۱۰ ماموریت فضایی مهم تاریخ جهان را بشناسید

به گزارش گروه فناوری خبرگزاری دانشجو؛ فاطمه صائبی صفت- فضانوردان وظیفه خطیری دارند؛ به سفری می‌روند که شاید برگشتی نداشته باشد و وارد جایی می‌شوند که بسیار ناشناخته و پر از راز و اسرار است. اما چند فضانورد و فضاپیما در این ماموریت‌های فضایی گام‌های بلندی در کاوش جهان برداشته‌اند که به همین زودی‌ها فراموش نمی‌شوند.

در چهارم اکتبر ۱۹۵۷ فضاپیمای اسپوتنیک ۱ از پایگاه فضایی بایکونور، قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین تشکیلات پرتاب فضایی فعال در جهان در اتحادیه جماهیر شوروی سابق پرتاب و وارد مدار زمین شد و به نخستین دست‌یافته انسان تبدیل شد که به فضا وارد شد. این کره آلیاژ- آلومینیومی در طول ۲۱ روز و قبل از اینکه دانشمندان سیگنال‌های آن را از دست بدهند، هزار و ۴۴۰ بار دور زمین چرخید و از همه مهم‌تر، جهان ما را به دوران فضایی وارد کرد. پرتاب اسپوتنیک ۱ چه به لحاظ علمی و چه از نظر سیاسی یکی از مهم‌ترین رویداد‌های قرن بیستم محسوب می‌شود.

 

 

مطالعه امواج رادیویی دریافتی از اسپوتنیک در زمین، اطلاعات زیادی را در مورد حرکت امواج رادیویی در یونوسفر برای دانشمندان فراهم آورد. همچنین با اندازه‌گیری کاهش سرعت مداری اسپوتنیک ۱ به خاطر اصطکاک با لایه‌های فوقانی اتمسفر زمین، پژوهشگران برای نخستین بار توانستند چگالی لایه‌های فوقانی اتمسفر زمین را با دقت بالایی تخمین بزنند.

گفتنی است؛ که این ماهواره تا چهارم ژانویه ۱۹۵۸ در فضا باقی ماند و در نهایت وارد جو زمین شد و سوخت.

 

وستوک ۱ هم ماهواره‌ای است که از پایگاه فضایی بایکونور اتحادیه جماهیر شوروی پرتاب و نخستین ماموریت و پرواز فضایی انسان شد. این فضاپیما ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ یوری گاگارین را به فضا برد و پرواز گاگارین آغازگر عصر سفر‌های فضایی انسان شد. گاگارین به مدت ۱۰۸ دقیقه مدار زمین را یک دور به طور کامل پیمود. پایگاه فضایی بایکونور قبل از پرتاب گاگارین، وستوک ۱ را با یک سگ و یک آدمک به اندازه انسان آزمایش کرد.

آپولو ۱۱ ماموریتی از مأموریت‌های برنامه فضایی آپولو است که منجر به گام نهادن نخستین انسان روی کره ماه شد. در طی این ماموریت که توسط اداره کل ملی هوانوردی و فضای ایالات متحده آمریکا (ناسا) سازماندهی شده بود، نیل آرمسترانگ و باز آلدرین در ۲۰ ژوئیه ۱۹۶۹، ساعت ۲۰:۱۸ بر کره ماه فرود آمدند. حدود ۶ ساعت بعد، آرمسترانگ در ۲۱ ژوئیه ساعت ۲:۵۶ جهانی بر ماه گام نهاد. فضانورد سوم این مأموریت مایکل کالینز، به تنهایی در مدار ماه باقی ماند تا ۱۵ ساعت دیگر دو فضانورد دیگر به او ملحق شدند. پس از هشت روز زندگی در فضای بیرونی، هر سه فضانورد ۲۴ ژوئیه به زمین بازگشتند.

