با اینکه به دلیل شیوع کرونا طبق بخشنامهی وزارت راه و شهرسازی هزینهی بلیطهای لغو شدهی مسافران تا پیش از ۵ اسفند باید بدون کسر جریمه عودت داده شود، اما برخی شرکتها به این دستور العمل قانونی تمکین نمیکنند.
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ به دلیل اپیدمی شدن ویروس کرونا در ایران و لزوم توقف سفرهای نوروزی و غیر ضروری مردم به درخواست ستاد ملی مبارزه با کرونا، پنجم اسفند محمد اسلامی؛ وزیر راه و شهرسازی طی بخشنامهای به سازمان هواپیمایی کشوری و شرکتهای هواپیمایی تأکید کرد که مسافرانی که پیش از این تاریخ نسبت به تهیه بلیت برای سفرهای پیشرو و سفرهای نوروزی اقدام کردهاند میتوانند بلیت خود را بدون کسر جریمه کنسل کنند؛ و خیاشان بابت عودت کامل هزینهی بیلط راحت باشد.
البته لازم به ذکر است که مسافران باید حداکثر ۱۲ ساعت قبل از ساعت درج شده در بلیط نسبت به کنسلی اقدام می کردند.
در راستای نگرانی مردم از بیماری کرونا و تاکیدات ستاد ملی کرونا مبنی بر کاهش رفت و آمدها و همچنین عدم ارائهی خدمات گردشگری بویژه از سوی تورهای داخلی و خارجی و تعطیلی هتلها و مراکز اقامتی و اماکن تفرحی و گردشی تقاضای سفر در انواع مدلهای حملونقلی از جمله هوایی کاهش یافت و بسیاری از مسافرانی که بلیت هواپیما خصوصاً برای ایام نوروز گرفته بودند نسبت به کنسلی بلیط اقدام کردند.
در روزهای ابتدایی اسفندماه کنسلی بلیط مسافران از نظر استرداد بلیت و دریافت وجه مشکل چندانی نداشتند، اما با افزایش حجم تقاضای کنسلی بلیط هواپیما اغلب آژانسها و همچنین شرکتهای هواپیمایی با کمبود نقدینگی مواجه شدند و از سوی دیگر نبود هماهنگی بین شرکتهای هواپیمایی و آژانسها در پرداخت پول باعث مشکلاتی شد که برای مردم دردسر ایجاد کرد.
گزارشهای متعدد مردمی و بررسیهای میدانی خبرگزاری دانشجو نشان میدهد بسیاری از آژانسهای هواپیمایی یا نسبت به عودت مبلغ کامل بلیطهای کنسلی تخلف کرده و مبالغ ۱۰ تا ۴۰ درصدی را از هزینههای بلیط کسر میکنند و یا نسبت به استرداد کامل مبلغ بلیط در پاسخ به مسافران آنها را به صبر کردن تا بعد از تعطیلات نوروز حواله میکنند.
سیداحسن علوی؛ عضو کمیسیون مجلس گفته است: زمانیکه دولت به صورت کلان دستور لغو پروازهای هوایی و حمل و نقل ریلی را صادر کرد، دولت یا وزارتخانه باید هزینهها را جبران کند. علوی اضافه کرد: متأسفانه خبرهایی به گوش میرسد که برخی از دفاتر فروش بلیط، چندین درصد از هزینه بلیط را به عنوان خسارت کنسلی برداشته اند که این مسئله خلاف قانون است.
به نظر میرسد با کنسل شدن سفرهای نوروزی که پیک مسافرتهای خارجی و داخلی مردم در طی سال است شرکتهای هواپیمایی نیز مانند بسیاری از کسب و کارها با بحران مالی جدی مواجه شده اند، در هر حال وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است که ۱۰ درصد مبلغ جریمه که قرار شده از مسافران بابت کنسلی بلیط تا پیش از ۵ اسفند کسر نشود توسط دولت به شرکتهای هواپیمایی و ریلی پرداخت میشود، اما اتفاقاتی که عملا رخ داده نشان میدهد عواقب این فشار اقتصادی و مشکل کمبود نقدینگی ایرلاین ها دامن گیر مردم شده و مسافران آنطور که وزیر محترم راه و شهرسازی اعلام کرده است نمیتوانند با خیال آسوده هزینهی بلیط کنسل شدهی خود را دریافت کنند.
