بلومبرگ طی گزارشی با اشاره به تجدیدنظر دولت ایران در اولویتهای اقتصادیاش در پی به نتیجه نرسیدن برجام نوشت: زمانی که جهان خارج دارد درهایش را به روی ایران میبندد، ایران نمیتواند درهایش را به روی خارج باز نگه دارد.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، به نقل از پایگاه خبری آمریکایی بلومبرگ، رکود و نابرابری محوریترین عوامل نارضایتی در جامعه ایران محسوب میشوند. اعتراضات هفتههای گذشته که در برخی شهرها به خشونت کشیده شد، مسئولان دولتی را به تجدیدنظر در اولویتهای اقتصادیاش وادار کرده است.
دولت حسن روحانی قصد داشت با افزایش رشد اقتصادی، فرصتهای شغلی بیشتری را ایجاد نماید. پس از لغو تحریمها، دولت تلاش کرده زمینه را برای ورود سرمایهگذاری خارجی به کشور فراهم سازد. دولت روحانی قصد داشت سالانه ۵۰ میلیارد دلار سرمایه وارد کشور کند، اما در طی ۴ سال گذشته ایران تنها توانسته ۲۵ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب نماید. تهدیدهای مکرر ترامپ در مورد خروج از برجام به فضای بلاتکلیفی موجود در مورد بازار ایران اضافه کرده و مانع از حضور شرکتهای بینالمللی در این کشور شده است.
این وضعیت بر سرمایهگذاری شرکتهای داخلی نیز تاثیر منفی گذاشته است. به گفته جواد صالحی اصفهانی، استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیا، وضعیت شرکتهای ایرانی اکنون «بدتر شده است.»
این بدان معناست که «درهای باز اقتصاد» که ایران در ذهن میپروراند دیگر محلی از اعراب نداشته باشد. صالحی اصفهانی افزود: زمانی که جهان خارج دارد درهایش را به روی ایران میبندد، ایران نمیتواند درهایش را به روی خارج باز نگه دارد.
در عوض، دولت احتمالا سیاستهای کنترلی در زمینه تجارت و سرمایه را تشدید میکند و ضمن افزایش نقشآفرینی در مدیریت اقتصادی، فضا را برای ایفای نقش بازارها محدودتر میکند.
این اتفاق همین الان هم رخ داده است. هفته گذشته، ایران با هدف متوقف کردن روند نزولی ارزش ریال در برابر دلار دهها صرافی را بست و دلالان ارز را دستگیر کرد. همچنین مخالفت تقریبا بیسابقه مجلس با سیاستهای پیشنهادی دولت روحانی را ناگزیر ساخت تا از طرحهای اصلاحی قطع یارانههای نقدی را از بودجه سال آینده حذف کند. عباس، معلم ۳۶ ساله زنجانی که ماهانه ۲۴ میلیون ریال (معادل حدود ۵۲۵ دلار) حقوق میگیرد، بر اساس استانداردهای ایران فقیر محسوب نمیشود، اما با وجود اینکه همسرش هم پرستار است، به سختی از عهده تامین مخارج زندگی بر میآید. میزان درآمدها در طی یک دهه گذشته متناسب با نرخ تورم تقریبا ۲۰ درصدی افزایش نیافته است.
عباس میگوید، او به جمع معترضان نمیپیوندد، اما خودش را جزو ایرانیانی محسوب میکند که احساس میکنند فراموش شدهاند. بر اساس تحقیقی که ماه گذشته توسط موسسه کانادایی ایران پل به سفارش دانشگاه مریلند انجام گفت، بیش از دو سوم مردم ایران وضعیت اقتصادی کشور را تا حدی یا خیلی بد میدانند. دو سال پیش این رقم ۴۹ درصد بود.
رقبای سیاسی روحانی با این ایده دولت مخالفند که وضعیت اقتصادی کشور میتواند با اتکا با قدرتهای خارجی بهبود یابد. آنها اغلب اقتصاد مقاومتی را ترجیح میدهند که به معنای اتکا به منابع داخلی و مقاوم ساختن کشور در برابر دشمنان است. به گفته عباس، شهر محل تولد او هیچ منفعتی از خون جدیدی که سرمایهگذاری خارجی و گردشگری به اقتصاد کشور تزریق میکند نبرده است.