آیا تضعیف کردهای سوری به نفع مسکو است؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» امروز در تحلیلی نوشته است: در دومین روز آغاز عملیات عملیات نظامی ارتش ترکیه و گروه‌های مخالف سوری متحد آن‌ها علیه شبه نظامیان کرد در منطقه عفرین سوریه که تحت کنترل «نیرو‌های دموکراتیک سوریه» قرار دارد، "سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه اظهاراتی نموده بود که در واقع به نوعی اقدام نظامی آنکارا در شمال سوریه را توجیه می‌کرد. به گفته لاوروف، در حقیقت آمریکا که با کرد‌های سوری همکاری کرده و مانع از برقراری مذاکره بین آن‌ها و مقامات دمشق شده و همچنین تلاش واشنگتن برای گسترش تمایلات جدایی طلبانه در میان کردها، باعث تصمیم ترکیه برای حمله به عفرین شد. لازم به یادآوری است که عملیات نظامی ترکیه در عفرین تنها بعد از آن آغاز شد که ناظرین نظامی روسی که در این منطقه حضور داشتند، مواضع خویش را ترک کرده و از عفرین خارج شدند.

در نگاه نخست، چنین برخورد تندی از طرف روسیه در قبال کرد‌های سوری، برای بسیاری غیرقابل انتظار بود. ولی در واقع این مسئله نتیجه مبارزه‌ای است که مسکو برای دست یابی به «عقل و قلب» کرد‌های سوری با رقیب/شریک خود، یعنی ایالات متحده انجام می‌دهد.

مسکو موفق نشد کرد‌های سوری را برای توافق با دمشق راضی کند

روسیه تلاش زیادی نمود تا کرد‌های سوری را در خصوص ضرورت انجام مذاکره با مقامات دمشق در ازای لابی کردن نظریه «ایجاد خودمختاری گسترده کرد‌ها در ترکیب کشور سوریه» نزد "بشار اسد" متقاعد سازد. واقعیت این است که این موضوع حتی در طرح پیش نویس قانون اساسی که مدتی قبل کارشناسان روسی تهیه کرده و در جریان دور نخست مذاکرات آستانه به طرفین مناقشه پیشنهاد داده شد، هم گنجانده شده بود. در آن زمان این پیشنهاد مسکو، ظاهرا بسیار دیرهنگام بوده و کرد‌های سوریه از قبل ترجیح داده بودند تا تحت حمایت واشنگتن باقی مانده و به خط مشی خود برای تشکیل دولت «جایگزین سوریه» با همراهی اعراب، ترکمن‌ها و آشوری‌های مناطق شمالی سوریه ادامه دهند و قدرت نظامی اصلی در منطقه نیز برعهده نیرو‌های دموکراتیک سوریه باشد.

قطعا چنین خط مشی نمی‌توانست مورد نگرانی مقامات دمشق و مسکو قرار نگیرد، بخصوص در شرایطی که آشکار گردید که طرح بعدی نیرو‌های دموکراتیک سوریه علیه دمشق و حضور نظامی ایران (متحد بشار اسد) در خاک سوریه و حفظ پایگاه‌های نظامی آمریکا در مناطق تحت کنترل خود بود که "رکس تیلرسون" وزیر خارجه آمریکا نیز به آن اذعان نمود.

نقشه آمریکا برای شمال سوریه برای دمشق و مسکو خطرناکتر بود

بدین ترتیب طرح «فدراسیون سوریه شمالی» برای مقامات دمشق و مسکو که حامی آن‌ها بشمار می‌رود، به مراتب خطرناکتر از وضعیت کنونی بود و ظاهرا در آنکارا نیز این خطر احساس شد. طرح شمال سوریه با جهت گیری‌های کلی آن می‌توانست نه تنها آمریکایی‌ها، بلکه سایر حامیان مالی نیرو‌های دموکراتیک سوریه را به این منطقه جذب کند. در وهله نخست، صحبت بر سر امارات متحده عربی و عربستان سعودی است. این دو کشور نقش خود در حمایت از مخالفان مسلح سوریه را کاهش داده بودند که به عقیده آن‌ها تحت تاثیر قطر و آنکارا که رقبای ریاض و دوبی در جهان اسلام محسوب میشدند، قرار گرفته بودند. امارات متحده در سال ۲۰۱۶ همکاری نزدیک خود با نیرو‌های دموکراتیک سوریه را آغاز کرده و متخصصین نظامی اماراتی نیرو‌های عرب این گروه را آموزش داده و تجهیز نظامی می‌کردند. عربستان سعودی هم هر کمکی که لازم بود را به مناطق عرب نشین تحت کنترل نیرو‌های دموکراتیک سوریه ارائه می‌داد.

طرح «فدراسیون سوریه شمالی» در نهایت می‌تواند گسترش یافته و به سایر مناطقی که تحت کنترل مخالفان مسلح سوری قرار دارد نیز سرایت کند. در این راستا، ابتکارعمل آمریکایی‌ها برای تشکیل «نیرو‌های امنیت مرزی» نیز قابل توجه است که می‌توانست اجازه دهد نه تنها نیرو‌های دموکراتیک سوریه وظایف جدیدی برعهده می‌گرفتند، بلکه بتدریج گروه‌های مسلح مخالف دیگر در سوریه نیز به این به اصطلاح «نیرو‌های امنیت مرزی» آمریکایی ملحق شوند.

هرچند این ابتکارعمل آمریکا عملا قبل از آغاز عملیات نظامی ترکیه در عفرین، متوقف شده بود، ولی امکان آن وجود داشت که هر زمان شرایط مناسب باشد، به همان نام یا عنوان تازه دیگری، دوباره در دستور کار مقامات واشنگتن قرار بگیرد.

تسلیم کردن عفرین به ترکیه، حتی به نفع آمریکا تمام شد

با توجه به چنین وضعیتی می‌توان گفت که تضعیف مواضع تشکیلات دولتی بوجود آمده در شمال سوریه از طریق موافقت ضمنی مسکو با عملیات نظامی آنکارا در عفرین، در واقع پاسخگوی منافع روسیه است. البته در عین حال باید یادآور شد که از دست دادن عفرین باعث تضعیف چندان نیرو‌های دموکراتیک سوریه نخواهد شد و بعید است در برنامه‌های آمریکا برای مناطق شمالی سوریه با هدف ایجاد ساختار‌های «جایگزین دمشق» هم تاثیر زیادی بگذارد. مقامات واشنگتن از دید خود از ابتدا غیرقابل اجتناب بودن تسلیم کردن عفرین را در نظر گرفته و این منطقه جایی در نقشه‌های آمریکا نداشت. اکنون برای خود آمریکایی‌ها هم با تسلیم کردن عفرین به ترکیه، شرایط مناسبتری بوجود آمده تا به آنکارا نشان دهند که منافع آن‌ها را نیز در منطقه در نظر دارند تا در آینده از مخالفت کمتری از جانب ترکیه در اقداماتشان در سوریه روبرو شوند.