واعظ برازانی در گفتگو با دانشجو؛
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، دیگر مثل گذشته درتامین ارز برای بخش‌های مختلف اقتصادی گشاده دستی نمی‌کنیم، بلکه ارز را فقط برای تامین مواد اولیه، دارو و کالاهای اساسی استفاده می‌کنیم، این‌ها جدیدترین سخنانی است که آقای همتی رئیس بانک مرکزی در خصوص تخصیص ارز دولتی به موارد مهم و لازم اقتصادی از آن صحبت شده است. ارز جهانگیری که ریخت و پاش فراوان آن د در مدت زمانی که از تولد این ارز تا کنون می‌گذرد گشاده دستی دولت را برای برخی با اختصاص رانت‌های چند میلیاردی به خوبی نشان داد. شاید دولتمردان گمان نمی‌کردند که گشاده دستی‌های زیاد روزی کار را بر دولت تنگ می‌کند و کشوری که همواره در جنگ اقتصادی تحریمی با غرب و آمریکا به سر می‌برد نباید منابع عمومی مردم را برای عده معدودی نورچشمی و سفارش شده‌ها هزینه کند تا امروز شرایط اقتصادی کشور به دلیل کاهش منابع ارزی در وضعیت حساس و فوق العاده‌ای به سر برد. محمد واعظ برازانی؛ عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان موضوع چگونگی استفاده از منابع ارزی را در شرایط جنگ اقتصادی با ما مطرح کرده است.
نظر شما درباره اظهارات رئیس بانک مرکزی در مورد استفاده بهینه از منابع ارزی برای تامین کالاهای اساسی چیست و این موضوع تا چه حد مهم و حیاتی برای عبور از شرایط فعلی است؟
منابع ارزی یکی از ذخایر راهبردی کشور به حساب می‌آید به طوری که وجود آن‌ها در شرایط عمومی تامین کننده امنیت ملی کشور و در شرایط حساس جنگ اقتصادی موجود یکی از عوامل مهم پایداری در این جنگ به شمار می‌رود، لذا ایجاد فشار روی ذخایر ارزی و عرضه بی حساب و کتاب آن در شرایط کنونی به هیچ وجه به صلاح نیست بلکه چه بسا می‌تواند در راستای هدف دشمن باشد. از سوی دیگر تامین معیشت عمومی مردم در حوزه کالاهای اساسی در جنگ اقتصادی نیز یک ضرورت به شمار می‌رود لذا اختصاص ارز دولتی به تامین این منابع نه تنها لازم است بلکه یک ضرورت عقلایی، وظیفه اخلاقی و دینی دولتمردان به شمار می‌رود، لذا آقای همتی رئیس بانک مرکزی بنا به ضرورت این مهم و حساسیت شرایط موجود به این نکته اشاره کرده اند که ارز کشور به صورت گذشته ریخت و پاش نمی‌شود بلکه برای اهداف مهمی مثل تامین مواد اولیه، معیشت مردم و مباحث دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد، لذا بانک مرکزی در شرایط خطیر امروز کشور که با کاهش درآمد‌های نفتی؛ تشدید تحریم‌ها و کسری بودجه منابع ارزی باید منابع را فقط صرف نیاز‌های اول کشور و اولویت‌های مهمی، چون تولید؛ واردات مواد اولیه برای تولید، ارائه مواد غذایی ارزان به مردم بخصوص طبقه نیازمند و تامین داروی مورد نیاز کشور کند، بنابراین این موضوع باید با شدت وحساسیت خاصی دنبال شود.