روز گذشته مدیر یک آژانس هواپیمایی نیز گفته است: مشکل ما امروز این است که شرکتهای هواپیمایی ما بابت ابطال بلیط هنوز به ما پولی ندادهاند، به عنوان مثال شرکت ماهان هنوز به ما پول نداده است و اعلام میکند موتور هواپیما خریده است. این مدیر آژانس هواپیمایی تأکید کرده است: دولت به جای آنکه به سرعت بخشنامه بزند و به ۵ هزار آژانس و دفتر خدمات مسافری و هوایی بگوید که پول مردم را برگرداند اول به شرکتهای هواپیمایی داخلی بگوید پول بلیط مسافر را بدون خسارت به آژانسها عودت دهند تا آنها به مردم بپردازند.
وی اضافه میکند: درست است که وزیر راه و شهرسازی بخشنامه داده است آژانسها پول مردم را برگردانند، ولی آژانسها هم فروشنده محصولات دیگران هستند، آنها از شرکت هواپیمایی و چارترکننده میخرند، از هتل و کارگزاری هتل خریداری میکنند، بهتر بود قبل از آنکه چنین بخشنامهای خطاب به ۵ هزار آژانس تهیه شود به این ۱۰ تا ۱۵ شرکت هواپیمایی داخلی تأکید میشد که پولهای چارترکننده و آژانسها را بپردازند تا آژانسها پول مردم را بدهند؛ ما هنوز با شرکتهای هواپیمایی مواجه هستیم که پول مردم را ندادهاند، آژانسی که ۷.۵ میلیارد تومان پول دست کارگزار دارد باید قطعاً این پول را پس بگیرد تا بتواند به مسافر پول را برگرداند در حالی که هنوز تدبیری در این باره اندیشیده نشده است.
از سوی دیگر یاسر رایگانی؛ سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی با رد بسیاری از خبرها مبنی بر عدم عودت کامل هزینه بلیطهای کنسلی هواپیما گفته است: در اکثر موارد پول بلیط پروازهای لغو شده به خریداران برگشت داده شده است و باقی آن نیز به هموطنان پرداخت خواهد شد. رایگانی تاکید کرده است: مردم اگر با تخلفی مواجه شدند به مراجع ذی ربط شکایت کنند تا در اسرع وقت به شکایت آنها رسیدگی شود.
اسعدی سامانی؛ دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی هم با بیان اینکه حجم استرداد بلیتهای پروازها این روزها بسیار زیاد است گفت: شرکتهای هواپیمایی دچار کمبود نقدینگی هستند و ممکن است در پرداخت پول مسافران با مشکلاتی مواجه باشند البته برخی از شرکتهای هواپیمایی توانستهاند از مسافران خود مهلت بگیرند تا در موعد مقرر پول بلیت را به آنها برگردانند. پیشبینیها حاکی از آن است که شرکتهای هواپیمایی داخلی به خاطر کاهش تقاضا و کنسلی بلیط و شیوع بیماری کرونا تا ۱۵ فروردین ۹۹ حدود ۳ هزار میلیارد تومان خسارت ببینند.
مرتضی دهقان؛ معاون هوانوردی و امور بینالملل سازمان هواپیمایی کشوری عامل تأخیر در بازگرداندن پول مسافران را دورکاری کارمندان شرکت هواپیمایی اعلام کرده و گفته است میزان پروازهای داخلی به شکل چشمگیری کاهش یافته است.
