عملکرد دولت در مقابله با ویروس کرونا در گفتگوی «خبرگزاری دانشجو» با مقدسیان، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی ایران و الماسی مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مازندران بررسی شد.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، عملکرد دولت در مقابله با ویروس کرونا در گفتگوی «خبرگزاری دانشجو» با مقدسیان، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی ایران و الماسی مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مازندران بررسی شد.
مقدسیان: با شیوع ویروس کرونا دولت، بخشهای نظامی و انتظامی، گروههای داوطلبی و خیریهها و حتی شرکتهای خصوصی پای کار آمدند تا در مهار این بیماری به ایفای نقش بپردازند. در این مقطع بعد اطلاع رسانی توسط صدا و سیما و دیگر رسانهها و همچنین موج هراس و نگرانی که در بین مردم به وجود آمده بود موجب شد تا مردم فاصله گذاری را رعایت کنند و البته سیاست گذاریهای دولت مثل تعطیلی دانشگاهها و مدارس، ممنوعیت ترددها و کاهش ظرفیت ادارات و سازمانهای دولتی نیز در مقابله با ویروس کرونا اثرگذار بود. در مجموع طی این مدت با توجه به اقداماتی که صورت گرفت و از طرفی با همراهی مردم کشور روند موفقی داشت تا بتوانیم موج اول این بیماری را کنترل کنیم؛ منتهی زمانی که با بازگشاییها مواجه شدیم به نظر میرسید که در این برهه نقصی در تصمیم گیری دولت وجود داشت و آن هم اینکه نحوه بازگشاییها به شکلی بود که به مردم اینگونه القاء میکرد که بیماری تا حد زیاد و قابل قبولی فروکش کرده و همین باعث شد تا مردم به مانند قبل بیماری را جدی نگیرند.
رفتار دولت در بازگشاییها منجر به افزایش تعداد مبتلایان به کرونا و فوتیها شد یقیناً رفتار دولت و مردم در مقابله با ویروس کرونا مکمل هم هستند پس ما نمیتوانیم رفتار هر کدام از آنها را به تنهایی تحلیل کنیم. به هر روی رفتار دولت در بازگشایی ادارات و مراکز دولتی و از طرفی رفتار مردم در قبال عدم رعایت فاصله گذاری اجتماعی و عدم رعایت نکات بهداشتی باهم موجب شد که بعد از یک ماه و نیم از شروع بازگشاییها شاهد افزایش تعداد مبتلایان و فوتیها باشیم.
هم اکنون در شرایطی قرار داریم که میتوانیم بگوییم دولت میتوانست مکانیزم بهتری را برای بازگشاییها اتخاذ کند؛ چرا که مکانیزمهای موجود باعث شدند تا مردم به صورت قبل در قید رعایت نکات بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی نباشند و همین مسائل باعث شد تا ما یک سری از رفتارهایی را که از قبل مشاهده میکردیم مثل زدن ماسک، استفاده از دستکش و رعایت دیگر نکات بهداشتی را کمتر شاهد باشیم. همچنین در این مقطع استفاده از وسایل نقلیه عمومی، رفت و آمدها و مراجعات به ادارات و سازمانها افزایش یافت و این در حالیست که رفتارهای اینچنینی باید بیشتر کنترل میشد.
مهار موج اول بیماری با کمک همگانی واقعیت این است که ایران از کشورهای سرآمد در کنترل و درمان بیماری کرونا در موج اول این بیماری بوده و این سرآمدی نیز نتیجه همت همگانی دولت، مردم و سایر نهادهای مرتبط بوده است. در واقع نقطه قوتی که امروز دولت به آن افتخار میکند و به آن میبالد که توانسته موج اول بیماری را به خوبی مهار کند این ناشی از یک همکاری همه جانبه بین دستگاههای دولتی و غیر دولتی و هم چنین ظرفیتهایی که پای کار آمدند مثل سپاه ارتش گروههای جهادی بوده که برای کمک به درمان یا پیشگیری از بیماری پای کار آمدند و این اقدامات برای اینکه بتوانیم موج اول بیماری را کنترل کنیم خیلی کمک کننده بوده منتها ضعف دولت در مواجهه با این بیماری شاید از نوع درمانی نباشد. بنده معتقدم که دولت در شرایطی که مردم از لحاظ اقتصادی حتی قبل از شیوع ویروس کرونا در مضیقه بودند باید وضعیتی را پیش بینی میکرد که بتواند کنترل لازم را برای مهار قیمتها داشته باشد، اما این گونه نبود و ما شاهد افزایش افسار گسیخته قیمت و اجاره بهای مسکن و سایر اجناس بودیم. از طرفی طی این مدت به دلیل تعطیلی کسب و کارها مردم متضرر شدند به هر روی افزایش قیمتها میطلبد که کسی که پول کمتری دارد بیشتر کار کند و این در حالی است که رفت و آمد و فعالیت بیشتر در شرایط شیوع کرونا میتواند باعث افزایش شمار مبتلایان شود.