آیا راهکار خاصی برای رساندن کالای اساسی با قیمت دولتی به طبقات نیازمند جامعه وجود دارد؟
تامین معیشت مردم مساله مهم و غیر قابل اجتنابی است لذا دولت دراین حوزه باید تمام تلاش خود را به کار ببرد. از سوی دیگر این سوال مطرح است که با وجود محدودیت منابع ارزی و غیر منطقی بودن برداشت مستمر از ذخایر ارزی چگونه می‌توان معیشت ضروری جامعه را بخصوص درمحدوده کالا‌هایی که به طور مستقیم وارداتی است یا سهم نهاده‌های وارداتی درتولید داخلی ان‌ها بالاست را تامین کرد. به نظر می‌رسد راه حل معقول اخلاقی و شدنی اجرایی ایجاد نظام سهمیه بندی کالاهاست که در زمان جنگ تحمیلی تجربه نظام سهمیه بندی کالا‌ها در کشور به اجرا گذاشته شد. برخلاف جنگ‌های اول و دوم جهانی که به دلیل افزایش شدید قیمت محصولات ومواد غذایی در کشور‌های درگیر جنگ و در ایران قحطی‌هایی ایجاد شد، اما در دوران جنگ تحمیلی به خاطر اجرای نظام سهمیه بندی خوشبختانه کشور دچار هیچ یک از این اتفاقات تلخ تاریخی نشد و شاهد تامین ارزاق عمومی برای مردم جامعه با قیمت‌های مناسب دولتی بودیم.
دولت برای تحقق این موضوع چه زیر ساخت‌هایی را باید برای انجام سهمیه بندی درست مورد نظر قرار دهد؟
در شرایط موجود جنگ اقتصادی مسوولان کشور می‌توانند با الهام از تجربیات تاریخی مثبت ومنفی به کار گرفته شده در دوره‌های جنگ اقتصادی در دنیا یک بار دیگر استقرار نظام سهیمه بندی کالا‌ها را در دستور کار خود قرار دهند. قطعا در شرایط کنونی به دلیل توسعه فناوری‌های نوین و پیشرفت‌های امکانات الکترونیکی دولت می‌تواند در نظام سهمیه بندی از سیستم‌های هوشمند به درستی استفاده کند تا از یک سو حداقلی از کالا‌ها را برای عموم مردم به عنوان سهمیه تعیین کند و از طرف دیگر برای گروه‌های کم درآمد سهیمه‌های اضافی قرار دهد، همچنین سهمیه بندی‌های مخصوص خانوار‌های کوچک و بزرگ شهری و روستایی را از طریق سیستم‌های هوشمند به درستی اعمال کند.
قیمت کالای اساسی در نظام سهمیه بندی زمان جنگ به مردم آیا برای همه گروه‌ها و دهک‌های جامعه باید یکسان تعیین شود؟
بنا بر احوال مالی خانواده‌ها از طبقات متوسط تا ضعیف و بسیار آسیب پذیر دولت می‌تواند سهمیه‌های پیش بینی شده را در قیمت‌های متفاوت به آن‌ها عرضه کند، یعنی با قیمت‌های حداقلی و بالاتر نسبت به سطح درآمد خانوار‌ها آن‌ها را در دسترسی راحت‌تر و بدون دغدغه به کالای اساسی و سهمیه تعیین شده کمک کند. از سوی دیگر دولت می‌تواند سهمیه کالای هر خانوار را وثیقه پرداخت وام‌های قرض السحنه ضروری به آن خانوار قرار دهد همچنین می‌توان مجموع سهمیه خانوار‌های یک بنگاه را وثیقه پرداخت وام‌های مختلف تامین مواد اولیه و توسعه آن بنگاه قرار داد.
افزایش تولید و صادرات برای ارز آوری تا چه حد لازم و ضروری است؟
به موازات نظام سهمیه بندی کالا رفع سریع محدودیت‌ها و مسائل مربوط به صادرات کالای کشور علی الخصوص به کشور‌های همسایه باید مورد توجه قرار بگیرد، بی تردید مجلس شورای اسلامی باید به این موضوع ورود کند. حذف قوانینی که موانع بسیاری بر سر راه تولید قرار داده است و همچنین حذف بروکراسی‌های اداری و قوانین دست و پا گیر گمرکی که مانع صادرات کالای ایرانی در کمترین زمان ممکن به خارج از کشور می‌شود همه و همه موضوعاتی است که نه تنها در این شرایط حساس اقتصادی باید به آن توجه شود، بلکه در شرایط عادی نیز باید راه برای تولید کالای با کیفیت ایرانی و توسعه صادراتی آن برداشته شود. خوشبختانه اقتصاد ملی ما در افق کوتاه مدت از ظرفیت خوبی برای جهش صادراتی برخوردار است. تنوع محصولات صادراتی اشتراکات فرهنگی با کشور‌های همسایه بخصوص کشور‌های مسلما، روابط تجاری دیر پا با کشور‌های همسایه و فرامنطقه‌ای همگی زمینه‌های خوبی هستند تا به کمک آن‌ها بتوانیم شاهد افزایش صادرات کالای ایرانی به منطقه و فرامنطقه و توسعه تجارت خارجی اقتصادی خود باشیم.
