صنعت پورن با ایجاد تخیل از راه دور کسب سود می‌کند/ دچار «انقلاب جنسی» در ایران شده‌ایم اما نه به سبک امریکایی

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سید کمیل حسینی دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی و پژوهشگر حوزه‌ جنسیت و جامعه است. حاصل چندین سال کار نظری و پژوهش‌های آقای حسینی، فعالیتی است با عنوان: «جامعه‌ی جنسیت‌زده (sexualized society).» بعدتر همین مطالعات و دیگر کارهای پژوهشی مرتبط را به عنوان مشاور کارگردان در فیلم‌های مستند «پشت صحنه» و «بازگشت گمورا» مورد استفاده قرار می‌دهد. او کارگاه‌ها و سخنرانی‌های بسیاری در دانشگاه‌ها و مراکز گوناگون درباره‌ی رابطه‌ جنسیت و جامعه داشته است و درباره‌ رابطه‌ جنسیت و جامعه، ویژه‌ای دارد. در زمینه انقلاب جنسی با او به گفتگو نشسته‌ایم که بخش اول این گفتگوی تفضیلی در اختیار خوانندگان قرار می‌گیرد.

انقلاب جنسی به مدل جامعه ایران فعلی

انقلاب جنسی را می‌توان هم به معنای خاص کلمه، مد نظر داشت یعنی آنچه در آمریکا خصوصاً در دهه‌ 60 به‌عنوان «Sex Revolution» اتفاق افتاده که ویژگی‌های خاص داشت. مانند: «تغییرات اساسی در زمینه‌ی قوانین مربوط به جنسیت(مانند: قوانین مربوط به مصرف قرص‌های ضد بارداری، قوانین مربوط به نظام ممیزی کتاب‌ها و فیلم‌ها و...)، تغییرات جهنده در الگوی رفتار جنسی، قبح‌زدایی از برخی دگرباشی‌های جنسی و...» یا اینکه انقلاب جنسی را به‌معنای عام آن نگاه کرد یعنی تغییر اساسی و ناگهانی در مقولات مربوط به جنسیت.

این مقولات می­‌تواند فانتزی، ذهنی یا رفتاری و عینی باشد. ما در ایران دچار انقلاب جنسی شده­‌ایم اما نه انقلاب جنسی به‌ معنای خاص و به سبک آمریکایی بلکه ما یک تغییر ناگهانی و سریع را در حوزه‌ مقولات جنسی شاهد هستیم. در واقع می‌­شود گفت ما در ایران دچار انقلاب جنسی شدیم با سبک ایرانی و با تأثیر مؤلفه‌های گوناگون فرهنگی، دینی، اجتماعی، اقتصادی و... که مربوط به جامعه‌ ایران فعلی است.

انقلاب جنسی ریشه در تغییر بنیادین سبک زندگی دارد

 درحال حاضر شما شاهد تغییراتی هستید. مانند: «پایین آمدن سن بلوغ»؛ سن ازدواج هم برای زنان و هم برای مردان بالا رفته، تمایل به فرزندآوری کم شده، طلاق زیاد شده و موارد دیگر؛ تازه این چیزهایی است که بسیار واضح با مقولات جنسی رابطه دارد.

برخی موارد هستند که در سطحی عمیق­‌تر وابسته به غریزه جنسی هستند. مانند: «تمایل به دیده شدن، ورزش­‌ها، رژیم­‌ها، اعمال جراحی و...»؛ این­ها همه گویای این هستند که ما دچار تغییر اساسی و سریع در زمینه‌ جنسی هستیم. بسیاری از این تغییرات در میل و گرایش هستند که ممکن است در فضای اجتماعی بروز پیدا نکنند و شناسایی و اندازه‌­گیری این تمایلات بسیار مشکل­‌تر است.

سرمایه‌محوری،  صنعت پورن را ایجاد کرده است

ما در کار نظری «جامعه‌ جنسی شده» ریشه‌ این تغییرات اساسی در ایران و جهان را به صورت مفصل توضیح می‌­دهیم که از حوصله‌ این بحث، خارج است. اما به صورت خلاصه اگر بخواهیم بگوییم، ما دو عمل را در ایجاد انقلاب‌های جنسی، مؤثر و ریشه‌­ای می­‌دانیم.

یکی سرمایه محوری در تمدن غرب است؛ به این معنا که در جامعه‌ کاپیتالیستی، سرمایه و ثروت، محور است و نظام‌های دیگر فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... باید در خدمت رشد سرمایه قرار بگیرند. در این میان رابطه­‌ای چند سویه بین سرمایه و پورن برقرار است که نیاز جنسی را از دیگر نیازهای مادی بشر متمایز می­‌کند.

امروز صنعت پورن با ایجاد تخیل از راه دور کسب سود می‌کند

ما در این کار تا کنون حدود 13 مورد روابط این چنینی را برشمرده‌­ایم. برای نمونه، لذت جنسی تنها نیاز مادی بشر است که از طریق خیال قابلیت انتقال دارد؛ به این معنا که مثلاً شما از تخیل غذا خوردن فردی چندان لذت نمی­‌برید اما می­‌توانید در خیال خود با یک خانم در آمریکا همبستر شوید و همین عامل و البته عوامل دیگر، باعث شده­ است که سکسوالیته مقوله­‌ای حساس برای تولید سرمایه باشد و تمدنی را به سمت جنسی شدن بیشتر پیش ببرد.

