سینمای «تجربه‌گرا» هر روز نحیف‌تر می‌شود / وظیفه «فارابی» چیست؟

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، امید عبدالهی فیلمساز عرصه فیلم کوتاه و مستند درباره جدیدترین فعالیت‌های خود گفت: به تازگی فیلمبرداری فیلم کوتاه داستانی «حرف‌های شبانه» را به پایان رسانده‌ام. این فیلم ۱۵ دقیقه‌ای در حال حاضر در مرحله پس از تولید قرار دارد. «حرف‌های شبانه» داستان پدری را روایت می‌کند که با دختر جوانش دچار تنش‌هایی شده و در پی حل این تنش‌ها است. ماجرای این فیلم کوتاه در یک شب می‌گذرد.

وی افزود: پرداختن به روابط افراد در خانواده از موضوع‌های مورد علاقه من است و فیلم‌هایی که تاکنون ساخته ام عموماً در این حوزه بوده‌اند. در واقع بحث خانواده و مسائل مرتبط با آن همیشه برایم جذاب و مهم بوده است و اصولاً سعی می‌کنم به سراغ چنین مضامینی بروم، البته فیلم کوتاه «حرف‌های شبانه» از نظر فرم و ساختار هم در راستای فیلم‌های قبلی من است.

عبدالهی توضیح داد: من اصولاً برای جشنواره‌ها فیلم نمی‌سازم، یعنی هیچوقت از ابتدا فیلمم را با هدف اینکه به فلان جشنواره بفرستم نساخته‌ام. هرچند مهمترین و شاید تنها محل دیدن آثار کوتاه همین جشنواره‌ها هستند. طبیعتاً من هم بعد از تمام شدن مراحل ساخت فیلم باید آن را به جشنواره‌ها بفرستم، اما منظورم این است که از ابتدا نگاهم به جشنواره‌ها نیست.

این کارگردان درباره ساخت نخستین فیلم بلندش اظهار کرد: تقریباً ۲ سالی می‌شود که فرآیند نگارش ۲ فیلمنامه بلند را پشت سر گذاشتم و در این مدت پیگیر ساخت یکی از آن‌ها با نام «این روز‌های نازنین» به‌عنوان اولین فیلم بلند سینمایی‌ام بوده‌ام. اما متاسفانه موانع زیادی سر راه ما وجود دارد، چون که من علاقه‌ای ندارم به هر قیمتی و با هر شرایطی فیلم بسازم.

وی ادامه داد: وقتی یک فیلمساز چنین طرز تفکری دارد، نمی‌خواهد درگیر سینمای گیشه محور بشود و تلاش می‌کند فیلم‌هایش را با نگاه خاص خودش بسازد، با چالش‌های مهمی از جمله پیدا کردن سرمایه، تهیه‌کننده مورد نظر و... مواجه است. راستش من در این مدت با چند تهیه‌کننده هم وارد مذاکره شدم و حتی در مقاطعی مراحل اولیه پیش تولید را شروع کردیم، ولی هر بار به شکلی کار به سرانجام نرسید.

عبدالهی در مورد دلایل به سرانجام نرسیدن پروژه فیلم بلندش توضیح داد: من دوست نداشتم بازیگران و ساختار‌هایی از بیرون کار به پروژه تحمیل شود و به همین علت توافق‌هایی که با برخی دوستان تهیه‌کننده داشتیم به هم خورد. درواقع در آخرین لحظات مذاکره شرایطی برای من می‌گذاشتند که نمی‌توانستم بپذریم برای مثال می‌گفتند اگر بازیگر مدنظر ما در فیلمت نباشد، ما سرمایه گذاری نمی‌کنیم و، چون این موضوع باعث می‌شد من از شیوه فیلمسازی‌ام دور شوم. در نتیجه از ادامه تولید پروژه صرف نظر می‌کردم.

وی گفت: در حال حاضر شرایط حمایت از فیلم اول فیلمساز در سازمان سینمایی خیلی روشن و کارآمد نیست. به نظرم به عنوان یک فیلم اولی این حق را دارم که از یک فاند فرهنگی برخوردار شوم و فیلم خودم را بسازم.

عبدالهی تاکید کرد: من فیلمنامه‌ام را به بنیاد سینمایی فارابی هم ارائه داده‌ام، اما دست اندرکاران این بنیاد بعد از بررسی آن اعلام کردند ساخت چنین فیلم‌هایی در اولویت‌هایشان نیست و به این ترتیب از آنجا هم دست خالی برگشتیم. این در حالی است که بودجه‌ای که من برای ساخت فیلمم می‌خواهم، شاید یک سوم یا حتی یک چهارم بودجه یک فیلم در حال اکران در سینمای بدنه و تجاری باشد و ما برای همین مقدار سرمایه هم باید به آب و آتش بزنیم.

این کارگردان تصریح کرد: نکته جالب این است که بنیاد سینمایی فارابی گاهی به فیلم‌هایی بودجه می‌دهد که به نظرم اصلاً در حیطه وظایفش نیست، یعنی فیلم‌هایی که در چرخه اکران می‌توانند سرمایه خودشان را بازگردانند. در اصل وظیفه نهاد‌هایی مثل فارابی اعطای بودجه به فیلم‌های هنری و فرهنگی است. این سینمای هنری است که باید از یارانه‌های دولتی استفاده کند و این روند در همه جای جهان متداول است.

وی تاکید کرد: متاسفانه توزیع بودجه‌های حمایتی در سینمای ایران هیچ وقت شکل درست و قانون مندی نداشته است. مثلاً در حال حاضر هدف دوستان در بنیاد سینمایی فارابی این است که همه فیلم هایشان به فروش خوبی برسند و به زعم آن‌ها باید به چنین فیلم‌هایی کمک کرد. قطعاً این رویکرد باعث می‌شود که سینمای تجربه‌گرا و هنری ایران روز به روز نحیف‌تر و کم‌رنگ‌تر شود. همان سینمایی که سرچشمه جهانی شدن سینمای ایران است. از طرفی شرایط برای فیلمسازانی مثل من هم که از مسیر فیلم کوتاه وارد سینما شده‌اند و در سینما به دنبال یک نوع نگاه تجربی‌تر هستند، سخت می‌شود و همچنان باید در پی جذب بودجه‌های اندک باشیم.

عبدالهی در پایان اظهار کرد: اتفاقاً فیلم بلند «این روز‌های نازنین» یک فیلم اجتماعی با قصه‌ای پرکشش در رابطه با یک خانواده است که ممیزی‌های خاصی ندارد و فقط باید با شرایط و مختصاتی که مد نظر من است، ساخته شود، اما من از دوستان بخش خصوصی توقعی ندارم. اگر واقع‌بینانه به شرایط حال حاضر سینمای ایران نگاه کنیم بدیهی است که سرمایه گذاران بخش خصوصی به جای ساخت چنین آثاری به سراغ فیلم‌های کمدی و اصطلاحاً فیلم‌هایی که فروششان از همان ابتدا تضمین شده است، بروند. به همین دلیل معتقدم مهمترین فرصت ما بهرمند شدن از حمایت‌های فرهنگی متولیان فرهنگ و هنر است که امیدوارم سازکار اجرایی آن به یک ساختار عادلانه و متعادل برسد.

آخرین فیلم به نمایش درآمده از امید عبدالهی مستند بلند «سفر سهراب» است که به زندگی و آثار سینماگر فقید ایرانی سهراب شهیدثالث می‌پردازد.

این مستند سال گذشته در گروه سینمایی «هنر و تجربه» اکران شد و مورد استقبال مخاطبان و تحسین منتقدان قرار گرفت.