نظر شما درباره اظهارات رئیس بانک مرکزی در مورد استفاده بهینه از منابع ارزی برای تامین کالاهای اساسی چیست و این موضوع تا چه حد مهم و حیاتی برای عبور از شرایط فعلی است؟
منابع ارزی یکی از ذخایر راهبردی کشور به حساب می‌آید به طوری که وجود آن‌ها در شرایط عمومی تامین کننده امنیت ملی کشور و در شرایط حساس جنگ اقتصادی موجود یکی از عوامل مهم پایداری در این جنگ به شمار می‌رود، لذا ایجاد فشار روی ذخایر ارزی و عرضه بی حساب و کتاب آن در شرایط کنونی به هیچ وجه به صلاح نیست بلکه چه بسا می‌تواند در راستای هدف دشمن باشد. از سوی دیگر تامین معیشت عمومی مردم در حوزه کالاهای اساسی در جنگ اقتصادی نیز یک ضرورت به شمار می‌رود لذا اختصاص ارز دولتی به تامین این منابع نه تنها لازم است بلکه یک ضرورت عقلایی، وظیفه اخلاقی و دینی دولتمردان به شمار می‌رود، لذا آقای همتی رئیس بانک مرکزی بنا به ضرورت این مهم و حساسیت شرایط موجود به این نکته اشاره کرده اند که ارز کشور به صورت گذشته ریخت و پاش نمی‌شود بلکه برای اهداف مهمی مثل تامین مواد اولیه، معیشت مردم و مباحث دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد، لذا بانک مرکزی در شرایط خطیر امروز کشور که با کاهش درآمد‌های نفتی؛ تشدید تحریم‌ها و کسری بودجه منابع ارزی باید منابع را فقط صرف نیاز‌های اول کشور و اولویت‌های مهمی، چون تولید؛ واردات مواد اولیه برای تولید، ارائه مواد غذایی ارزان به مردم بخصوص طبقه نیازمند و تامین داروی مورد نیاز کشور کند، بنابراین این موضوع باید با شدت وحساسیت خاصی دنبال شود.
آیا راهکار خاصی برای رساندن کالای اساسی با قیمت دولتی به طبقات نیازمند جامعه وجود دارد؟
تامین معیشت مردم مساله مهم و غیر قابل اجتنابی است لذا دولت دراین حوزه باید تمام تلاش خود را به کار ببرد. از سوی دیگر این سوال مطرح است که با وجود محدودیت منابع ارزی و غیر منطقی بودن برداشت مستمر از ذخایر ارزی چگونه می‌توان معیشت ضروری جامعه را بخصوص درمحدوده کالا‌هایی که به طور مستقیم وارداتی است یا سهم نهاده‌های وارداتی درتولید داخلی ان‌ها بالاست را تامین کرد. به نظر می‌رسد راه حل معقول اخلاقی و شدنی اجرایی ایجاد نظام سهمیه بندی کالاهاست که در زمان جنگ تحمیلی تجربه نظام سهمیه بندی کالا‌ها در کشور به اجرا گذاشته شد. برخلاف جنگ‌های اول و دوم جهانی که به دلیل افزایش شدید قیمت محصولات ومواد غذایی در کشور‌های درگیر جنگ و در ایران قحطی‌هایی ایجاد شد، اما در دوران جنگ تحمیلی به خاطر اجرای نظام سهمیه بندی خوشبختانه کشور دچار هیچ یک از این اتفاقات تلخ تاریخی نشد و شاهد تامین ارزاق عمومی برای مردم جامعه با قیمت‌های مناسب دولتی بودیم.
