قلی زاده: مسئله محور بودن تشکیلات را تاثیرگذار می‌کند / صبوری: در تشکل مسئله محور، پدیده‌ها باید با عینک انقلاب دیده شوند

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، تشکل‌های دانشجویی با توجه به نیاز امروز جامعه و ضرورت رسیدگی صحیح به مشکلات مردم، به سمت مسئله محور بودن سوق یافته اند. «خبرگزاری دانشجو» با توجه به اهمیت این موضوع گفتگو‌هایی را با عنوان «تشکیلات مسئله محور» با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی ترتیب داده که در ادامه گفتگو با محمدرضا قلی زاده، مسئول اسبق بسیج دانشجویی دانشکده فنی دانشگاه تهران و مدیر مجموعه آموزشی گام و صبوری مسئول سابق جنبش عدالتخواه را می خوانید:

محمدرضا قلی زاده، مسئول اسبق دانشگاه فنی تهران و مدیر مجموعه آموزشی گام به آسیب شناسی مقوله «مسئله محوری» پرداخت و گفت: یک احساس عمومی در بین فعالان دانشجویی وجود دارد مبنی بر اینکه در فضای فعالیت های تشکلی زحمات زیادی کشیده می‌شود، هزینه های زیادی داده می‌شود و اقدامات زیادی صورت می گیرد، ولی آن اثرگذاری مطلوبی که مورد نظر یک فعالان دانشجویی انقلابی است؛ به این صورت که احساس شود اقدامات صورت گرفته در معادلات کشور، استان و دانشگاه  اثرگذار بوده اند محقق نمی شود.

وی افزود: حال اگر بخواهیم این مقیاس را بزرگتر کنیم در مقیاس کشوری و سطح کل تشکل‌های دانشجویی انقلابی که می‌گویند سه هزار دفتر بسیج دانشجویی داریم اضافه کنید دفاتر جنبش عدالت خواه، انجمن اسلامی مستقل، جامعه اسلامی تحکیم وحدت را هم اضافه کنیم و با تعداد چالش‌ها و مسائل کشور کنار هم بگذاریم می‌بینیم یک سری چالش‌هایی از اول انقلاب بوده که درد مزمن ما شده و حل نمی‌شود. فقط هر از گاهی حرفی در موردش زده می‌شود یک سری چالش‌ها به روز ایجاد می‌شود. درحالیکه انتظار داریم این حجم فعالین انقلابی و دانشجویی با این حجم از مسائل که هر کشوری با آن مواجه است باید به عنوان قشر نخبگانی می‌باید نقش تسهیل کننده را برای جامعه ایفا کند. اما الان این اتفاق نمی‌افتد هم حس خود تشکل‌ها این را می‌رساند هم نگاه بیرونی به آن.

قلی زاده با بیان اینکه یکسری عوامل بیرونی و درونی در اثر گذاری تشکل‌های دانشجویی موثر هستند که از جمله این عوامل بیرونی می توان به رویکرد دولت در مواجهه با تشکل‌ها و فعالان انقلابی اشاره کرد، افزود: در بخش عوامل درونی نیز یک سری اشتباهات رویکردی و روشی و خطا‌های متداول در فعالیت‌های دانشجویی وجود دارد که مرسوم و رایج شده اند و تشکل ها بعضا درگیر این خطاها هستند و خیلی به آن ها توجه نمی‌کنند و همین مسئله باعث شده کار‌ها از اثرگذاری بیفتد. به هر روی ما با یک آسیبی به نام کنش‌های بزن دررویی مواجه هستیم به گونه ای که بچه‌ها خیلی زود نسبت به یک پدیده دغدغه مند می‌شوند؛ اما این دغدغه با یک کنش سریع که می‌تواند در قالب انتشار یک بیانیه و پست تلگرامی یا پست اینستاگرامی باشد فروکش می‌کند و پس از آن سراغ پدید‌ها و مسائل دیگر می‌روند؛ پس پیگیری و استمرار  وجود ندارد.

