بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان در پاسخ به جوابیه سازمان آموزش و پرورش استثنایی با این عنوان که تست ریون در ۶۴ کشور جهان در حال حاضر استفاده میشود در نامه ای خطاب به وزیر آموزش و پرورش نوشت: به راستی اگر این آزمون برای سنجش استعداد تحصیلی دانش آموزان کارآمد است چرا از جریان هدایت تحصیلی توسط آن وزارت حذف شد.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان در پاسخ به جوابیه سازمان آموزش و پرورش استثنایی با این عنوان که تست ریون در ۶۴ کشور جهان در حال حاضر استفاده میشود در نامه ای خطاب به وزیر آموزش و پرورش نوشت: به راستی اگر این آزمون برای سنجش استعداد تحصیلی دانش آموزان کارآمد است چرا از جریان هدایت تحصیلی توسط آن وزارت حذف شد.
متن این نامه به شرح زیر است:
وزیر محترم آموزش و پرورش جناب آقای دکتر بطحایی
سلام علیکم؛
پیش تر مجموعه شورای تبیین بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان نقدی را بر شیوه برگزاری آزمون ورودی استعداد های درخشان در مقطع اول متوسطه خدمت شما ارسال نمود که در پاسخ به آن، سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور به انتشار جوابیه ای اقدام کرد و در آن، این مجموعه با لحنی ناپسند و به دور از شأن و آداب معلمی، به تضعیف جایگاه بسیج از سوی افراد ناپخته و ناآشنا به مباحث تخصصی متهم کرد.
لازم به ذکر است این مجموعه پیش تر برای انتشار پاسخ، تصمیم داشت، اما به سبب اقدام مجلس برای استیضاح شما و سهم خواهی و سیاسی کاری بعضی از نمایندگان مجلس، از انتشار این نامه در آن موقع چشم پوشی شد. اما امروز به سبب تنویر افکار عمومی و اصلاح نگاه، نکات زیر به استحضار جنابعالی رسانده می شود:
1. روایی(Validity) یا مناسب بودن آزمون، قضاوتی ارزشیابانه و یکپارچه، از میزان حمایت شواهد تجربی و منطق تئوریک از کفایت و مناسب بودن استنباط ها و اقدامات مبتنی بر نمرات آزمون می باشد. بدیهی است استنادهای یکسویه و تک بعدی برای وجهه بخشیدن به آزمون برگزار شده، نمی تواند کفایت و مناسب بودن آزمون را محرز نماید. دریافت های بزرگواران در سازمان استثنایی مبتنی بر یافته های 50 سال پیش در حوزه روایی و مناسب بودن آزمون می باشد و بنظر می رسد لازم است در بررسی خود برای انتخاب آزمون مناسب، شواهد کاملی را برای احراز روایی آن، در نظر بگیرند.
2. برخلاف تصور نادرست رایج در کشور، خصوصا ناآگاهان از حوزه سنجش که در نامه سازمان استثنائی به خوبی دیده می شد، از دهه 80 میلادی به بعد، متخصصین حوزه سنجش دریافتند که آنچه دارای مفهوم اعتبار و روایی است، پاسخ های داده شده می باشد و نه آزمون ها. زیرا پاسخ های آزمون، فقط تابع سؤالات آزمون نیست، بلکه تابع افراد پاسخ دهنده و زمینه و بافت اندازه گیری هم هستند. لذا مفهوم استاندارد برای آزمون(Test)، مفهومی نابجا وغلط است و مفهوم استاندارد برای آزمودن(Testing) استفاده می شود.
3. طبیعتا برای بررسی اینکه یک آزمون برای جامعه آماری مورد نظر مناسب است یا خیر؟!، آزمون علاوه بر روایی محتوا، روایی شیوه پاسخگویی به سوالات، روایی درونی سازه، روایی بیرونی سازه، روایی افتراقی، روایی تشخیصی و ...، باید دارای روایی پیامدهای اجتماعی از تفسیر نمره و همچنین استفاده از نمره نیز باشد. لذا نمی توان آزمونی را بفرض داشتن مناسبت سازه ای، آن را قابل استفاده در هر مکان دانست، بلکه پیامدهای اجتماعی تفسیری و کاربرد آن بسیار مهم است. بنابراین دقت در اندازه گیری یک آزمون، به معنای مناسب بودن آن نیست!
4. اگر بفرض، حرف سازمان استثنایی مبنی بر معتبر بودن(Reliabe) آزمون ریون درست باشد، به چه استنادی بر مناسب بودن(Valid) آن ادعا می شود؟! چگونه کفایت پیامد اجتماعی ناشی از تفسیر و کاربرد این آزمون محرز شده است؟! آیا پیامد اجتماعی کاربرد آن همان مشکلات آزمون های سابق مدارس تیزهوشان نیست؟! آیا همان زمینه جدیدی برای مؤسسات تجاری کنکوری، برای قبولی در این مدارس ایجاد نشده است؟! با توجه به تفسیر نمرات بدست آمده از این آزمون و تقسیم بندی آن، آیا پیامد تفسیر نمرات آن( نابغه-باهوش-متوسط-عقب مانده و...)، مشکلات بیشتری را برای کودک و خانواده ایجاد نمی کند؟!
