تنگه هرمز مهم‌ترین شاه‌راه نفتی جهان/ انتقال ۳۰ درصد نفت جهان از راه دریا در دستان ایران

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، رویترز طی گزارشی در مورد تنگه هرمز نوشت، این هفته ایران تهدید کرده است، در پاسخ به درخواست آمریکا برای توقف ممنوعیت صادرات نفت ایران، جلوی عبور نفتکش‌ها از تنگه هرمز را می‌گیرد.

* تنگه هرمز چیست؟

این تنگه، آبراهی است که سواحل ایران و عمان را از هم جدا و خلیج فارس را به خلیج عمان و دریای عرب متصل می‌سازد. باریک ترین نقطه عبوری از این آبراه 21 مایل عرض دارد اما  عرض مسیر کشتیرانی در هر جهت تنها 2 مایل است.

* چرا این تنگه مهم است؟

بر اساس برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در سال 2016، روزانه 18.5 میلیون بشکه نفت از این تنگه عبور کرده است که نسبت به سال 2015 افزایش 9 درصدی را نشان می‌دهد و رکوردی محسوب می‌شود؛ این رقم 30 درصد تمامی ترانزیت نفت در جهان از طریق دریا را شامل می‌شود.

بر اساس بررسی موسسه تحلیل آمارهای نفتی ورتکسا، محموله های نفت خام و میعانات گازی ترانزیت شده از طریق تنگه هرمز در سال 2017 به روزانه 17.2 میلیون بشکه و این رقم تنها در نیمه نخست سال 2018 به روزانه 17.4 میلیون بشکه رسیده است.

بیشتر نفت صادراتی عربستان، ایران، امارات، کویت و عراق از طریق این تنگه به بازارهای جهانی فرستاده می‌شود. همچنین این آبراه، مسیر عبور تمامی ال ان جی (گاز طبیعی مایع) صادراتی قطر است.

در جریان ایران و عراق، دو طرف سعی می‌کردند در صادرات نفت طرف مقابل اختلال ایجاد کنند که از آن با عنوان جنگ نفتکش‌ها یاد می‌کنند.

ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا که در بحرین مستقر است، برای خود وظیفه محافظت از کشتی‌های تجاری عبوری از این منطقه مقرر کرده است.

موسسه پترومتریکس که ناوهای هواپیمابر آمریکا در منطقه را رهیابی می کند، گفته است که در حال حاضر، هیچ ناو آمریکایی در خلیج فارس وجود ندارد. این ناوها در مقاطع کوتاهی از شرق مدیترانه به خلیج فارس می‌آمدند و به دریای آتلانتیک باز می‌گشتند.

«در زمان ریاست جمهوری جورج بوش، همواره یک یا دو ناو در خلیج فارس حضور داشت، اما در دولت اوباما، در مقاطع کوتاهی هیچ ناوی در خلیج فارس حضور نداشت، البته این ژست آمریکا در زمان مذاکره با ایران بود.»

عربستان و امارات تلاش کرده‌اند تا با احداث خط لوله های جایگزین این تنکه را دور بزنند، اما آمارهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می دهد که این اقدامات موفق نبوده است.

* حوادث اتفاق افتاده در تنگه هرمز

* در جولای 1988، ناو جنگی وینسنس، یک هواپیمای مسافربری ایرانی را مورد هدف قرار داد و تمامی 290 سرنشین و خدمه آن به شهادت رسیدند. واشنگتن مدعی شد خدمه ناو جنگی این هواپیما را با یک جنگنده اشتباه گرفته اما تهران آن را حمله عامدانه می داند. این اقدام در حالی صورت گرفت که آمریکا ها مدعی بودند که وینسنس برای حفاظت از کشتی‌های بی طرف در مقابل حملات ایران در این منطقه حضور داشته است.

* اوایل سال 2008، آمریکا مدعی شد قایق‌های ایرانی پس از نزدیک شدن به 3 کشتی جنگی این کشور در تنگه هرمز، آنها تهدید کرده‌اند.

* در ژوئن 2008، سرلشگر محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران گفت: در صورتی که ایران مورد حمله قرار بگیرد، بر حرکت کشتی‌ها در این تنگه، کنترل هایی اعمال خواهد کرد.

* در جولای 2010، یک نفتکش ژاپنی با نام ام استار در این تنگه هدف حمله قرار گرفت. یک گروه شبه نظامی به نام گردان‌های عبدالله عظام که با القاعده ارتباط دارد، مسئولیت این حمله را به عهده گرفت.

* در ژانویه 2012، ایران تهدید کرد که به تلافی تحریم های آمریکا و اروپا که درآمدهای نفتی این کشور را هدف گرفته بودند، تنگه هرمز را خواهد بست.

* در می 2015، کشتی های ایران با تیراندازی به یک نفتکش سنگاپوری که گفته می‌شود به تاسیسات نفتی ایران خسارت زده بود، آن را وادار به فرار ساختند و یک کشتی کانتینری را در این تنگه توقیف کردند.

* در سوم جولای 2018، حسن روحانی، ریاست جمهوری ایران تلویحا تهدید کرد که در واکنش به اقدام آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران، جریان انتقال نفت از منطقه می‌تواند با اختلال روبرو شود.

* روز بعد، فرمانده سپاه قدس ایران تصریح کرد اگر صادرات نفت این کشور متوقف شود، ایران جلوی تمامی صادرات نفت از طریق تنگه هرمز را می‌گیرد.