 

این عضو سابق بسیج دانشجویی گفت: وقتی اراده‌ای برای حفظ وضع و معضلات موجود وجود دارد و یا منافع برخی ها ایجاب می کند وضع موجود بماند، دیگر تغییر این شرایط با صدور یک بیانیه و انتشار یک نامه امکانپذیر نیست؛ پس اثرگذاری تشکل های دانشجویی در راستای حل مشکلات منوط به استمرار پیگیری ها و همراه کردن بدنه مردمی با خود است. به هر روی امروز شاهدیم که وقتی شخص اول مملکت هم حرفی می‌زنند اجرا نمی‌شود با این وجود چه انتظاری داریم که با یک موضع گیری تشکل های دانشجویی تغییر محسوسی در فضای کشور رخ بدهد.

 

قلی زاده بیان کرد: قالب زدگی آسیب دیگری که در بین تشکل های دانشجویی مرسوم است به این صورت که ممکن است در تشکل دانشجویی زحمت زیادی کشیده ‌شود و کار زیادی انجام می‌شود و شاید بچه‌ها از درس و زندگی و خانواده خود هم بزنند تا کاری انجام بدهند، ولی چون بعضی اوقات سعی می شود تا خلاء محتوایی با فرم پر شود به همین دلیل کار به اثرگذاری نمی‌رسد.

 

وی با اشاره به اینکه تشکل های دانشجویی در پرداختن بیش از حد به فرم دچار آسیب می‌شوند، گفت:  پرداختن افراطی به فرم بعضا طنز‌های تلخی را موجب می شود؛ مثلا در برنامه یک تشکل با موضوع گام دوم انقلاب کیک گام دوم توزیع شد که البته این حرکت برای شادی بد نیست، ولی سوال این است که محتوا و هدف گام دوم چه بود؟ معتدم که شاید این برنامه یک جشن دورهمی بوده تا بچه‌ها به بهانه صدور بیانیه گام دوم انقلاب دور هم جمع شوند و خوشحال باشند و یک پولی هم خرج شود.

قلی زاده با بیان اینکه ممکن است حتی با مسئله محوری هم فرم زده برخورد شود، اظهار کرد: با هر مفهومی که خالی از محتوا باشد فرم زده برخورد می شود. به هر روی یک سری اشتباهات رویکردی و روشی وجود دارند که باعث می شوند تا تشکل‌ها با وجود اینکه کار زیادی هم انجام می دهند از اثرگذاری خارج شوند و این در حالی است که خیل عظیمی از مسائل در کشور وجود دارند که شاید با کنشگری و فعالیت تشکل‌های انقلابی در مسیری قرار بگیرند که حل شوند ولی این مشکلات روی زمین مانده‌اند.

 

 

وی با اشاره به اینکه مرحله دوم مسئله یابی یا بهتر بگوییم درک مسئله، اولویت بندی مسائل است، تصریح کرد: توان و زمان یک فعال دانشجویی در دوران دانشجویی محدود و مشخص است و محدودیت هایی وجود دارد؛ بنابراین لازم است مسائل کشور اولویت بندی شوند. به هر روی در مسئله محوری مطلوب باید برای حل مسئله پلن، برنامه‌، استراتژی و الگو‌های مختلفی را کنار هم بگذاریم تا به نتیجه برسد. 

 

