کدام دانشگاه‌های ایران در مهندسی پیشرو هستند؟/ وقتی غول‌های مهندسی کشور به چالش کشیده می‌شوند!

در میان ایرانیان می‌توان گفت خانواده‌ای بدون یک مهندس تحصیل کرده دیده نمی‌شود. حال در ادامه سلسله مقالات بررسی وضعیت علوم مختلف در ایران نوبت به مهندسی رسیده است.

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو – محسن عبدالعلی‌پور؛ «ایران سومین کشور در جهان است که بیشترین مهندس را تربیت می‌کند» این تیتر را در اخبار این روزهای مطبوعات کشور بارها و بارها دیده‌ایم. نه تنها در مطبوعات بلکه این را سال‌ها است که با گوشت و پوست خود لمس کرده‌ایم. در میان ایرانیان می‌توان گفت خانواده‌ای بدون یک مهندس تحصیل کرده دیده نمی‌شود. از معمار و طراحی صنعتی گرفته تا متالورژی و برق همه در دسته بندی علوم مهندسی قرار می‌گیرند. حال در ادامه سلسله مقالات بررسی وضعیت علوم مختلف در ایران نوبت به مهندسی رسیده است.

مقاله، مقاله، مقاله!
تقریبا رشته‌ای را پیدا نمی‌کنید که ایران در آن سرآمد مقاله دهندگان نباشد. علوم مهندسی هم از این قاعده مستثنی نیست. رتبه اول با 43501 مقاله در اختیار کشور ما است و پس از آن ترکیه و عربستان قرار دارند.

شاخص دیگری که در این زمینه مطرح می‌شود، تعداد مقالات برتر در ده سال گذشته است. در واقع این شاخص یک نمای کیفی کلی از حجم مقالات تولید شده می‌دهد. خوشبختانه در این زمینه ایران رتبه نخست را در اختیار دارد و پس از ما ترکیه با فاصله زیاد ایستاده است.

در جدول زیر جایگاه جهانی ایران و کشورهای همسایه‌مان را از نظر تعداد مقالات کمی نشان خواهیم داد.

و باز هم عملکرد ضعیف در استنادات!
قاعده‌ای که تا به حال در بررسی رشته‌ها وجود داشت ضعف استنادات علمی بود. علوم مهندسی هم از این قاعده مستثنی نیست. عملکرد استنادات علمی مقالات ما در مهندسی راضی کننده نیست. بازهم ضربه را از عدم توجه به تولید کیفی مقالات خورده‌ایم.

در میان کشورهای دنیا نیز جایگاه ایران از نظر تعداد استنادات به هر مقاله 50ام است.

موسسه (scientific journal ranking) SJR رتبه بندی مجلات علمی را بر عهده دارد. شاخص‌های مورد ارزیابی در این رتبه بندی همان تعداد استنادات و متوسط استنادات به هر مقاله است. با این تفاوت که نیمه عمر استنادات را نیز در اختیار قرار می‌دهد.

(Cited Half-Life) نیمه عمر ارجاعات یا نیمه عمر استناد، تعداد سال‌هایی است که از سال ارزیابی باید به عقب برگشت تا شاهد پنجاه درصد کل ارجاعات به مجله در سال مورد ارزیابی باشیم. به عبارت دیگر، این شاخص مدت زمانی که نیمی از کل استنادات به آن مجله صورت پذیرفته باشد را نشان می دهد و در حقیقت سرعت کاهش میزان ارجاعات به مجله را بیان می کند. بدیهی است که وقتی مقاله‌های یک مجله ارزش خود را برای ارجاعات، زود از دست بدهند (مقاله ها سطحی باشند و خیلی زود بی ارزش شوند)، تنها به مقاله‌های جدید مجله ارجاع داده می شود. این موضوع باعث می شود که نیمه عمر ارجاعات به مجله کاهش یابد. بنابراین هر چه نیمه عمر ارجاعات به مجله بیشتر باشد، نشان می دهد که ارزش مقاله‌های مجله در طول زمان بیشتر حفظ شده است و هنوز مورد ارجاع قرار می گیرند. در مجموع هرچه نیمه عمرارجاعات به یک مجله بیشتر باشد، ارزش مجله بالاتر می رود.

در واقع در این بررسی مشخص می‌شود که چه میزان مجلات علی ما در زمینه بیولوژی مولکولی و ژنتیک در جذب مقالات با کیفیت و به‌روز موفق بوده‌اند. در این زمینه ایران در رتبه نهم قرار دارد.

وضعیت دانشگاه‌های کشور
دانشگاه آزاد، امیرکبیر و تهران رتبه‌های اول تا سوم تولید مقاله مهندسی در کشور هستند اما در مورد استنادات دانشگاه‌های یاسوج و بوعلی‌همدان گوی سبقت را ربوده‌اند.