یک فعال رسانه ای گفت: برداشت رایج اشتباه و غلطی که راجع به بورس وجود دارد این است که فکر میکنند بورس به تولید کمک میکند و رسانهی ملی نیز به آن دامن میزند و این در حالی است که بورس به رونق تولید کمک نمیکند.
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، امید رامز، فعال فرهنگی و رسانهای در گفتگوی مجازی که به همت بسیج دانشجویی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: برداشت رایج اشتباه و غلطی که راجع به بورس وجود دارد این است که فکر میکنند بورس به تولید کمک میکند و رسانهی ملی نیز به آن دامن میزند و این در حالی است که بورس به رونق تولید کمک نمیکند.
وی با بیان اینکه بعد از افزایش نرخ ارز، رونق بورس را خواهیم داشت با این وجود بعد از اینکه ارزش دارایی شرکتها رشد میکند حالت رونق را در بورس شاهد هستیم، افزود: بعد از رونق بورس در سال ۹۱ و ۹۲، امسال نیز این اتفاق افتاد و این در حالی است که این رونق بدون اینکه شرکتها ارزش افزودهای ایجاد کنند رقم خورده است. به هر روی افزایش ارزش دارایی شرکتها روی بورس و رونق آن تأیرگذار است.
رامز با اشاره به اینکه دولت ۴۹ هزار میلیارد تومان روی داراییهای خود در بورس حساب باز کرده با این وجود هرچقدر بورس رونق بیشتری داشته باشد، دولت بیشتر میتواند روی فروش داراییهای خود پافشاری کند، تصریح کرد: در سال جدید با توجه به کسری بودجه دولت، مردم انتظار دارند تورم افزایش یابد از طرفی دولت نیز ارزش داراییهای خود را در بازار بورس رها کرده و اینها بر بورس تأثیر دارد.
وی با بیان اینکه پیش از این یک نقدینگی در بازار مسکن و پوشاک وجود داشته و در حال حاضر این نقدینگی به سمت بورس سرازیر شده است، اظهار کرد: افزایش رونق بورس به نفع صندوقهای دولت و سهام این صندوقها است. به هر روی تورمی که بازارهای دیگر را خراب کرده امروز در بورس در حال جولان دادن است؛ اما احتمال دارد که اوایل سال بعد یا اواخر امسال شاهد سقوط بورس باشیم.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر اکثر مردم درحال تشویق به سرمایه گذاری در بورس هستند، اما باید فکری به حال این قضیه کرد، افزود: در یکی از کتابهای نایل فرگوسون استاد تاریخ اقتصاد آمریکا صراحتا تصریح شده که بورس نوعی قمار است. به هر روی در معاملهی اقتصادی دو نفر سود میبرند و ممکن است این سود بین دو طرف کم و زیاد باشد، ولی در قمار یک نفر میبرد و یک نفر میبازد. از طرفی دارنده سهام میتواند با دقت نظر تعیین کند که سهام او در روزهای آیند نزول میکند یا نه و در صورت نزول میتواند سهام خود را بفروشد.
رامز با تأکید بر اینکه فعالیتهای انجام شده در بورس میتواند شبیه قمار باشد، گفت: در بحث قمار بحث ارزش افزوده مطرح نبوده و کار صورت نمیگیرد و صرفاً یک بازیای انجام میشود پس در قمار یکی میبرد و یکی میبازد. به هر روی در روند بورس نیز این اتفاق میافتد.
وی با بیان اینکه در کل باید دید که آیا بورس به معنای واقعی کلمه به رونق و جهش تولید کمک میکند یا نه، اظهار کرد: در بورس ارزش افزده مطرح نیست و فقط پول جابهجا میشود. به هر روی خریدارن سهام نیز میگویند که در بورس روی آینده سهام سرمایهگذاری میشود و کسی روی حال آن سرمایهگذاری نمیکند؛ بنابراین همه میخواهند ببینند که در آیندهی بورس چه اتفاقی میافتد. مثلا در سال ۹۳ و ۹۴ یک جهش نسبی را در بازار بورس شاهد بودیم و این اتفاق نیز بعد از توافق لوزان و برجام رخ داد، اما پس از مدتی بدون اینکه اتفاق خاصی در بورس بیفتد، شاخص بورس سقوط کرد. به تعبیر من سهامداران در این برهه روی آیندهی بورس شرط بسته بودند و پیش بینیهای آنها طبق برجام شکل گرفته بود. خب وقتی این اتفاق نیفتاد و تحریمها برداشته نشد، سرمایهی مردم از بین رفت و ارزش افزودهای ایجاد نشد.
رامز با طرح این سوال که وقتی در یک ماه ارزش بازار حدود ۶۵ درصد سوددهی دارد، آیا در این شرایط تولید منطقی است؟ افزود: تولیدکنندهای که با انواع و اقسام مشکلات اقتصادی دست به گریبان است، نهایتاً در آخر سال میتواند ۱۰ درصد سود داشته باشد، ولی این پول طی یک ماه در بورس به ما ۵۰ درصد سود میدهد. به هر روی در سال ۹۸ سهمهایی داشتیم که زیان انباشه یا عملیاتی داشته اند، اما در آخر سال ۲۰۰۰ درصد سود کرده اند.
وی افزود: برداشت اشتباه و غلطی که راجع به بورس وجود دارد این است که فکر میکنند بورس به تولید کمک میکند و رسانه ملی نیز به این موضوع که بورس به رونق تولید کمک می کند دامن میزند. به هر روی ما یک بازار اولیه داریم و یک بازار ثانویه با این وجود پول واقعی اشخاص در بازار اولیه است، ولی سهم آن در بازار ثانویه اتفاق میافتد و به نوعی حباب و جهش چند صد درصدی به وجود میآید و تولیدکننده از آن سودی نمیبرد.
رامز با طرح این سوال که اگر واقعاً رشد بورس به معنای رشد اقتصاد و تولید است، پس چرا دو سال است که رشد تولید و اقتصاد ما منفی است، ولی رشد سهام بورس مثبت و صعودی و به ۸۰۰۰ واحد میرسد، تصریح کرد: در طول سالهای اخیر شاخص اقتصاد و میانگین تولید ما منفی بوده، ولی شاخص بورس ما مثبت است. در این شرایط تولید و عرضه واقعی کم و بیکاری زیاد میشود.
این فعال رسانهای با اشاره به اینکه در برنامه توسعه سازمان ملل از ایران به نام عنوان کشوری نام برده شده که در سی سال اخیر روند خصوصیسازی را طی کرده، اما این روند اثربخشی و بهرهبری شرکتهای خصوصی را تغییر نداده، گفت: از سال ۱۳۸۰ تا دهه ۹۰ فقط ۲۰ درصد خصوصیسازی اتفاق افتاده و بقیه واگذاریها صرف فعالیتهای دیگر دولت مثل بدهکاریهای آن به نهادهای مختلف شده است.