آپولو ۱۳ بدون بروز حادثه‌ای در روز ۱۱ آوریل ۱۹۷۰ پرتاب شد، اما فقط ۵۶ ساعت بعد از این پرتاب، سفینه دچار شد و دقایقی پس از پخش زنده تلویزیونی که در آن جیمز لاول و جک استوارت و فرد هیز، فضانوردان این ماهواره، با مردم در خانه ارتباط برقرار کردند، اعلام کردند که به زمین برمی‌گردند. در واقع، آن‌ها مجبور به بازگشت و فرود اضطراری شدند. در نهایت نتوانستند طبق برنامه روی منطقه فرا مائورای کره ماه فرود آیند. به دلیل نقصی که در عملکرد مخازن اکسیژن در این ماهواره پیش آمد، هم خدمه آن و هم دانشمندان روی زمین سعی کردند که با مقابله با نبود انرژی، گرما، آب و مونواکسید کربن اضافی، هر طور که شده آن‌ها را به زمین برسانند. با این حال، در نهایت آن‌ها در ۱۷ آوریل همان سال با موفقیت به فضا پرتاب شدند.

STS-۵۱-L بیست و پنجمین ماموریت شاتل چلنجر متعلق به ناسا بود که در ۲۸ ژانویه ۱۹۸۶ از سکوی پرتاب ۳۹ پایگاه فضایی کندی در فلوریدا پرتاب شد. در این ماموریت برای اولین بار در تاریخ ماموریت‌های شاتل فضایی، یکی از خدمه یعنی کریستا مک‌اولیف غیرنظامی و یک معلم مدرسه بود. این ماموریت با انفجار شاتل چلنجر در ثانیه هفتاد و سوم پس از پرتاب به فاجعه‌ای تبدیل شد که منجر به کشته شدن تمام سرنشین‌های آن شد. کمیته راجرز علت این فاجعه را خرابی یکی از واشر‌های درزگیری در یکی از موشک‌های پیشران جامد دانست. این پرواز، اولین ماموریت مدارگرد سرنشین‌دار آمریکایی بود که تلفات جانی در پی داشت. همچنین اولین ماموریت فضاپیما‌های آمریکایی بود که پس از پرتاب و پیش از رسیدن به فضا شکست خورد.

وویجر ۱ یک فضاپیمای کاوشگر فضایی با وزن ۷۲۲ کیلوگرم است که با هدف مطالعه منظومه شمسی بیرونی در ۵ سپتامبر ۱۹۷۷ یعنی ۱۶ روز پس از همتای خود ویجر ۲ در قالب برنامه وویجر توسط ناسا به فضا پرتاب شد. وویجر ۱ همچنان به شبکه فضای دوردست ارتباط دارد. این فضاپیما با فاصله ۱۴۲٫۳۱ واحد فضایی (معادل ۲۱٫۲۸۹ میلیارد کیلومتر) از خورشید در ۲۵ سپتامبر سال ۲۰۱۸ میلادی، دورترین فضاپیما از زمین و تنها فضاپیمایی به شمار می‌رود که به فضای بین ستاره‌ای راه یافته است. هدف نخستین این فضاپیما مانند دیگر کاوشگر ناسا که وویجر ۲ نام دارد، مطالعه سیاره‌های مشتری، زحل، اورانوس و نپتون بود، ماموریتی که در سال ۱۹۸۹ کامل شد.

رهیاب مریخ، یک فضاپیمای رباتیک آمریکایی است که در ۱۹۹۷ با یک سطح‌نورد در ایستگاه اصلی در مریخ فرود آمد. این فضاپیما که به نام ایستگاه یادبود کارل ساگان تغییر نام داده بود شامل یک سطح‌نشین سبک‌وزن (۶/۱۰ کیلوگرم) و یک ربات مریخ‌نورد به نام Sojourner بود. وقتی مریخ‌نورد سوجورنر به مریخ رسید، به نخستین شی‌ئی تبدیل شد که به سیاره دیگر رسید و توانست منطقه آرس والیس را در مریخ کشف کند و اتمسفر، اقلیم و زمین‌شناسی آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.

