خراسان شمالی؛ رتبه اول پرورش کرم ابریشم در کشور/ مشکل جذب دانشجوی کشاورزی باید رفع شود

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حسین اکبری؛ استان خراسان شمالی یکی از با ظرفیت‌ترین استان‌ها برای بحث کشاورزی است؛ به طوری که این شغل می‌تواند به عنوان اصلی‌ترین شغل مردم استان شناخته شده و منبع درآمدی برای استان شود، اما در حال حاضر مشکلاتی مانع رشد سریع کشاورزی در استان شده است.

کارشناسان معتقدند هم اکنون یکی از مشکلات اساسی استان موضوع خرده مالکی زمین‌هاست؛ یعنی زمین‌های کوچک و قطعه قطعه شده زیادی وجود دارد در حالیکه که زمین باید یکپارچه و بزرگ باشد؛ هر چقدر زمین کوچک باشد با وجود اینکه هزینه جاری کمتر می‌شود؛ اما هزینه ثابت آن زیادتر می شود؛ اجاره ماشین آلات و دستگاه‌هایی که برای زمین مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله این هزینه هاست.

کوچک کردن زمینی که مساحتش زیر ۱۰ هزار هکتار باشد، نه توجیه و نه صرفه اقتصادی دارد. در بحث خرده مالکی خیلی از کشور‌ها از جمله آمریکا، انگلیس، استرالیا، چین، آلمان، فرانسه و کانادا که عمده اقتصادشان از بخش کشاورزی می‌چرخد، به این نتیجه رسیده اند که چیزی جز ضرر نیست. در این کشور‌ها زمین‌ها غالبا دولتی است نه شخصی و اگر شخص بخواهد روی زمین کار کند، می‌تواند به صورت پیمانکاری و اجاره‌ای این کار را انجام دهد. از طرفی محصولی هم که قرار است در زمین ها پروش داده شود باید طبق استعدادسنجی باشد که دولت قبلا روی آن زمین انجام داده؛ تا متناسب با نیاز‌های حال حاضر کشور باشد. اگر در این کشور‌ها شخصی زمینی داشته باشد حق خرد کردن آن را ندارد و اگر هم بخواهد بفروشد، باید به خود دولت بفروشد.

انتقادی که به این سیستم وارد می شود، این است که این کار برگرفته از سیستم فئودالیسم یا همان سیستم ارباب و رعیتی است؛ در صورتی که اگر سیستم تامین اجتماعی و قوانین و مقررات حمایتی و حقوقی ما نسبت به زارع و کشاورز درست باشد، دولت به عنوان صاحب زمین نمی‌تواند سود چندانی به جیب بزند و لذا مشکل بر طرف خواهد شد.

طبق آمار سازمان اداره کل آب منطقه ای، ۹۸۵ میلیون متر مکعب آب صرف مصارف کشاورزی استان، بدون هیچ بازدهی خاصی می‌شود؛ در صورتی که یکی از عمده‌ترین کار‌هایی که می‌توان با این میزان آب داخل استان انجام داد، که باعث افزایش درآمد و ارزش افزوده نیز شود، پروش ماهی است؛ یعنی از طریق ایجاد حوضچه‌هایی دو منظوره که سر چاه‌های کشاورزی می‌توان بوجود آورد، هم از آب چاه که داخل حوضچه می‌ریزد برای پروش ماهی می‌توان استفاده کرد و هم این که مدفوع ماهی که حاوی مواد نیترات است به عنوان کود زیر پای درختان از طریق جاری کردن آب حوضچه، داخل زمین کشاورزی بهره برد.

