پالایشگاه‌های زیستی رقیب جدی نفتی‌ها شد/ تولید پایدار محصولات شیمیایی به کمک پالایش‌زیستی

به گزارش گروه فناوری خبرگزاری دانشجو به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، همیشه نام پالایشگاه در ذهن، تصویری از یک فضای لبالب از دود، نفت، روغن و کارگرانی را به تصویر می‌کشد که تنها محصول تولیدی آن نفت و مشتقات این طلای سیاه است.

اما این تصویر چند سالی است که با رقیبی جدی دست و پنجه نرم می‌کند. رقیبی که حال و هوایی کاملا متفاوت از پالایشگاه‌های نفتی دارد و نوید دنیایی سبز و آینده‌ای روشن می‌دهد. این روز‌ها پالایشگاه‌های زیستی قدم به قدم با پالایشگاه‌های نفتی حرکت می‌کنند و جای خود را در بازار جهانی باز کرده اند.

پالایشگاه‌های معمولی، نفت خام را دریافت می‌کنند و آن را به محصولاتی مانند سوخت مورد نیاز حمل و نقل، برق و مواد شیمیایی با ارزش تبدیل می‌کنند. مزیت فناوری پالایشگاه‌های نفتی این است که بسیار قابل پیش بینی هستند و تولید محصولات به فصول مختلف سال مربوط نمی‌شود.

با گذشت زمان پالایشگاه‌های نفتی به میزان کافی بهینه شده اند و در واقع از فناوری‌های بالغ استفاده می‌کنند. با این حال، نوسانات قیمت، امنیت تولید، رقابت در بازار‌های نوظهور برای منابع محدود، ایجاد آلاینده‌های هوا و گاز‌های گلخانه‌ای از جمله معایب این نوع پالایشگاه‌ها محسوب می‌شود.

اما پالایشگاه‌های زیستی، پالایشگاه‌هایی هستند که محصولاتی زیستی تولید می‌کنند. محصولاتی که کاربردی مانند انرژی‌های فسیلی دارد، اما ساختار آن کاملا بازیافتی و سازگار با محیط زیست است. در این پالایشگاه ها، سوخت‌های زیستی اتانول و بیودیزل تولید می‌شود. سوخت‌هایی که رفاقتی ابدی با زمین، درختان و موجودات زنده دارند.

بازار سوخت‌های زیستی رونق گرفته است
اگر چه سوخت‌های زیستی و بازار محصولات مرتبط با آن هنوز به طور کامل توسعه نیافته اند، اما بازار این نوع پالایشگاه‌های زیستی در دنیا رونق گرفته است. از منابع اولیه پالایشگاه‌های زیستی می‌توان به ضایعات چوبی، تفاله‌های محصولات کشاورزی، نیشکر، غلات، روغن گیاهان و سبزیجات اشاره کرد. فرآیند‌های جدید حوزه‎ زیست‌فناوری، باعث تولید پایدار و پربازده محصولات شیمیایی از طریق پالایش‌زیستی می‌شود. پالایش‌زیستی به معنای تولید مواد با ارزش افزوده از زیست‌توده است.

در همین راستا پالایشگاه‌های زیستی پیشرفته که دارای مزیت‌های مشخصی نسبت به پالایشگاه‌های نفتی دارند، ایجاد شده اند. برای مثال در این پالایشگاه ها، روغن‌های گیاهی یا روغن کلزا به بیودیزل تبدیل می‌شود و در عین حال انواع مختلفی از مواد خام برای تولید طیف وسیعی از محصولات با ارزش افزوده بالا استفاده می‌شود. پالایشگاه‌های زیستی پیشرفته یا نسل دوم بر پایه زیست توده‌های پایدارتر و فناوری‌های تبدیل ترموشیمیایی و بیولوژیکی به منظور تولید و کارآمد ساختن طیف وسیعی از محصولات جانبی، استوار هستند. این طراحی جدید با هدف به حداکثر رساندن مزایای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی بر اساس چرخه حیات، صورت گرفته است.

ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز برای استفاده از تولیدات پالایشگاه‌های زیستی در کشور اقدام به تولید بیودیزل کرده است. این ستاد با تلاش محققان داخلی برای حفظ محیط زیست و منابع فسیلی، برنامه‌هایی برای توسعه مصرف این سوخت‌ها دارد.

میثم طباطبایی رئیس کمیته سوخت‌های زیستی ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی درباره فعالیت‌های انجام شده دراین زمینه در ستاد، می‌گوید: محققان کشور موفق به طراحی و ساخت راکتور‌های تولید بیودیزل همگام با کشور‌های صاحب این تکنولوژی شدند.

وی ادامه می‌دهد: اتانول به عنوان مهمترین سوخت زیستی عموما در راکتور‌ها یا فرمانتور‌های استیل و استوانه‌ای شکل به عمل می‌آید که البته بسته به شرایط از راکتور‌های دیگری نیز استفاده می‌شود. بیوگاز اغلب در مخازن بتنی تولید می‌شود؛ ولی تحقیقات گسترده‌ای برای راحت‌تر شدن و کم هزینه‌تر کردن ساخت راکتور آن، انجام شده و اخیرا نتایج مطلوبی به دست آمده است.

این فعال حوزه محیط زیست، همچنین تصریح می‌کند: برای نهادینه کردن استفاده از بیودیزل در کشور طرحی برای اتوبوس‌های اتوبان امام علی اجرا کردیم که نتایج خوبی داشت و تا سال آینده نتایج این طرح اطلاع رسانی می‌شود.