طبق گفتهی یک منبع آگاه در دولت به خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو، حجم کنسلی بلیطهای هواپیمایی تا قبل از ۵ اسفند بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان بوده و به نظر میرسد با توجه به افزایش آمار مبتلایان کرونا در ایران و جدی گرفتن مسئله و محدودیت های ایجاد شده برای بسیاری از شهرها و اماکن تفریحی ممکن است رقم کنسلی بلیط های حمل و نقل مسافری هوایی به ۱۰۰۰ میلیارد تومان رسیده باشد بنابراین ایرلاینها تا کنون با این حجم از کنسلی پروازها مواجه نشده بودند و این موضوع را پیش بینی نمیکردند لذا بخشی از درآمد حاصل از فروش بلیط را مثل سالهای گذشته در توسعهی زیرساختها و خرید لوزام و نیازها هزینه کرده و اکنون با مشکل نقدینگی مواجه شده اند.
رضا جعفر زاده؛ سخنگوی سازمان هواپیمایی کشور در گفتگوبا خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو در رابطه با مشکلات بوجود آمده پیرامون استرداد هزینهی کنسلی بلیطهای هواپیمایی گفت: با توجه به شیوع کرونا حجم بسیار بالایی از بلیطهای هواپیمایی مربوط به سفرهای اسفند و فروردین از سوی مردم کنسل شد که این حجم بالای کنسل شدن بلیط مسبوق به سابقه نیست.
جعفرزاده اضافه کرد: هزینهی بخش زیادی از بلیطهای کنسل شده به طور کامل پرداخت شده است و آن دسته از مسافران محترمی که هنوز مبلغ استرداد بلیط پروازشان پرداخت نشده مطمئن باشند با تلاش حداکثری همکاران ما و با اندکی تحمل در اولین فرصت پول بلیط مسترد شده خود را دریافت خواهند کرد.
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشور تاکید کرد: اگر شرکتی بخواهد به بخشنامهی وزارت راه و شهرسازی بی توجهی کند و در پرداخت کامل هزینهی بلیطهایی که قبل از ۵ اسفند لغو شده تخلفی انجام دهد به شدت با آن برخورد میکنیم.
جعفر زاده افزود: اگر مردم با تخلفی در پرداخت مبلغ بلیطهای کنسل شده مواجه شدند نیاز نیست نگران باشند و یا به صورت حضوری پیگیری کنند و صرفا کافی است ابتدا از طریق سایت به ایرلاینی که بلیط دارند شکایت کنند و اگر نتیجه نگرفتند از طریق سایت سازمان هواپیمایی شکایت کنند که همکاران ما شخصا شکایات را پیگیری و به نتیجه خواهند رساند.
نتیجه و پیشنهاد
به نظر میرسد ضمن اینکه لازم است دولت هر چه سریعتر نسبت به تامین نقدینگی شرکتهای هواپیمایی از طریق تسهیلات بانکی کوتاه مدت اقدام کند تا مشکل پرداخت مبالغ کنسلی بلیط به مردم حل شود با توجه به شرایط خاص کشور در مبارزه با کرونا و به منظور همدلی و همراهی ملی در این برهه از زمان مسافران محترم نیز اندکی صبر کنند تا نواقص موجود هر چه زودتر مرتفع شود، اما در موضوع تخلف و عدم تمکین شرکتهای هواپیمایی و مراکز فروش بلیط مسئله متفاون است و ضروری است هر چه سریعتر وزارت راه و شهرسازی، سازمان هواپیمایی، سازمان تعزیرات حکومتی هر چه سریعتر و به طور جدی با این اقدام غیر قانونی برخورد کرده و به نگرانی مردم پایان دهند.
از سوی دیگر دولت بایستی بعد از بررسی ابعاد مختلف بحران مالی بوجود آمده برای ایرلاین ها و شرکت های هواپیمایی را در شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا مطرح کرده و برای جلوگیری از ورشکستگی احتمالی آن ها مانند سایر کسب و کارها حمایت لازم را انجام دهد.