 

نگرانی‌های زیادی در مورد نحوه فرود این سطح‌نشین روی مریخ وجود داشت، اما دانشمندان ایده خلاقانه‌ای را ارائه دادند که در آن مریخ‌نورد توسط ایربگ‌هایی احاطه شد تا در هنگام فرود صدمه‌ای نبیند. این ماموریت یک سری اطلاعات بسیار جالب در مورد مریخ ارائه داد؛ مثلا کشف کرد که در مریخ آب جاری است و جو توسط سطح این سیاره گرم می‌شود. سوجورنر در سپتامبر همان سال آخرین ماموریت خود را انجام داد و تمام ماموریت‌های خود را با موفقیت انجام داد.

شاید جالب باشد بدانید که نخستین قطعات ایستگاه فضایی بین‌المللی- یک قطعه از سوی روسیه و بقیه قطعات از سوی آمریکا- در پاییز ۱۹۹۸ به مقصد فضا پرتاب شدند. این دو کشور قطعات مذکور را در فضا به هم متصل کردند تا در نهایت در دوم نوامبر ۲۰۰۰، نخستین فضانورد درون آن پا گذاشت. روی این ایستگاه فضایی بین‌المللی، فضانوردان از سرتاسر جهان به کار و آزمایش از جمله تحقیق روی تاثیرات ریزگرد‌ها روی بدن انسان ادامه می‌دهند. البته در این تحقیقات خوکچه‌های هندی مورد آزمایش قرار می‌گیرند.

گفتنی است که با گذشت زمان، این ایستگاه بار‌ها و بار‌ها مورد تعمیر و تنظیم هم از نظر مکانیکی و هم از نظر دیپلماتیک شد. با این حال، اخیرا خدمه و سیاستمداران در خانه‌هایشان ۲۰ سالگی چرخش این ایستگاه به دور زمین را جشن گرفتند. در سال ۲۰۱۸ نیز قانونی برای تمدید عملیات این ایستگاه تا سال ۲۰۳۰ تصویب شد.

فضاپیمای کپلر در ۷ مارس ۲۰۰۹، از کیپ کاناورال فلوریدا در آمریکا پرتاب شد و به قولی کار خود را آغاز کرد. کپلر یک تلسکوپ فضایی ساخت ناسا است که با هدف کشف سیارات فراخورشیدی مشابه زمین به فضا پرتاب شده است و برای این‌کار درخشندگی ۱۰۰ هزار ستاره را در عرض ۵/۳ سال بررسی کرد تا نشانه‌ای از کاهش درخشندگی بر اثرگذار سیاره‌ای بیابد. این متموریت به نام ستاره‌شناس آلمانی یوهانس کپلر نامگذاری شد.

 

در آخرین دستاورد‌های سال ۲۰۱۳، ستاره‌شناسان ماموریت کپلر می‌گویند سیاره‌ای همانند زمین موجود است که قابل سکونت است. دانشمندان می‌گویند این سیاره که به اسم کپلر ۶۹سی نامیده شده است همانند سیاره‌های سامانه خورشیدی در مداری ویژه پیرامون ستاره‌ای می‌چرخد. این سیاره یکی از نخستین نامزد‌های احتمالی داشتن زندگی فرازمینی در خود است که انسان از وجود آن آگاهی پیدا کرده است.

کاسینی- هویگنس یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های فضایی است که به طور مشترک توسط ناسا و آژانس فضایی اروپا و برای کاوش سیاره کیوان و قمر‌های آن به فضا فرستاده شد. فضاپیما دارای دو بخش اصلی بود: مدارگرد فضایی پژوهشی کاسینی به همراه کاوشگر هویگنس که از کاسینی به سمت یکی از ماه‌های کیوان به نام تیتان فرستاده شد و اطلاعاتی از سطح آن به زمین فرستاد.

فضاپیمای کاسینی و کاوشگر هویگنس بعد از ۲۰ سال سفر در فضا، در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۷ به ماموریت خود پایان دادند و اطلاعاتی را درباره حلقه‌های زحل و قمر‌های آن در طی یک فصل کامل ارائه دادند. این ماموریت با ورود نهایی به جو زحل به پایان رسید.