صبوری با بیان اینکه در چند سال اخیر بحث مسئله محوری و داشتن یک موضوع کلان مختص به یک سال بوده ولی آنجایی که ما مشکل داشته ایم یکی در بحث اولویت بندی‌ها و دیگری در مسئله یابی و درک مسئله بوده و در در واقع ما مسئله را تشخیص نمی‌دهیم، اضافه کرد: هر تشکلی یک نگاه فکری، دغدغه‌ای و ایدئولوژیکی دارد با این وجود نگاه ما به جهان، به شهرستان، به دغدغه‌های مردم و موضوعات کشور فقط از عینک خودمان بوده و همین مسئله باعث شده تا مخاطب عمومی و یا حتی قشر‌های مختلف دانشجویی دیگر هیچ ارتباط و نسبتی با مسئله ما برقرار نکنند. مثلا دغدغه جامعه دغدغه مسکن است به گونه ای که  امروز در اوج بحران مسکن و خانه دار شدن هستیم اما دغدغه ما پاسخ دادن به فلان شبهه سیاسی است که در همه روزنامه‌های زنجیره‌ای روی آن مانور می‌دهند و از آن طریق جریان فکری ما را می‌زنند. با این وجود می توان گفت در این فضا یک دعوای نظری شکل گرفته و در آن اصلا مسئله مردم مطرح نیست.

دبیر اسبق جنبش عدالتخواه دانشجویی با اشاره به اینکه تشکل‌های دانشجویی مسئله محور نیستند و فقط منتظرند تا دعوایی شروع شود و بعد قیم معابانه آن را حل کنند، گفت: رهبر معظم انقلاب صراحتا به موضوع مسئله محوری اشاره کرده اند و در یکی دو سال اخیر هم موضوع مسئله محوری پیش آمده و تشکل‌ها مسئله محور شدند و ما از این موضوع عبور کردیم؛ اما در حال حاضر بیشتر سر این موضوع بحث و نزاع است که مسائل ما چقدر با مردم نسبت دارند و چه قدر اولویت دار هستند. به هر روی ممکن است ۱۰  مسئله با مسائل مردم نسبت داشته باشد، ولی چهار مسئله دیگر اولویت کشور باشند و کشور سر آن مسائل زمین می‌خورد و دچار آسیب و مشکل می‌شود.

 

قلی زاده با بیان اینکه بحث مسئله محوری یکی دو سال اخیر خیلی باب شده و قطعا پیشبرد آن کار خوبی است. منتهی ممکن است این موضوع مورد برخورد فرمی واقع شود، افزود: مثلا ما یک جا‌هایی لفظ مسئله محوری را زیاد به کار می‌بریم، ولی این که واقعا کنش‌ها، رفتار‌ها و منش‌های ما کنش مسئله محور است یا فقط اسمش را به یدک می‌کشیم جای بحث است.

 

وی با بیان اینکه امروز جامعه با پدیده‌های مختلفی از قیمت بالای مسکن و هزینه‌های بالای نظام سلامت گرفته تا بالا رفتن سن ازدواج و  آسیب‌های اجتماعی همچون اعتیاد مواجه است، تصریح کرد: تمام این مسائل پدیده های روبنایی هستند که عموم مردم و ما آنها را می‌بینیم با این وجود تشکل های دانشجویی می توانند روی این نقاط متمرکز شوند و کنش و مطالبه آنها این باشد که مثلا چرا هزینه‌های نظام سلامت و هزینه مسکن بالاست؟ به هر روی با یک «چرا» می توان دلیل را پیدا کرد و اینگونه از لایه معلول‌ها به علت‌ها رفت.

 

عضو سابق بسیج دانشجویی با اشاره به اینکه یکی از محورهای اصلی مسئله محوری در بخش محتوا این است که به علت‌ها پرداخته شود نه معلول، چون تا وقتی که علت وجود دارد هر چه قدر به معلول بپردازیم مشکل مرتفع نمی‌شود، گفت: یکی از بزرگترین آفت‌های کار دانشجویی کنش‌های مقطعی است، به این معنا که یک کاری را انجام دهیم و بعد برویم سراغ کار دیگری و عملا آخر سر تشکل می‌بیند ده تا کار کرده، ولی هیچ اتفاقی نیفتاده است.

قلی زاده با بیان اینکه در مسئله محوری مسئله اصلی پیگیری، ایجاد فشار اجتماعی و تمرکز کردن روی مسئله است، افزود: تشکل دانشجویی نمی تواند در یک یا بازه زمانی یک ساله چهار یا پنج موضوع را با هم حل کند. با این وجود بهتر است همان قدر که توان دارد به حل مسائل ورود پیدا کند ولی ورود آنها باید با پیگیری و استمرار همراه باشد و از طرفی از تمام ابزارها در جهت حل مسئله کشور استفاده شود.

