دکتر باقری: مصرف زدگی نوعی توسعه کاذب است

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، دکتر باقری در ابتدا به تعریف شادی پرداخت: یک منظومه مفهومی متشکل از شادی، لذت، رفاه وجود دارد که با هم تداعی می‌شوند و در نقطه مقابل نیز غم، درد و امثالشان هستند. شادی موتور حیات است. آن چیز که زندگی را اداره می‌کند همان شادی و لذت و چیز‌های دیگری که همراهش می‌آیند است. این شادی و لذت، هم ابعاد غریزی و هم ابعاد فکری و ارادی دارد.

وی ادامه داد: در پهنه‌ای که مرگ حاکم است، هر سطح از حیات ارزشمند است بنابراین آنچه موجب استمرار این حیات می‌شود نیز ارزشمند است. شادی هم ابعاد عینی و هم ابعاد ذهنی دارد. در عالم انسانی موازنه‌ی ذهنیت و عینیت ممکن است به نفع ذهنیت دگرگون شود.

دکتر باقری پاسخ داد: منطق شادی، لذت است. لازمه‌ی احساس شادی انسان در زندگی اش، تدارک سطوح مختلف لذت برای خودش است. شادی انسان، تنها محدود به برآوری غریزه‌ها نیست، شادی‌های فکری و معنوی نیز باید در نظر گرفته شود.

دکتر باقری در توضیح نسبت بین توسعه و شادی گفت: توسعه می‌تواند مشکل ساز باشد، فقر هم به همان اندازه می‌تواند مشکل ساز باشد. از طرفی برخورداری هم خودش به تنهایی کافی نیست. مصرف زدگی نوعی توسعه‌ی کاذب است که به عطشناک شدن انسان و در نتیجه عدم رضایت او می‌انجامد. توسعه تا آنجایی که فقر و محرومیت را از بین می‌برد، بسیار گام مهمی است، چون این توسعه است که امکان تولید بیشتر و بهتر را فراهم می‌کند. توده‌ی مردم نیازمند برخورداری هستند. اما از طرف دیگر ما برای رفع نیاز کارنمی کنیم بلکه برای تولید نیاز کار می‌کنیم و این خودش حرکت در جهت معکوس است و دیگر شادی آفرین نیست.

وی توسعه‌ی کاذب را اینطور تعریف کرد: توسعه از یک حدِ بهینه اگر بگذرد کاذب می‌شود. مثلا جنگ راه بیاندازیم تا اسلحه بفروشیم یا بیماری ایجاد کنیم تا دارو بفروشیم. این‌ها همان توسعه‌های کاذب هستند.

دکتر باقری جایگاه غم در زندگی نسبت به شادی را اینگونه تبیین کرد: برخی می‌گویند این رنج است که در زندگی اساسی است و باید آن را بپذیرید. وقتی قبولش کنید یک انسان راضی می‌شوید و آرامش می‌یابید. نگاهی دیگر اصالت زندگی را در شادی و حیات می‌بیند و می‌گوید نقش ثانوی ازآن رنج است و شادی باید آن را به نحوی ازآن خود کند. این رنج جانبی ممکن است لازم باشد، چون درک لذت در گرو رنج است.

وی در پایان اینطور جمع بندی کرد: من فکر می‌کنم که رنج و خوف باید جانبی باشد، زیرا بازگشت ما به سوی آن جایی است که از آن جدا شده ایم و آنجا اصالتش با حیات است؛ بنابراین به نظر می‌رسد که رنج‌ها و دشواری‌ها به عنوان بستری برای رشد ما تعبیه شده اند.

برنامه «معنای زندگی» به تهیه کنندگی محسن کرمی، محصولی از گروه فرهنگ و اندیشه شبکه ۴ سیما است که در ماه رمضان هر روز ساعت ۱۹ راهی آنتن این شبکه می‌شود.