ما ایرانی‌ها چقدر ریاضی بلدیم؟/ دوئل ایران و ترکیه!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو – محسن عبدالعلی‌پور؛ ریاضیات ایران کم نداشته از مفاخر و مشاهیر در طول تاریخ، از ابو سعید سجزی، خیام، خوارزمی، ابوریحان و خواجه‌نصیر گرفته تا مریم میرزاخانی در این دوره، همه و همه از بزرگان و نام‌آوران ریاضیات ایران بوده‌اند.

همواره یکی از علوم زیربنایی در دنیا زمینه‌های مربوط به ریاضیات است. در کشور ما هم یکی از رشته‌های پرطرفدار و جذاب برای دانشجویان ریاضی بوده. حالا در ادامه سلسله مقاله‌های بررسی وضعیت علوم مختلف ایران در تحریریه خبرگزاری دانشجو نوبت به علوم ریاضیات رسیده است.

مقاله باران!

ایران بازهم در تعداد مقالات گوی سبقت را از رقبا ربوده و با 9824 مقاله در ده سال گذشته در رتبه نخست ایستاده است. ترکیه و عربستان هم به ترتیب با 8670 و 5236 مقاله در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. این شاخص نشان می‌دهد که اهتمام دانشجویان و اساتید این علم در زمینه تولید مقاله در منطقه بسیار خوب بوده و مورد توجه قرار گرفته است.

 

 

در ارتباط با حجم مقالات تولیدی اطلاعات دیگری که توسط خبرگزاری دانشجو احصا شده، مربوط به مقالات برتر در ده سال گذشته است. این نمودار برای ما نمایان می‌کند که از این حجم مقالات تولیدی چه تعدادشان در ایران و جهان باعث پیشرفت علم ریاضی شده و مورد توجه قرار گرفته است. گرچه ایران در جایگاه دوم قرار دارد اما کاملا مشهود است که توجه به تولید کمی مقالات در ایران بیشتر از مقالات کیفی بوده است.

 

 

همچنین جایگاه جهانی ایران و کشورهای همسایه‌ از نظر تعداد مقالات کمی علوم ریاضی در جدول زیر قابل مشاهده است.

 

وضعیت استنادات علمی

برعکس گذشته کیفیت مقالات این روزها در دنیا بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد تا کمیت آنها و متاسفانه ایران مانند بررسی که در زمینه علوم دیگر انجام دادیم در ریاضی هم بسیار ضعیف عمل کرده است. تعداد استنادات به هر مقاله نشان می‌دهد که چه میزان مقالات تولیدی ما حرف جدید برای دنیا داشته است. همانطور که مشاهده می‌کنید اردن با حدود یک دوازدهم مقالات تولیدی ما در ده سال گذشته توانسته با متوسط استناد علمی 6 تایی به هر مقاله در جایگاه نخست بایستد.

 

در میان کشورهای دنیا نیز جایگاه ایران از نظر تعداد استنادات به هر مقاله 39ام است.

 

موسسه SJR (scientific journal ranking) رتبه بندی مجلات علمی را بر عهده دارد. شاخص‌های مورد ارزیابی در این رتبه بندی همان تعداد استنادات و متوسط استنادات به هر مقاله است. با این تفاوت که نیمه عمر استنادات را نیز در اختیار قرار می‌دهد.

(Cited Half-Life) نیمه عمر ارجاعات یا نیمه عمر استناد، تعداد سال‌هایی است که از سال ارزیابی باید به عقب برگشت تا شاهد پنجاه درصد کل ارجاعات به مجله در سال مورد ارزیابی باشیم. به عبارت دیگر، این شاخص مدت زمانی که نیمی از کل استنادات به آن مجله صورت پذیرفته باشد را نشان می دهد و در حقیقت سرعت کاهش میزان ارجاعات به مجله را بیان می کند. بدیهی است که وقتی مقاله‌های یک مجله ارزش خود را برای ارجاعات، زود از دست بدهند (مقاله ها سطحی باشند و خیلی زود بی ارزش شوند)، تنها به مقاله‌های جدید مجله ارجاع داده می شود. این موضوع باعث می شود که نیمه عمر ارجاعات به مجله کاهش یابد. بنابراین هر چه نیمه عمر ارجاعات به مجله بیشتر باشد، نشان می دهد که ارزش مقاله‌های مجله در طول زمان بیشتر حفظ شده است و هنوز مورد ارجاع قرار می گیرند. در مجموع هرچه نیمه عمرارجاعات به یک مجله بیشتر باشد، ارزش مجله بالاتر می رود.

در واقع در این بررسی مشخص می‌شود که چه میزان مجلات علی ما در زمینه علوم ریاضی در جذب مقالات با کیفیت و به‌روز موفق بوده‌اند.