 

وی با تاکید بر اینکه تشکل دانشجویی با پرداختن به ریشه‌ها و استمرار، دنبال گیری و پیگیری می تواند پدیده ها را مرتفع کند، اظهار کرد: ما در مورد تشکل مسئله محور انقلابی صحبت می‌کنیم؛ پس برایمان مهم است که با عینک انقلاب به پدیده‌ها نگاه شود. به هر روی ممکن است برای هر کسی یک پدیده با توجه به نظام ارزشی که دارد یک معضل باشد یا نباشد؛ مثلا حفظ حریم خانواده در جامعه اسلامی مهم است ولی در غرب مهم نیست و یا اینکه ممکن است کسی که استقلال برایش مهم نیست در مورد مسئله fatf هم نکته‌ای نداشته باشد ولی کسی که استقلال آرمان‌های انقلاب برایش مهم است این را مشکل می‌داند. در مجموع بنده معتقدم اینکه چه پدیده‌ای را مشکل و مسئله بدانیم و چه پدیده‌ای را در نظر نگیریم به نظام ارزشی فعالان دانشجویی مرتبط می‌شود.

وی با بیان اینکه یکی از ویژگی تشکل‌های مسئله محور این است که باید با عینیات سر و کار داشته باشند، تصریح کرد: تشکل های دانشجویی یک وقت هایی آنقدر درگیر کلیات و حرف‌های گرد می شوند که واقعا نمی‌فهمیم چه اثرگذاری دارند. به هر روی آنچه مهم است این است که یک تشکل مسئله محور که به آرمان های انقلاب نظر دارد در کنش‌های خود مسئله ای را که مردم با آن درگیر هستند در نظر بگیرد. چون یک موقع شابلون‌های ذهنی در ذهن بعضی از دانشجویان تشکیلاتی وجود دارد که اصلا وارد زمین نمی‌شوند چون تماما درگیر بحث‌های انتزاعی، مباحثات داخلی، آموزش و رشد اعضای تشکل هستند.

قلی زاده گفت: تشکل اگر می‌خواهد شناختش تکمیل شود و به مسائل اشراف داشته باشد این طور نیست قدم اول پدیده‌ای را متوجه شود می‌خواهد صنعت خودروسازی را کار کند کامل بگوید صفر تا صد همه جزییات را می‌دانم حالا وارد شوم نه اینکه همان حدی که فهمید روی همان حرف‌های متقن کنش کند. در اثر کنش بازخوردی می‌گیرد فهمش دقیق و کامل می‌شود دوباره مبتنی بر آنچه کامل شده در فرایند برگشتی به اشراف می‌رسد بعضی اوقات تشکل‌ها منتظر می‌شوند که به کنش برسند دوران دانشجویی شان تمام می‌شود. یعنی آسیب‌های این تیپی در فضای دانشجویی داریم مسئله محوری به این آسیب‌ها پاسخ می‌دهد. با یک مانیفست رفتاری با یک رویکردی که شامل این پارامتر‌ها می‌شود اگر تشکل‌ها به طور واقعی بهش بپردازند نه لقلقه زبان واقعا رفتار تشکل کنش تشکل‌ها این طوری باشد که این فرایند زمان بر است و یک مقدار صبر و کنش کردن می‌خواهند تا تشکل‌ها ریخت و بوم شان به تشکل مسئله محور تبدیل شود.