اگر مشکل خرده مالکی در بحث کشاورزی حل شود، می‌توان به یک مرحله بالاتر یعنی ایجاد صنایع تبدیلی کوچک و متوسط برای تبدیل ماده خام برداشت شده از زمین کشاورزی به فرآورده و ایجاد ارزش افزوده فکر کرد؛ البته یک نکته در بحث این دست از صنایع وجود دارد که نوع صنعت تاسیس شده باید طوری باشد که بتوان مواد اولیه را از خود آن منطقه تامین کرد نه این که مجبور شویم مواد اولیه را از منطقه‌ای دیگر از کشور وارد کنیم؛ لذا اصلاح اراضی کشور می‌تواند گامی مهم در جهت رشد کشاورزی باشد.

نبود زیرساخت ها؛ مهم ترین محدودیت کشاورزی در استان/ رتبه اول پرورش کرم ابریشم از آن خراسان شمالی
مهرداد محمدیان، دبیر قرارگاه احمدی روشن بسیج دانشجویی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو، می گوید: بسیج دانشجویی مدتی است به دنبال بررسی چالش‌های کشاورزی در استان است؛ از این رو جلسه‌ای با اعضای بسیج مهندسین کشاورزی داشتیم که در این گفتگو مباحث مهمی مطرح و در این جلسه الگوی کشت به عنوان یکی از معظلات کشاورزی استان مطرح و بیان شد در حال حاضر تنها منطقه‌ای که اراضی کشاورزی در آن به صورت یکپارچه و سهامی عام بین کشاورزان آن منطقه وجود دارد منطقه ایرج اسفراین است.

محمدیان ادامه می دهد: مهمترین محدودیت کشاورزی استان عدم علمی کردن ساز و کار و زیر ساخت‌هاست که یکی از آن‌ها بحث مکانیزه کردن است که خود این کار مستلزم عدم وجود خرده مالکی است؛ اما هنوز در اراضی کشاورزی استان این اتفاقی در این موضوع نیفتاده است.

دبیر قرارگاه احمدی روشن بسیج دانشجویی خراسان شمالی اضافه می کند: از جمله نهاد‌هایی که می‌تواند و به عبارتی باید مباحث علمی را به کشاورزان بومی استان آموزش دهد و باعث افزایش بهره وری محصولات کشاورزی شود، سازمان جهاد کشاورزی است. در این سازمان کارگروهی تحت عنوان کارگروه ترویج وجود دارد که کارش رسیدگی به روستاها، کشاورزان و آموزش آن‌ها در جهت بهینه کردن و افزایش محصولاتشان است. متاسفانه آن جور که باید و شاید کاری در این کارگروه شکل نمی‌گیرد؛ در این جلسه متوجه شدم به همین علت اعضای بسیج مهندسین کشاورزی طرحی تحت عنوان طرح همگام با کشاورز راه انداخته اند تا از این طریق بتوانند کشاورزان را با سیستم‌های جدید در جهت باروری محصولاتشان آشنا کنند.

وی می گوید: با وجود عدم وجود صنایع تبدیلی داخل استان ما، خراسان شمالی در تولید انگور رتبه دوم، در پرورش کرم ابریشم رتبه اول و حتی در محصولات باغی جزو ۱۰ استان برتر کشور است؛ اما متاسفانه بابت عدم حمایت از سمت سازمان‌های ذیربط از این پتانسیل بالقوه استفاده نشده و از طرفی ما دو صنعت تبدیلی کمپوت و ساندیس در منطقه شیروان و مانه و سملقان داریم که با حداقل نیرو و ظرفیت کار می‌کنند.

محمدیان در پایان گفت: یکی دیگر از مشکلات اساسی نیز مشکل جذب دانشجوی کشاورزی در استان است؛ البته دانشکده کشاورزی شیروان را داریم؛ منتها تاثیرگذاری خاصی ندارد. این موضوع باید حل شود.

با این وجود باید دانست این استان جزو ظرفیت‌های بزرگ کشور برای رونق کشاورزی است. فقط کافیست مقداری مسئولان همت کرده و برای این ظرفیت‌ها برنامه‌ی مشخصی ارائه و اجرا کنند.