با فکر کردن لاغر شوید

به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، در سال ۱۹۸۴ مسابقات قهرمانی شطرنج جهان به دلیل لاغری بیش از حد آناتولی کارپف، بازیکن نخبه روسی، لغو شد. در طول ۵ ماه و ۱۲ بازی کارپف بیشتر از ۱۰ کیلوگرم وزن کم کرد؛ موضوعی که مسئولان برگزار کننده مسابقات را نگران کرده بود.

کارپف در تجربه این تاثیرات فیزیکی تنها نبود. با اینکه هیچ شرکت کننده‌ای چنین کاهش وزنی را تجربه نکرده بود، اما طبق گزارشات استاد بزرگان شطرنج می‌توانند تقریبا ۶۰۰۰ کالری در روز تنها با نشستن روی صندلی بسوزانند.

آیا مغز مسئول این مصرف بالای انرژی است؟ آیا سخت فکر کردن یک راه ساده برای کم کردن وزن است؟ برای پیدا کردن این جواب‌ها باید بفهمیم که یک مغز معمولی چقدر انرژی مصرف می‌کند.

وقتی بدن در حال استراحت است (هیچ فعالیتی به جز فعالیت‌های حیاتی مانند نفس کشیدن، گوارش یا سوخ و ساز ندارد) ۲۰ تا ۲۵% انرژی کلی بدن را بصورت گلوکز مصرف می‌کند. این مقدار در حدود ۳۵۰ تا ۴۵۰ کالری در روز برای بزرگسالان است. در کودکان ۵ تا ۶ ساله مغز بسیار گرسنه‌تر است و ۶۰% انرژی بدن را استفاده می‌کند. همین میزان مصرف گلوکز در مغز، آن را به اندامی تبدیل کرده که بیشترین انرژی را می‌گیرد در حالیکه فقط ۲% وزن بدن را می‌سازد.

مغز گرسنه
انسان‌ها در مصرف انرژی خاص نیستند و مطالعات روی پستاندارن نشان میدهد که مغز پستانداران کوچکی مانند موش درختی یا بوزینه‌ها نیز به اندازه مغز انسان انرژی مصرف می‌کند.

بیشتر انرژی به وسیله این اندام مصرف می‌شود تا نورون‌های مغز بوسیله سیگنال‌های شیمیایی که بین سیناپس‌ها منتقل می‌شود، با هم در ارتباط باشند. به علاوه مغز هیچوقت در حال استراحت نیست. وقتی خوابیم، مغز به سوخت نیاز دارند تا ارتباط نورون‌ها را برای فعالیت‌های حیاتی بدن حفظ کند. سلول‌هایی وجود دارند که غذا را به نورون‌ها می‌رسانند و برای زنده ماندن و انجام وظایف نیازمند سهم گلوکز خود هستند. هنگامی که مغز در حال رشد است نیازمند منبع عظیمی از انرژی هستند پس طبیعی است که مصرف انرژی در مغز کودکان ۵ تا ۶ سال که در حال رشد هستند، بیشتر از بزرگسالان است.

ورزش مغزی
از آنجا که مغز بزرگترین مصرف کننده انرژی است، آیا به این معنی است که هرچه بیشتر با این اندام کار کنیم کالری بیتشری می‌سوزاند؟

پروفسور کلاود مسیر در دانشگاه اوتاوا کاناد در این باره می‌گوید: «جواب برای فعالیت‌های سخت مثبت است. البته فعالیت سخت از دید افراد مختلف، متفاوت است؛ اما در کل می¬تواند به عنوان چیزی توصیف شود که مغز به راحتی با استفاده از یادگیری‌های قبلی قادر به حل آن نیست. فعالیت‌هایی مانند نواختن ساز یا ترسیم حرکات خلاقانه در شطرنج.»

وقتی شما سعی میکند که یک کار جدید تمرین کنید، مغزتان برای افزایش انرژی در ناحیه فعالیت تطبیق پیدا می‌کند. با گذشت زمان وقتی در کار مورد نظر خبره شدید، مغزتان دیگر به سختی بار اول برای انجام فعالیت تلاش نمی‌کند بنابراین انرژی کمتری برای انجام آن لازم اشت.

با این وجود در مراحل اولیه یادگیری انجام یک فعالیت مغزی آیا می‌توانیم با وعده‌های قندی خوریم تا ذخیره انرژی را بهبود ببخشیم؟

اگر شما حس می‌کند که برای بهبود حالتان نیاز به ماده شیرین دارید، بله. اما اگر مصرف شیرینی صرفا به این دلیل است که معتقدید با فکر کردن زیاد مغزتان قند را میسوزاند، پس ماده قندی مصرف نکنید. چون انرژی مصرفی مغز به کار‌های زیادی اختصاص یافته و انرژی لازم برای تفکرزیاد نسبتا ناچیز است.

درواقعا یادگیری یک کار جدید یا انجام یک کار دشوار، بیشترین بخش مصرف انرژی در مغز نیست.

مغز قادر است خون (و در نتیجه انرژی) را در مناطقی خاص که در آن‌ها فعالیت صورت می‌گیرد، بفرستد. اما به نظر می‌رسد انرژی کلی در دسترس مغز ثابت است. اما اگر این موضوع درست است، چگونه لاغری بیش از حد کارپف را می‌توان توجیح کرد؟ جواب این است که این افراد بیتشر در معرض استرس و کاهش مصرف مواد غذایی قرار دارد، نه فرسودگی ذهنی.

بازیکنان نابغه شطرنج تحت فشار ناشی ازاسترس هستند که می‌تواند باعث افزاش ضربان قلب؛ تنفس بالا و عرق کردن شده و در نتیجه باعث کالری سوزی شود. به علاوه بازیکنان نابغه گاهی باید بیشتر از ۸ ساعت بنشینند که این موضوع الگوی غذایی آن‌ها را بهم می‌زند؛ بنابراین فکر کردن به تنهایی ما را لاغر نخواهد کرد و وقتی گرسنه هستید یه تکه شکلات شما را چاق نخواهد کرد!