 

 

صبوری در ادامه گفت: موضوع را لوس و تهی از محتوا و محدود به کار‌های نمادین و سبک مسئله نباید کرد و همان بلایی که سر گام دوم و دولت جوان حزب اللهی آمد نباید اتفاق بیفتد. تشکل مسئله محور یا بهتر است بگوییم تشکلی که مسئله محوری درست مسئله یابی درست می‌خواهد داشته باشد باید وضع موجود و وضع مطلوب را به طور جداگانه و کامل بشناسد یعنی یک شناخت کامل و عمیقی از وضع مطلوب ما داشته باشد که ما قرار بوده به چه نقطه‌ای برسیم قانون اساسی نقطه آرمانی را چه معرفی کرده است و حضرت امام و آقا نقطه آرمانی را چه معرفی کردند این را باید کامل یک تشکل مسئله محور بداند و هم چنین در کنار آن وضع موجود را به طور واقعی و دقیق و عینی ببیند و متوجه باشد. یعنی یک ریشه یابی و یک بررسی دقیقی از حوزه سلامت، وضعیت اقتصاد و ... داشته باشد. نسبت به این مسئله تا بتواند تشخیص بدهد که ما در وضع موجود چه خلا‌هایی داریم چه جا‌هایی خوب عمل کردیم و چه جا‌هایی ضعیف بودیم و نیاز به کار بیشتر یا اصلاح ریل گذاری داریم. تقریبا تشکل مسئله محوری نداریم در هر دو مورد ضعیف باشد.

این عضو جنبش عدالتخواه دانشجویی گفت: در تشکل مسئله محور مجموعه مسائل چه اولویت داشته باشد، چه اشتباه و چه درست به آن بپردازد یعنی حتی پلن‌های انتخابی بد باشد و مشکل داشته باشد. آن تشکل مسئله محور نیست بنابراین آسیب شناسی ضعیفی که می‌بینیم به یکی از این ابعاد پرداخته می‌شود یعنی بچه‌های داخل تشکل فقط وضع مطلوب را می‌بینند و فقط راجع به وضع مطلوب صحبت می‌کنند و مسئله را عینی نمی‌کنند یک بحث نظری صرف صورت می‌گیرد که به لحاظ گفتمان سازی این مسئله خوب است، ولی یک تشکل صرفا رسالت گفتمان سازی ندارد باید یک سری مسائل را حل کند این موضوع باعث می‌شود نتوانند به طور واقعی وضع موجود را آسیب شناسی کنند و تلاش و کنشگری به وضع موجود کنند صرفا به لایو اینستا محدود می‌شوند و داد می‌زنند یا اینکه نه وضع موجود را خوب می‌شناسد و شناختی از وضع مطلوب ندارد که این بعد قضیه دچار محافظه کاری می‌شود مجموعه دچار قفل شدن مجموعه می‌شود.

وی ادامه داد: در این حالت آسیبی که متوجه بچه‌های مجموعه می‌شود این است که وضع موجود را می‌بینند و شناخت دقیقی از وضع مطلوب ندارند. صرفا می‌دانند اینجا دارد ظلم می‌شود به یک ناامیدی و سرد شدن مفرط می‌رسند و این روی سکه هم محافظه کاری است که هر دو به کنشگری نمی‌رسد. این دو لبه هر دو نیاز است مسئله‌ای را به درستی شناسایی شود وبه درستی دنبال کنیم، ناامید نشویم و به نتیجه مطلوب برسیم. قطعا مسئله به نتیجه می‌رسد دیر یا زود دارد، ولی سوخت و سوز ندارد ، ولی قطعا به نتیجه می‌رسد. این دو مسئله را کنار همدیگر یعنی شناخت دقیق وضع مطلوب دقیق و عمیق و مبنایی وضع مطلوب که چارچوب نظری و گفتمانی موضوع هست و توجه و آشنایی و لمس دقیق وضع موجود و مطلوب تک بعدی نگاه کردنش مشکل اصلی تشکل‌های فعلی است.  ضعف اصلی ما در تک نگری است یعنی یک مجموعه‌ای سیری و طیفی داریم یک طرز نگه داریم که وضع موجود را می‌بیند، اما نمی‌تواند کنشگری و تلاشی بکند کلیت مسئله هم همین هست بحث تشکیلات مسئله محور حال حاضر سعی کردم بگویم.