رسانه‌ها انقلاب جنسی را تسریع کرده‌اند

محور اساسی دوم که بسیار مهم است، رسانه است. رشد رسانه و اختراع رسانه­‌های جدید خود یکی از علل بروز انقلاب‌های جنسی است. رسانه با ویژگی‌هایی که دارد می­‌تواند نقش تسریع کننده‌­ای را در باز شدن ظرفیت‌­های سکسوالیته برای تولید ثروت به وجود آورد که البته نمی‌­رسیم همه‌ آن‌ها را بگوییم اما فقط برای نمونه، رسانه به صورت کلی بر تخیل سوار است؛ چه سینما، چه موسیقی و.... و همان­طور که گفتیم، پورن تنها نیاز مادی است که از طریق تخیل قابل انتقال است.

از نظر تاریخی نیز انقلاب جنسی دهه‌ 1920م. که برخی آن را اولین انقلاب جنسی می­‌دانند، همراه است با رشد رسانه­‌ای به اسم «هالیود و سینما در آمریکا» یا انقلاب جنسی دهه‌ 1960م. همزمان با رشد رسانه­‌هایی چون «سینما و تلویزیون» است. البته انقلاب جنسی سوم که ما از آن صحبت می­‌کنیم همزمان است با رشد رسانه‌ «شبکه‌ اینترنت» که البته به دلیل ویژگی‌­های خاص این رسانه تحولات عمیق و وسیع‌­تری را رقم خواهد زد. اما از آنجا که اکنون ما در درون این تغییرات هستیم، هنوز چندان صحبتی از آن نشده­ است.

اینترنت قدرتمندترین رسانه در انقلاب جنسی 

برای نمونه در این رسانه شما با تخیلی مضاعف روبه‌رو هستید. در این رسانه حتی شخصیت افراد نیز م‌ی­تواند یک تخیل باشد یا این­که در این رسانه برخلاف رسانه­‌های توده­‌ای قبلی که عمدتاً یک سویه بودند، شما با رسانه­‌ای تعاملی روبه‌رو هستید و امکان ایجاد ارتباط را علاوه‌ بر انتقال اطلاعات، فراهم می­‌کند.

مثلاً در گذشته اگر کسی در سینما تحریک می­‌شد، رسانه امکان دسترسی را فراهم نمی­‌کرد اما در این­جا رسانه با ابزارهای مختلف می‌­تواند به شخص شریک جنسی هم معرفی کند. شما در هر زمان و مکان به راحتی می‌توانید از این رسانه استفاده کنید که از جمله ویژگی‌های خاص آن است.

نقض حقوق جنسی در ایران و بی‌توجهی مسئولان

ما در نظام اندیشه‌­ای حاکم خودمان یک مشکل اساسی داریم که البته تنها مربوط به ایران هم نیست و آن این است که ما چیزی به عنوان حقوق جنسی نمی­‌شناسیم، شاید الان هم که بنده این مفهوم را به کار می­‌برم شما ذهنتان بیشتر به سمت برابری یا عدالت جنسی می‌­رود، درحالیکه این موضوع بسیار گسترده­‌تر از این حرف‌هاست.

هر کسی در جامعه دارای یک حقوقی است که حاکمیت و دیگران و حتی خود شخص باید متوجه آن­ها باشد. این حقوق از فضای انسان­شناسی ما و نیازهای حقیقی یک موجود انسانی و... به دست می­‌آید. مثلاً حق مردم بر حاکمیت و دیگران که آب سالم و غذای سالم را برای او در حد شأن یا حداقل در حد رفع نیاز، تأمین کند. یکی از این نیازهای ذاتی انسانی، نیاز جنسی است.

به واقع این حق هر انسان است و از سوی دیگر وظیفه‌ آحاد جامعه و حاکمیت است که امکان تأمین این نیاز را در سن مناسب و در شرایطی آرام و سالم فراهم سازد. این در حالی است­ که این حق در جامعه‌ ما به رسمیت شناخته نشده­ است. البته این حقوق جنسی وجه­‌های دیگری هم دارد.

مثلاً وجه کاهش تحریک، یعنی این حق هر انسانی است که دیگران و حاکمیت محیطی را برای او فراهم آورند که دچار تحریک‌های افسار گسیخته‌ جنسی و از بین رفتن آرامش روانی­‌اش نگردد و مثلاً به حالتی دچار نشود که با وجود داشتن همسر احساس آرامش جنسی نکند.

همه از کنار زیرپا گذاشتن حقوق جنسی در جامعه به راحتی عبور می‌کنیم!/حقوق جنسی باید تبدیل به گفتمان شود

ما در زمینه‌ اندیشه بسیار تحت تأثیر فضای فکری و گفتمانی غرب هستیم و از آنجا که این حقوق در اندیشه غربی به این شکل شناخته شده نیستند، در میان اندیشه­‌ورزان و آحاد جامعه‌ ما نیز تبدیل به گفتمان نشده‌اند. برای نمونه نگاه کنید که مثلاً در جامعه‌ ما آزادی بیان و شفافیت تا حدودی تبدیل به گفتمان شده‌اند.

 وقتی که خبرنگاری حتی به حق بازداشت می‌­شود عده‌ زیادی از روزنامه‌­نگاران و شبکه­ های اجتماعی و... فشار می­‌آورند که نکند آزادی بیان به خطر بیفتد اما وقتی حقوق جنسی مردم مورد حمله قرار می­‌گیرد اصلاً این اتفاق نمی‌­افتد. این به خاطر آن است که این حقوق تبدیل به گفتمان نشد‌‌‌‌‌‌‌ه‌­اند. مثلاً وقتی دولت به ازدواج و تأمین نیاز جنسی جوانان بی ­توجه است یا وقتی که فیلم یا کارتونی تحریک‌آمیز است ما شاهد این فشار اجتماعی نیستیم.

ادامه دارد...