وضعیت استان خراسان شمالی در حوزه دانشگاهی و پیشرفت علمی در طول چهل سالگی انقلاب اسلامی حاکی از این است که این استان پیشرفتهای قابل توجهی در حوزه دانشگاه و فناوری علم داشته است.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حسین اکبری؛ انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷ باعث تغییرات گسترده در روند حرکت کشور شد. اینک به نزدیکی چهل سالگی این انقلاب رسیده ایم و بازار بررسی دستاورد و ضعفها داغ است. عدهای معتقدند کشور در این سالها نتوانسته پیشرفت خاصی داشته باشد، اما عدهای دیگر با ارائه آمار ملی و بین المللی معتقدند کشور رشد بسیار مناسبی داشته است.
یکی از زمینههای توسعهی هر کشور، موضوعات علمی بوده که به شدت به مراکز علمی و دانشگاهی وابسته است. در این گزارش سعی داریم وضعیت استان خراسان شمالی که به عنوان یک استان تازه تاسیس و از طرفی محروم شناخته میشود را در حوزه دانشگاهی و پیشرفت علمی مورد ارزیابی قرار دهیم.
دانشگاه آزاد، اولین دانشگاه استان پس از گذشت ده سال از انقلاب اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد آغاز به کار کرد و به این ترتیب اولین مرکز آموزشی بجنورد افتتاح شد. این دانشگاه که اکنون به سن سی سالگی رسیده بیش از ۶ هزار دانشجو را در قالب ۸۶ رشته تحصیلی در خود جای داده است. اتفاقی که میتوان یک عملکرد مثبت در جهت افزایش سواد عمومی مردم در استان دانست.
دانشگاه آزاد بجنورد هم اکنون بیش از ۱۳۰ عضو هیئت علمی در ۱۵ رشته تحصیلی را به خود میبیند که این آمار نشان از افزایش سطح علمی این دانشگاه دارد.
عمر کوتاه و پیشرفت مناسب، ویژگی بارز دانشگاه بجنورد دیگر دانشگاه اصلی استان، دانشگاه بجنورد است که در سال ۹۴ افتتاح شد. این دانشگاه ۴۵ رشته تحصیلی فعال دارد و در این رشتهها مجموعا بیش از ۴ هزار نفر مشغول به تحصیل هستند. ۱۵۵ عضو هیئت علمی و نزدیک به ۹۰ عضو غیر هیئت علمی نیز به عنوان اساتید این دانشگاه به خدمت میپردازند. هرچند دانشگاه بجنورد عمر طولانی مدتی ندارد، اما در سطح کلان این دانشگاه توانسته از نظر آموزشی و زیرساختی به سطح مطلوبی دست یابد.
پیشروی در حوزه سلامت به واسطه دانشگاه علوم پزشکی بعد از تقسیم استان خراسان بزرگ به سه استان و تاسیس استان خراسان شمالی، سرپرستی دانشکده پرستاری، مامایی، بهداشت و درمان استان در سال ۸۴ به حالت مستقل درآمد. پس از آن در سال ۸۴ موافقت قطعی وزارت بهداشت با تاسیس دانشکده علوم پزشکی استان اعلام و این دانشکده به صورت رسمی افتتاح شد.
رشتههای این دانشگاه در سال ۸۴ تنها کارشناسی پرستاری و کاردانی مامایی بود و با تحولات سریع صورت گرفته و ارتقای دانشگاه، تعداد رشتهها ابتدا به ۸ و سپس به ۲۲ عدد افزایش یافت. اینک این دانشگاه بیش از ۱۷۰۰ دانشجو را در خود جای داده است. این موضوع میتواند نشان دهنده رشد کشور در حوزه سلامت نیز باشد. پیش از انقلاب کشور به دلیل کمبود پزشک، به اجبار از دیگر کشورها این متخصص را وارد میکرد، اما اکنون در استان کوچکی مانند خراسان شمالی این تعداد دانشجو در حوزه سلامت مشغول به تحصیل هستند.
یکی دیگر از نکات قابل توجه وجود ۵ مرکز تحقیقی در این دانشگاه است. دانشگاه علوم پزشکی بجنورد مراکز تحقیقی فرآوردههای طبیعی و گیاهان دارویی، بیماریهای منتقله به وسیله ناقلین، اعتیاد و علوم رفتاری، مراقبت سالمندی و عوامل اجتماعی موثر بر سلامت را زمینهای برای پیشرفت خود قرار داده است.
بررسی سایر دانشگاهها در نقاط مختلف استان/ وجود مرکز علمی در شهر مرزی طبق آمار هم اکنون حدود ۳۰ هزار نفر در دانشگاههای استان مشغول به تحصیل هستند. خراسان شمالی بیش از ۳۰ مرکز آموزش عالی و دانشگاهی را در خود میبیند. نکته قابل توجه رسیدن دانشگاهها به دورترین نقاط استان است. اکنون شهرهایی مانند مانه و سملقان، جاجرم و گرمه نیز از این امکانات برخوردار هستند.
یکی دیگر از موارد مهم حضور دانشگاه در شهرستان راز و جرگلان است. این شهرستان که در شمالیترین نقطه استان قرار دارد و بخشی از مرز کشور را شامل میشود دارای دانشگاه پیام نوری است که هم اکنون ۱۰ رشته تحصیلی را در خود جای داده. نکته حائز اهمیت آن است که مردم این منطقه از استان غالبا سنی مذهب هستند، اما انقلاب اسلامی به دور از هرگونه نگاه تفکیکی، به این مردم نیز خدمات شایانی در حوزه آموزش عالی ارائه داده است که این امر را میتوان یکی دیگر از دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه آموزش دانست.
تولید علم و ثروت، خروجی رشد دانشگاههای استان اما استان خراسان شمالی که پیش از انقلاب حتی یک مرکز علمی نیز نداشت، امروز علاوه بر برخورداری از تعداد مناسب مراکز دانشگاهی، در زمینه فعالیتهای علمی به واسطه مراکز رشد، پیشرفت مناسبی داشته است. هم اکنون بیش از ۷۰ شرکت دانش بنیان در پارک علم و فناوری استان مشغول به فعالیت هستند که این نشان دهندهی حرکت خیره کننده انقلاب اسلامی در حوزه علمی است. تمامی اعضای این شرکتها را جوانانی تشکیل میدهند که در همین مراکز دانشگاهی درس خوانده و امروز به مرز تولید علم رسیده اند.
با این وجود یقینا فرصت برای رشد بیش از پیش مهیا است و جوانان باید به این حرکت خود ادامه دهند، اما میتوان گفت سال ۵۷ یک نقطه عطف برای تغییر بود. آن سال باعث شد خودباوری مردم افزایش یافته و در نهایت این توسعهها رقم بخورد.