عراق شریکی ۵ برابر بزرگتر از ۲۸ کشور اروپایی/ لزوم تدوین پیمان پولی دوجانبه

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - حمیده عزیزی، ایران و عراق به‌عنوان دو کشور همسایه و دارای اشتراکات فرهنگی و حتی ذخایر مشترک، می‌توانند همکاری تجاری تنگاتنگی با یکدیگر داشته باشند. اگر این تجارت را از سال گذشته مورد بررسی قرار دهیم خواهیم دید که در سال 1396 بیشترین تاثیر مثبت روی تراز تجاری خارجی ایران را کشور عراق، ترکیه و افغانستان گذاشته است[1]. این روند در سال 1397 هم ادامه یافته و همچنان عراق جز بازارهای پررونق برای ایران محسوب می‌شود[2]. اما مقامات دو کشور معتقدند این میزان تجارت همپای گسترش روابط سیاسی نبوده است و لذا در همایش تجاری ایران و عراق که در 24 دی 1397 به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد تجاری بین دو کشور برگزار شد، هدف‌گذاری تجارت 20 میلیارد دلاری از سوی مقامات حاضر دو کشور مطرح شد.

تجارت با عراق در مقابل تجارت با 28 کشور اروپایی

طبق آمار گمرک، کشور عراق در صدر کشورهایی که با ایران تراز تجاری مثبت دارد، قرارگرفته است و میزان تجارت این کشور با ایران 5 برابر 28 کشور اروپایی است[3].  بعد از خروج داعش از عراق نیاز به سازندگی در این کشور نیاز مضاعفی است که علاوه بر بازار معمول عراق می‌تواند در اختیار ایران قرار گیرد. تا همانند بهره‌گیری از تجربیات ایران در اداره جنگ که در تشکیل حشد الشعبی موثر بود، از تجربیات بازسازی در ایران نیز استفاده شود و ظرفیت دو کشور در جهت رونق و هم افزایی منطقه‌ای در گسترش بازارهای اسلامی در منطقه تاثیر گزار باشد. همه این مو‌ارد در کنار فرهنگ مشترک دو کشور  و نیز ذخایر مشترک لزوم توجه به رفع چالش فعالیت‌های تجاری بین دو کشور را نمایان می‌نماید.

موانع تجاری بین دو کشور

بعد از تحریم بانکی ایران از سوی آمریکا، کشورهایی که در تعامل تجاری با ایران بودند به دلیل اعمال جریمه از سوی آمریکا میزان تعاملات با ایران را کاهش دادند؛ عراق نیز از این قضیه مستثنی نبود. در واقع آمریکا با رصد مبادلات انجام شده با دلار به تحریم بانکهایی که با ایران همکاری داشتند پرداخت. بنابراین برای رفع مشکلات تجاری می‌بایست بستر تعاملات مالی بین دو کشور را با روش‌هایی غیر از روش‌های سنتی دنبال  کنیم. یکی از این موارد می تواند برقراری پیمان پولی میان دو کشور باشد. هم اکنون بیش از پنجاه کشور در جهان از این روش استفاده می کنند و در شرایط فعلی کشور ایران، این شیوه یکی از بهترین روش‌های مقابله با تحریم های مالی است.

راه‌های گسترش تجارت بین دو کشور

از نگاه نهاوندیان[4] معاون اقتصادی رئیس‌جمهور، با توجه به ظرفیت‌های مشترک دو کشور گسترش همکاری‌ها امکان‌پذیر است اما توجه به این نکته نیز ضروری است که توسعه همکاری یک کار کوتاه‌مدت نیست بنابراین نیاز به سرمایه‌گذاری مشترک بین دو کشور دارد. گسترش تجارت آزاد بین دو کشور نیز می‌تواند در بهبود فعالیت‌های تجاری نقش داشته باشد و از سوی دیگر احداث شهرک‌های صنعتی در مناطق مرزی را به‌عنوان ایده‌های مورد بررسی برای تعاملات بیشتر در نظر دارد. مشاور ارشد رئیس بانک مرکزی عراق نیز در سفری که به ایران داشت، پیشنهاد تأسیس بانک مشترک بین دو کشور با همکاری بانک‌های مرکزی را ارائه نمود.

جمع‌بندی

 لزوم افزایش تعاملات میان کشورهای اسلامی و به‌خصوص کشورهای همسایه که دوران پس از جنگ را تجربه می‌کنند، می‌تواند فرصت مناسبی برای گره زدن مناسبات دو کشور و ارائه تجربیات در زمینه سازندگی و نیز رفع موانع تحریم با استفاده از ظرفیت دو کشور باشد. به‌خصوص در زمینه‌های علم و فناوری (بیو و نانو) و پزشکی که ایران نه‌تنها در منطقه بلکه در جهان، دارای رتبه‌های برتر جهانی است، باعث خواهد شد تا دست استعمارگران از منطقه غرب آسیا کوتاه شود. به منظور انجام این مهم لازم است با توجه به تحریم ایران، خارج از روش‌های سنتی به بهبود همکاری‌ها پرداخت. در این بین، بستن پیمان‌های پولی دوجانبه، گسترش تجارت آزاد و تاسیس بانک مشترک می تواند روش‌های موثری باشد.

[1] Rotbe3.com/economic/iran-trade-balance-96

[2] Monitoreconomy.ir/1397/07/20

[3] Stnews .ir/content/news/68912

[4] Donya-e-eqtesad.com