5. در جوابیه اداره استثنایی آمده است"این تست تنها تست گروهی هوشی معتبر است که در کشور ما به فارسی ترجمه شده ...". بنظرتان این جمله هجو شأن نظام تربیت رسمی نیست؟ چون این تست به فارسی ترجمه شده باید استفاده شود؟ آیا شما و همکارانتان خود را موظف به تهیه و تولید آزمون بومی و یا لااقل پیگیری آزمون های معتبر گروهی ترجمه نشده معتبرتر، نمی دانستید؟؟!
6. در جوابیه اداره استثنایی آمده است "این تست هیچگونه وابستگی به فرهنگ نداشته و نسبت به دانسته های قبلی فرد، بی اثر است..."
لازم به توضیح است که گزارش های متعدد و معتبر APA(American Phychological Association) از سال 2000 به بعد نشان می دهند که آزمون ریون علیرغم تصور، وابستگی به فرهنگ دارد. مثلا بسیاری از پژوهش ها نشان داده است، عامل کلامی نیز در یافتن پاسخهای درست سوالهای آزمون ریون موثر است. زیرا نام بردن اشکال و الگوها و استدلال کلامی در هنگام بررسی روابط بین اجزای الگوها موجب میشود که دانش آموز روابط بین آنها را آسانتر کشف کند و یا در بعضی دیگر از پژوهش ها، بین جوامعی که دارای فرهنگ های بصری هستند نسبت به جوامعی که دارای فرهنگ شفاهی هستند، تفاوت معناداری در این نوع آزمون ها وجود داد؛ لذا لازم بود، سازمان استثنایی قبل از استفاده از این آزمون و یا لااقل قبل از تهیه جوابیه برای منتقدان، بررسی اجمالی نسبت به این موضوع می نمود.
7. آزمون ریون آزمونی بود که در سالهای متمادی گذشته به عنوان یکی از آزمونهای مشاورهای در کنار آزمون «جان هالند» برای هدایت تحصیلی دانشآموزان مورد استفاده قرار میگرفت، اما متأسفانه ابزار مزبور توانایی سنجش استعداد را نداشته و اصولا برای آن ساخته نشده است، لذا ابزارهای سنجش دیگری جایگزین آن در فرآیند استعدادیابی شد. به راستی اگر این آزمون برای سنجش استعداد تحصیلی دانش آموزان کارآمد است چرا از جریان هدایت تحصیلی توسط آن وزارت حذف شد و اگر صحبت های کارشناسان شما صحیح است اکنون چرا توسط سازمان آموزش و پرورش استثنایی همراه با تمجید فراوان برای انتخاب دانش آموزان دارای استعداد درخشان بکار می رود ؟
بعلاوه اینکه طرح شهاب(طرح شناسایی و هدایت استعدادهای برتر) که جنابعالی به درستی برای فرآیند استعدادیابی در دوره ابتدایی بر آن اصرار داشتید، بر طیف چندگانه گاردنر استوار است، حال چگونه تمام ادعا، استدلال و تلاش انجام شده برای این موضوع به یکباره به کناری گذاشته شود و از آزمونی متناقض با فرآیند طرح شهاب برای سنجش و گزینش دانش آموزان استفاده می شود؟؟؟
8. یکی از محدودیتهای عمدهی آزمون ریون این است که سوالهای آن تنوع زیادی نداشته و از قدرت تمییز کمی برخوردارند. در نتیجه کسانی که در عامل اختصاصی سوالها(عامل S اسپیرمن) توانایی بیشتری دارند، معمولا از افرادی که این توانایی را کمتر دارند، نمرههای بیشتری میگیرند. به همین دلیل است که خود ریون استفاده از آزمونهای کلامی را نیز که بیشتر هوش متبلور را اندازهگیری میکنند، همراه با ماتریسهای خود پیشنهاد میکند. در صورتی که آموزش و پرورش استثنایی در طراحی این آزمون به موارد فوق دقت نداشته و در پاسخ خود این آزمون را برای اندازی گیری موفقیت در تمام امور زندگی از جمله حوزه تحصیلی و شغلی مناسب دانسته است ، درصورتی که نیک می دانیم موفقیت در زندگی در گروی عوامل متعددی است که شاید اندک مواردی از آن از مسیر تحصیل گذشته و با بهره هوشی در ارتباط باشند.
حال همانطور که صاحب تبریزی می گوید : کاین آب رفته باز نیاید به جوی خویش، از جنابعالی درخواست می نماییم، با دعوت از پژوهشگران و متخصصان حوزه سنجش، برای سال آینده از رخ داد چنین رویداد ناصوابی جلوگیری نمایید.