دولت برای تحقق این موضوع چه زیر ساخت‌هایی را باید برای انجام سهمیه بندی درست مورد نظر قرار دهد؟
در شرایط موجود جنگ اقتصادی مسوولان کشور می‌توانند با الهام از تجربیات تاریخی مثبت ومنفی به کار گرفته شده در دوره‌های جنگ اقتصادی در دنیا یک بار دیگر استقرار نظام سهیمه بندی کالا‌ها را در دستور کار خود قرار دهند. قطعا در شرایط کنونی به دلیل توسعه فناوری‌های نوین و پیشرفت‌های امکانات الکترونیکی دولت می‌تواند در نظام سهمیه بندی از سیستم‌های هوشمند به درستی استفاده کند تا از یک سو حداقلی از کالا‌ها را برای عموم مردم به عنوان سهمیه تعیین کند و از طرف دیگر برای گروه‌های کم درآمد سهیمه‌های اضافی قرار دهد، همچنین سهمیه بندی‌های مخصوص خانوار‌های کوچک و بزرگ شهری و روستایی را از طریق سیستم‌های هوشمند به درستی اعمال کند.
قیمت کالای اساسی در نظام سهمیه بندی زمان جنگ به مردم آیا برای همه گروه‌ها و دهک‌های جامعه باید یکسان تعیین شود؟
بنا بر احوال مالی خانواده‌ها از طبقات متوسط تا ضعیف و بسیار آسیب پذیر دولت می‌تواند سهمیه‌های پیش بینی شده را در قیمت‌های متفاوت به آن‌ها عرضه کند، یعنی با قیمت‌های حداقلی و بالاتر نسبت به سطح درآمد خانوار‌ها آن‌ها را در دسترسی راحت‌تر و بدون دغدغه به کالای اساسی و سهمیه تعیین شده کمک کند. از سوی دیگر دولت می‌تواند سهمیه کالای هر خانوار را وثیقه پرداخت وام‌های قرض السحنه ضروری به آن خانوار قرار دهد همچنین می‌توان مجموع سهمیه خانوار‌های یک بنگاه را وثیقه پرداخت وام‌های مختلف تامین مواد اولیه و توسعه آن بنگاه قرار داد.
افزایش تولید و صادرات برای ارز آوری تا چه حد لازم و ضروری است؟
به موازات نظام سهمیه بندی کالا رفع سریع محدودیت‌ها و مسائل مربوط به صادرات کالای کشور علی الخصوص به کشور‌های همسایه باید مورد توجه قرار بگیرد، بی تردید مجلس شورای اسلامی باید به این موضوع ورود کند. حذف قوانینی که موانع بسیاری بر سر راه تولید قرار داده است و همچنین حذف بروکراسی‌های اداری و قوانین دست و پا گیر گمرکی که مانع صادرات کالای ایرانی در کمترین زمان ممکن به خارج از کشور می‌شود همه و همه موضوعاتی است که نه تنها در این شرایط حساس اقتصادی باید به آن توجه شود، بلکه در شرایط عادی نیز باید راه برای تولید کالای با کیفیت ایرانی و توسعه صادراتی آن برداشته شود. خوشبختانه اقتصاد ملی ما در افق کوتاه مدت از ظرفیت خوبی برای جهش صادراتی برخوردار است. تنوع محصولات صادراتی اشتراکات فرهنگی با کشور‌های همسایه بخصوص کشور‌های مسلما، روابط تجاری دیر پا با کشور‌های همسایه و فرامنطقه‌ای همگی زمینه‌های خوبی هستند تا به کمک آن‌ها بتوانیم شاهد افزایش صادرات کالای ایرانی به منطقه و فرامنطقه و توسعه تجارت خارجی اقتصادی خود باشیم.
ارسال نظرات