تحریمهایی که در سال جاری به کشورمان تحمیل شد شرایط را به سمتی پیش برد که پیشبینیهای مالی در بخشهای مختلف بودجه سالانه سختتر از گذشته باشد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو،بودجه سال ۹۸ یک ویژگی و تفاوت اساسی با سالهای گذشته دارد. همگان بر این نکته اتفاق نظر دارند که به دلیل دور جدید تحریمهای آمریکا و نیز موانعی که بر سر راه فروش نفت و تبادلات بانکی برای ایران وجود دارد بودجه نویسی برای سال آینده دشوارتر از هر زمان دیگر به نظر میرسد خبرگزاری دانشجویان ایران در این مورد مینویسد: «تحریمهایی که در سال جاری به کشورمان تحمیل شد شرایط را به سمتی پیش برد که پیشبینیهای مالی در بخشهای مختلف بودجه سالانه سختتر از گذشته باشد. به هر حال وابستگی همیشگی بودجه به نفت و تامین حداقل یکسوم از منابع از این بخش موجب شده با اعمال تحریمهای نفتی، بانکی و ارزی تامین منابع از این بخش با مشکلاتی مواجه شود که مهمترین آن میزان صادرات نفت با توجه به امکان فروش است».
بودجه سالم و متعادل با توجه به همین نکته است که روز گذشته حسن روحانی رییس جمهور، در جریان سفر استانی سمنان در ورزشگاه تختی شاهرود اظهار کرد: «مردم در هفتههای آتی شاهد خواهند بود که در شرایطی که آمریکا میخواست ما نتوانیم بودجه سالم و متعادلی را به مجلس شورای اسلامیارائه کنیم، انشاءالله در ۲۵ آذر ماه امسال دولت بودجه سال آینده را تقدیم مجلس شورای اسلامیخواهد کرد. وی خاطر نشان کرد: «در این بودجه ۴۳۳ هزار میلیارد تومان برای بودجه عمومیپیشبینی شده است که انشاءالله با همت و ایثار مردم و وحدت دولت و ملت و همچنین تلاش نمایندگان این بودجه مصوب خواهد شد و علیرغم میل آمریکا در سال آینده اجرا خواهد شد... در بودجه سال آینده کالاهای اساسی مردم را با قیمتی مناسب تنظیم خواهیم کرد. همچنین به حقوق بگیران ثابت که در فشار قرار دارند در بودجه سال آینده در حد توان و امکان دولت کمک خواهد شد. همچنین به حقوق حقوق بگیران و بازنشستگان در سال ۹۸، ۲۰ درصد اضافه خواهد شد».
سهم درآمد نفت در بودجه ۹۸ همچنین روز گذشته معاون اول رئیس جمهور در مراسم روز ملی صنعت بیمه در همین ارتباط گفت: آمریکا گفته است که نباید نفت ایران فروخته شود یا به جای پول با کشورهای دیگر و حمل و نقل کالا به ایران اتفاق بیافتد، اما ما هم در این زمینهها برنامه ریزی داریم. ما اصرار داشتیم بودجه ۹۸ را به موقع تدوین کنیم و تصویب کرده و اعلام کنیم، بودجه کشور را در شرایط تحریم نیز با درآمدهای مطمئن تنظیم کردهایم. بعید میدانم سهم درآمدهای نفتی در بودجه ۹۸ خیلی از ۲۵ درصد بالاتر باشد. اگر دستگاههای دولتی هم به سمت صرفه جویی بروند هزینههای غیر ضروری کاهش مییابد.
سال سخت بودجه و بالاخره اینکه فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد نیز در همین راستا و در مراسم روز حسابداری که دیروز برگزار شد گفت: سال ۱۳۹۸ در بین سالهای پس از انقلاب از نظر بودجه ریزی سال سختی خواهد بود، اما معتقدم بودجه سال آینده مورد استقبال جامعه حرفهای قرار بگیرد». وی اضافه کرد: «در بودجه سال آینده با وجود قابلیتهای دولت و هم اندیشی سعی شد بودجهای تنظیم شود که با وجود مشکلات، در ارائه خدمت به مردم خللی ایجاد نشود».
