من زمانی که با هنر تذهیب آشنا شدم به نوعی دلبسته این هنر شدم که گویا گمشده خودم را پیدا کردم.

دوره‌های مختلفی نزد اساتید بزرگ و برجسته نگارگری گذراندم
این بانوی نگارگر درباره چالش‌هایی که این روز‌ها هنر تدهیب با آن روبه‌رو است توضیح داد: در حال حاضر با توجه به پیشینه این هنر در کشور ما، تذهیب دیگر به نقطه کمال خود رسیده و در دنیا یگانه است. استادان به نامی هم در این زمینه در ایران مشغول به فعالیتند، اما چالش این هنر این است که آنچنان که باید به هنر دوستان معرفی نشده و نسل جدید با ان غریبه هستند از طرف دیگر به دلیل جزئیات فراوانی که دارد، به دقت و ظرافت نیازمند است و مردم این روزها، مردم صبوری نیستند و به همین دلیل شاید از میان ۲۰ هنرجویی که وارد این رشته می‌شوند، دو نفر می‌توانند به صورت حرفه‌ای ماندگار باشند.

زینتی در ادامه از عدم نوآوری در این هنر به عنوان چالش دیگر نام برد و اضافه کرد: تذهیب دوره‌ها و سبکهای مختلفی را تاکنون پشت سر گذاشته که هر یک از این دوره‌ها هم به گونه‌ای بروز دهنده حالات و روحیات هنرمندان آن عصر و دوره بوده‌اند. ما دوره‌های سلجوقی، تیموری، صفوی و قاجار را پشت سر گذاشته‌ایم و در هر دوره نیز کامل‌تر شده‌ایم تا به این عصر رسیده‌ایم که می‌توان آن را بالاترین حد دانست. تذهیب هنری است که اصول مشخصی دارد و قداست این هنر بسیار ارزشمند است.

تغییر و تحول و نوگرایی در هنرهای اصیل و سنتی با رعایت اصول طراحی و اجرا بسیار دیوار است. هر هنری البته نیاز به تحول دارد.

وی در پاسخ به اینکه مخاطب ایرانی این هنر با مخاطب بین‌المللی آن چه تفاوتی دارد عنوان کرد: تذهیب در ایران شکل اجرایی چندان متنوعی ندارد و تن‌ها درطراحی کتب مذهبی، دیوان اشعار یا تابلوهای تزئینی و نسخه‌های خطی خلاصه شده و به دلیل این فضای محدودی که دارد، عموما افراد محدودی هم در آن به طور مداوم مشغول به فعالیت‌اند که اغلب هم استادان درجه یک این هنر هستند، در خارج از ایران، اما فضا کمی متفاوت است.

نگاه مخاطب در خارج از ایران نگاه کاربردی به هنر تذهیب است
تصور ما این است که این هنر برای مخاطب خارجی نا اشناست و این تا حدی درست است، آن‌ها تابلوهای تذهیب ما را نمی‌خرند، اما آنچه تاکنون چندین بار برای من اتفاق افتاده این است که آن‌ها این هنر را برای طراحی چیزهایی که برایشان ارزشمند است به کار می‌برند، مثل طراحی روی لوازم عتیقه و با ارزش یا طراحی روی پارچه‌های گران قیمت یا استفاده از این نقوش در طراحی دکوراسیون؛ گرایش ان‌ها به نقوش ختاعی و اسلیمی و لوتوس‌ها به هنر شرقی بسیار زیاد است.

زینتی اضافه کرد: در خارج از ایران هنر مینیاتور هنر آشناتری است، اما تذهیب را کمتر می‌شناسند. من همیشه سعی کرده‌ام تا در نمایشگاه‌هایی که در خارج از کشور برگزار می‌کنم، یک کار را به صورت زنده اجرا کنم. دیدن طراحی اثر برای غیر ایرانیان چنان شگفت انگیز است که گاهی در طول یک نمایشگاه هر روز برای دیدن و به ثمر رسیدن اثر مراجعه می‌کنند یا حتی همراهانی را برای تماشای این کار با خود می‌آورند.

استفاده از طلای اصل در تذهیب برای ان‌ها بسیار شگفت انگیز است
وی که خود یکی از اعضای فعال انجمن‌های نگارگری در ایران است درباره فعالیت این انجمن‌ها گفت: فعالیت انجمن‌ها در ایران خیلی گسترده و وسیع است و خوشبختانه در دسته آثار تجسمی، نگارگری همواره اولویت بوده است. به دلیل پیوندی که این هنر با کتاب دارد عموما از هنرمندان نگارگری و تذهیب برای شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب دعوت می‌شود.
چه بسا استفاده بهینه از نقوش تذهیب در کتابهای مرتبط، نظر مخاطب را به ان کتاب بسیار جذب میکند.

زینتی درباره حضور در جشنواره کتاب فرانکفورت توضیح داد: نمایشگاه کتاب فرانکفورت بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان براساس شمار ناشران حضور یافته و تعداد بازدید کنندگان است.

 

مجموعه‌ای از ناشران ایرانی نیز در این نمایشگاه حضور دارند. من هم با نمایشگاهی از مجموعه آثارم در این نمایشگاه شرکت کردم که تا به امروز خوشبختانه با استقبال خوبی روبه‌رو شده است.

او درباره تجربه حضور در نمایشگاه‌ها در مجامع بین‌المللی گفت: من این اتفاق را در بیشتر نمایشگاه‌هایی که در خارج از ایران برگزار کرده‌ام داشته ام که مخاطب بعد ار مواجه شدن با کارهای من تصور می‌کن که من با کارهای استادان خودم در این نمایشگاه شرکت کرده‌ام. آن‌ها باور نمی‌کنند که یک زن ایرانی توانمندی تولید آثاری با این جزئیات را داشته باشد. نگاه دنیا نسبت به زن ایرانی، توانمندی ها، آزادی‌ها و هنر او بسیار محدود و غیر واقعی است. امیدوارم انجمن‌های علمی و هنری دست در دست هم بدهند تا حضور زنان ایرانی را در دنیا بیش از پیش پر رنگ کنند.