شرکت‌های دانش بنیان برای انجام کار‌های بزرگ کنسرسیوم تشکیل دهند / سرمایه‌گذاران داخلی به شانگ‌های چین زنگ نزنند!

فرید مُر، رئیس پارک علم و فناوری استان فارس در گفتگو با خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، درباره نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه اقتصادی کشور و تاثیری که این شرکت‌ها در وضعیت فعلی اقتصاد کشور برای گذر از تحریم‌ها و کاهش دشواری‌های معیشتی دارند، گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان به تنهایی نمی‌توانند تحول ایجاد کنند و کار خیلی بزرگی را انجام دهند. یک اشکال بزرگی که هم‌اکنون وجود دارد، این است که شرکت‌های دانش‌بنیان ما عرضه‌محور هستند و به هیچ وجه تقاضامحور نبودند و اصلاح این مسئله به یک هماهنگی بزرگ نیاز دارد که اولویت‌های کشور و اولویت‌های اقتصادی در یک جامعه مشخص و نتایج این اولویت‌ها به صورت ماموریت به پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان سپرده شود.

وی با تاکید بر اینکه یک پارک علم و فناوری و یک شرکت دانش بنیان به تنهایی نمی‌توانند کار بزرگی را پیش ببرند و نیاز به هم‌افزایی فناورانه دارند، ادامه داد: این هم‌افزایی فناورانه نیازمند این است که ما دوباره کنسرسیوم‌هایی تشکیل بدهیم. این کنسرسیوم‌ها به کمک همدیگر می‌توانند اقدامات بزرگی را انجام دهند. برای مثال برای تولید هواپیمای ایرباس در حال حاضر ۷۰۰ شرکت با هم همکاری و هم‌افزایی دارند و هر کدام یک قطعه تولید می‌کنند تا در نهایت هواپیمای ایرباس تولید می‌شود، ولی ما این منطق و روال را هنوز در ایران نداریم.

رئیس پارک علم و فناوری استان فارس اضافه کرد: خوراک شرکت‌های دانش‌بنیان، دانش، پژوهش و تحقیقی است که از دانشگاه‌ها می‌آید، اما هنوز ارتباط بین دانشگاه و شرکت‌های دانش‌بنیان جا نیفتاده است و هنوز نمی‌دانیم که فناوری چه کمکی می‌تواند به پیشبرد علم و بالعکس آن داشته باشد.

وی یادآور شد: در حال حاضر وزارت علوم، پارک‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها را در زیرمجموعه خود دارد و از طرف دیگر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی هم دستی در آتش این شرکت‌های دانش‌بنیان دارند و آن‌ها هم کمک می‌کنند، اما این رابطه‌ها هنوز به خوبی تعریف نشده است. متاسفانه در وزارت علوم هنوز این ارتباط بین دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به خوبی تعریف نشده و شکل نگرفته است هرچند که دفتر سیاست‌گذاری علم و فناوری وزارت علوم تمام تلاشش این است که این ارتباط را ایجاد کند، ارتباطی که پویا و زاینده و زایا باشد و موثر واقع شود.

مُر همچنین در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به نقش حامیان شرکت‌های دانش‌بنیان در رشد و شکوفایی آن‌ها از جمله صندوق نوآوری و شکوفایی و وزارت علوم اظهار کرد: شرکت‌های ما باید نحوه آموزش اینکه یک استارت‌آپ به صورت متوازن چگونه می‌تواند رشد کند را بدانند. بچه‌های ما اکثرا با یک فکر مبتکرانه، خلاقانه و نوآورانه وارد کار می‌شوند؛ این فکر آن‌ها را به خود مشغول می‌کند که از سایر عوامل و بحث‌های مُرتبط با شرکت و اینکه چگونه این استارت‌آپ شکوفا خواهد شد، غافل می‌شوند. برای مثال بخش مالی یا بخش اداری یک شرکت همزمان با آن شرکت و همُراه شرکت باید رشد کند. من خیلی از شرکت‌ها را مشاهده کرده‌ام که فکر آن‌ها بسیار بدیع و خلاقانه بوده است، ولی وقتی می‌خواستند این فکر بزرگ شود از دستان مبتکر خارج شده است.

وی افزود: بسیاری از شرکت‌های ما از صندوق نوآوری و شکوفایی و دیگر نهاد‌ها تسهیلات خوبی گرفته‌اند و رشد پیدا کردند، اما نتوانستند آن تسهیلات و بخش مالی را به خوبی مدیریت کنند و نمی‌دانستند که مدیریت مالی و اداری به اندازه همان فکر و ایده ناب، مهم است. به نظر من نظارت‌ها، حمایت‌ها و آموزش‌های لازم باید از طرف صندوق نوآوری و شکوفایی و پارک‌های علم و فناوری برای توانمندکردن شرکت‌های دانش بنیان بیش از گذشته دنبال شود.

رئیس پارک علم و فناوری استان فارس تصریح کرد: وضعیت فعلی اقتصاد کشور برای شرکت‌های دانش بنیان و فناور یک وضعیت خطرناک و یک چالش نیست بلکه بهترین فرصت برای رشد و شکوفایی است. نکته دیگری هم که وجود دارد این است که قوانین تجاری ما با آن چیزی که این شرکت‌ها تولید می‌کنند تعارض دارد. برای مثال سرمایه‌گذاران ما به جای اینکه در داخل سرمایه‌گذاری کنند نگاه می‌کنند ببینند چه فکر و ایده‌ای در جامعه ما وارد می‌شود تا بلافاصله به شانگ‌های چین زنگ بزنند و به طور مثال سه کانتینر از آن جنس وارد کنند؛ یا برای مثال یک جوان مبتکر وقتی یک فرمول دارویی را کشف می‌کند باید از ۲۰ نهاد مجوز بگیرد تا بتواند آن را وارد بازار کند، اما آن سرمایه‌گذار واردکننده ما بدون مجوز به راحتی آن را وارد می‌کند و به همین خاطر شرکت داخلی از پا می‌افتد. ما نیازمند یک بررسی آسیب‌شناسانه کامل هستیم تا قوانین از بالا دست تغییر پیدا کند و حمایت لازم از شرکت‌های دانش‌بنیان شکل بگیرد.

مُر، حمایت‌های صندوق نوآوری و شکوفایی از شرکت‌های دانش‌بنیان را ضروری دانست و گفت: مهم‌تر از این حمایت‌ها بحث سرمایه‌گذاری خطرپذیر است. سرمایه‌گذاران ما بر روی فناوری‌های داخلی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و خیلی راحت کالای موردنیاز جامعه را از چین و کشور‌های دیگر وارد می‌کنند.

وی در پایان بر لزوم ارتباط وسیع‌تر میان شرکت‌های دانش‌محور و نهاد‌های مختلف از جمله صندوق نوآوری و شکوفایی، پارک‌های علم و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم تاکید و خاطرنشان کرد: ما کار‌ها را به صورت جزیره‌ای نمی‌توانیم انجام دهیم. همه این نهاد‌ها باید به هم وصل شوند و به اصطلاح یک بوم‌سامانه بزرگ برای حمایت از این شرکت‌ها شکل دهند.