الزامات تدوین لایحه بودجه ۹۸ با توجه به آنچه که در بالا آمد نهایی شدن بودجه سال آینده در مجلس و اجرای آن توسط دولت و دستگاههای تابعه و ذینفع از حساسیت ویژهای برخوردار بوده و لازم است که در جمع بندی آن نهایت تدبیر و دقت و واقع نگری لحاظ شود. در همین ارتباط دکتر سیدمحمدهادی سبحانیان، تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با بخش پژوهش خبری خبرگزاری صدا و سیما گفته است: توصیه مهمیکه کارشناسان به توجه آن در بودجه ۹۸ تأکید دارند این است که باید بودجه نسبت به سالهای گذشته واقع بینانهتر تنظیم شود، به این معنا که نباید درآمدهایی را در بودجه شناسایی کرد که کسری بودجه عملاً پنهان شود و در واقع با یک کسری پنهان شده تدوین و تنظیم شود چرا که این موضوع، از هر جهت شرایط را حادتر خواهد کرد. سبحانیان تصریح میکند: آنچه که باید در بودجه واقع بینانه دیده شود اولاً شناسایی درست و واقع بینانه منابع و هزینه هاست و ثانیاً کسری واقعی بودجه را به صورت شفاف برای مسئولان و تصمیم گیران کشور بیان نماییم، زیرا وقتی کسری واقعی بودجه مشخص میشود، میتوان تصمیم گرفت از طریق چه کانالها و مسیرهایی میتوان کسری بودجه را جبران کرد، در غیر این صورت اگر منابع درآمدی برای بودجه ۹۸ غیرواقع بینانه باشد، باعث میشود در سال آینده دستگاههای اجرایی را و کشور را با چالشهای جدی مواجه خواهد کرد؛ لذا توصیه اکید آن است که با واقع بینانه دیدن درآمدها و هزینه ها، کسری بودجه واقعی احصاء و راهکارهای عملیاتی برای برطرف کردن آن ارائه شود. وی تاکید میکند: راهکارهای مختلفی برای برطرف کردن کسری بودجه واقعی وجود دارد، مثلاً در بُعد درآمدها دولت باید به سمت شناسایی منابع جدید همچون پایههای درآمدی جدید و یا منابعی که مورد غفلت واقع شده و دولت به سمت کسب درآمد از آنها نرفته است، حرکت کند؛ به طور مثال پایه درآمدی مختلف شامل عایدی درآمد بر سرمایه که از سوداگران بازار مسکن اخذ شود، یا سروسامان دادن به منابع موجود دولت مثل اجرایی شدن حساب واحد خزانه. این موارد از جمله راهکارهایی است که منابع بودجهای دولت را سروسامان میبخشد. از سوی دیگر دولت باید به مدیریت هزینههای خود بپردازد؛ متأسفانه اغلب در کشور عملکرد مناسبی در بخش هزینهها وجود نداشته است بنابراین لازم است در ابعاد مختلف تمرکز بیشتری بر روی هزینههای در بخشهای مختلف وجود داشته باشد تا با تصمیم گیری واحد بتوان هزینهها را در جهت کارایی بیشتر مدیریت کرد.
لزوم تمرکز بیشتر بر روی مالیات در همین خصوص مهدی پازوکی نیز طی گفتگو با فرارو عنوان کرده است: «باید توجه داشت که شرایط ما در حال حاضر و سال ۹۸ با روزهایی که بودجه ۹۷ تقدیم مجلس شد بسیار متفاوت است. ما الان درگیر تحریمهای نفتی هستیم که دولت ایالات متحده علیه ایران اعمال کرده است.. در چنین شرایطی نمیتوان خیلی روی فروش نفت حساب باز کرد. البته منظور من این نیست که درآمد نفتی نخواهیم داشت، اما قطعا به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد؛ لذا بهترین کار این است که در بخش درآمدها، دولت روی مالیات تمرکز بیشتری داشته باشد. این به معنی آن نیست که دولت نرخ مالیات را افزایش دهد، فقط کافی است که دامنه مالیات را گسترش دهد. زیرا ما در حال حاضر جزو کشورهایی هستیم که بیشترین فرار مالیاتی در آنها صورت میگیرد. ضمن اینکه در کنار این مسئله ما مقدار زیادی معافیت مالیاتی داریم.» وی تصریح میکند: «بنابراین در شرایط فعلی ما باید به سمتی حرکت کنیم که نه تنها میزان معافیت مالیاتی به صفر برسد بلکه از فرار مالیاتی هم جلوگیری کنیم. برای این مسئله ما نیاز داریم یک سازمان مالیاتی کارآمد داشته باشیم که با استفاده از طراحی یک سیستم مالیاتی کارا مانع از فرار مالیاتی شود. این اصلا مقوله بعیدی نیست و کاملا امکان پذیر است. به این صورت که ما با استفاده از تکنولوژی اطلاعاتی و استفاده از تجارب کشورهای دیگر به خصوص کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ژاپن و کره جنوبی میتوانیم یک سیستم مناسب برای مالیات طراحی و اجرا کنیم. من کاملا با اینکه خیلی هیئتی با مسئله مالیات برخورد میشود مخالف هستم. منظورم از هیئتی دقیقا همین وضعیت و سیستم فعلی مالیاتی کشور است که ایران را تبدیل به بهشت دلالان و واسطه گران کرده است. اینها کسانی هستند که بیشترین بهره را میبرند، اما کمترین میزان مالیات را به دولت میدهند».