دولت با افزایش نارضایتی ها در اجرای سیاست های کرونایی شکست می خورد یقیناً افزایش قیمتها یک موج نارضایتی نسبت به دولت به وجود میآورد به همین دلیل اگر دولت هم هر چقدر بگوید ما بیماری کرونا را کنترل کردیم این موضوع تا یک حدی قابل قبول است، چون وقتی موج دوم کرونا شروع شده و وقتی که فاصله گذاری رعایت نمیشود دولت اگر بخواهد مجدّد یک سری سیاست گذاریها را اعمال کند، قطعاً در اجرای آنها شکست میخورد؛ چرا که در حال حاضر شرایط اقتصادی کشورمان با شرایط اسفندماه کاملاً فرق کرده و قیمتها مدام رو به افزایش است پس مردم در این شرایط نمیپذیرند کسب و کار خود را تعطیل کرده و خانه نشین شوند.
در مجموع دولت اگر انتظار دارد که موج بیماری فروکش کند باید به مردم از بعد اقتصادی کمک کند، اما این کمک را نکرده با این وجود میتوانیم بگوییم عملکرد دولت در حوزه اقتصادی و حمایت از مردم به جزء پرداخت وام یک میلیون تومانی که مبلغ ناچیزی بوده و البته میخواهند آن را هم به صورت اقساطی پس بگیرند کاملا افتضاح بوده است. معتقدم اگر دولت در این شرایط نخواهد اقدامی را انجام دهد نه تنها نارضایتی مردم نسبت به خود را رقم میزند بلکه پشتوانه مردمی نظام نیز آسیب میبیند. پس در این شرایط اگر دولت نخواهد دست به اقدامی بزند ضرورت دارد که دستگاههای مرتبط مثل مجلس و قوه قضائیه با دولت برخورد کنند.
موج دوم شیوع کرونا مردم را تهدید می کند دولت در جهت کنترل و مهار بیماری کرونا باید خیلی بیشتر به بحث اقتصاد و معیشت مردم توجه کند، چون خطر عمدهای که مردم را تهدید میکند موج دوم شیوع این بیماری است. به هر روی کسی منکر این نیست که افزایش رفت و آمدها در جامعه موجب افزایش مبتلایان شده است؛ اگر چه عدم رعایت مسائل بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی توسط مردم در مراسمها و مهمانی نیز در افزایش تعداد مبتلایان موثر بوده، اما سوال این است که دولت آنجایی که وظیفه دارد و باید این بیماری را کنترل کند دارد چه کار میکند و به نظر بنده این مهمترین نقطه ضعف دولت در مواجهه با بیماری کرونا مخصوصاً در موج دوم شیوع این بیماری است.
معتقدم عملکرد دولت در بین کشورهای درگیر با بیماری کرونا در زمینه بیماریابی، غربالگری و کنترل بیماری عملکرد درخشانی بوده به گونهای که مسئولان سازمان جهانی بهداشت و مسئولان دیگر کشورهایی هم که از کشورمان بازدید کردهاند نسبت به این که ایران توانسته به خوبی و با استفاده از روشهای موثر بیماری کرونا را کنترل کند اقرار کردهاند منتها این دستاورد یک دستاورد ثابت و پایداری نیست و باید ببینیم در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد.
عملکرد ضعیف دولت در بهره گیری از مشارکت های مردمی نقش دولت را در بهره گیری از مشارکتهای مردمی و داوطلبانه در مقابله با بیماری کرونا نمیتوان خیلی موثر در نظر گفت. به هر روی وجود روحیاتی مثل حس نوع دوستی در مردم کشورمان باعث شده که آنها همواره در حوادثی مانند سیل و زلزله به کمک همنوعان خود بیایند و حتی اگر دولت ضعفی داشته باشد بدون آنکه نگاهی به دولت داشته باشند خودشان کمکها را فارغ از مسائل قومیتی و مذهبی برای مردم آسیب دیده ارسال میکنند. با این وجود مشارکتهای مردمی و داوطلبانه ریشه در فرهنگ، مذهب و باورهای دینی مردم کشورمان دارد و این مسئله نیز در مقابله با کرونا به خوبی خود را نشان داد به گونهای که ما شاهد بودیم مردم رزمایش کمک مومنانه را در جهت کمک به مردم آسیب دیده از کرونا رقم زدند و حجم زیادی از اقلام و نیازمندیها تامین شد و این یک نور امید را در دلهای ما روشن کرد و به ما ثابت شد که حتی اگر در جایی دولت در رسیدگی به اقشار آسیب دیده ضعف دارد مردم دست همدیگر را میگیرند؛ البته جدایی از این کمکها در بعد درمانی نیز ما شاهد بودیم که حتی مردمی که نسبت به مسائل پزشکی و درمانی تخصصی نداشتند حاضر بودند در بیمارستانها به کادر درمانی و بهداشتی به عنوان نیروی خدمات و نظافت چی کمک کنند.
در بحث مدیریت تجهیزات و داروها نیز شاهد بودیم که شرکتهای مرتبط با صنایع پزشکی ظرفیت تولیدی خود را تا حد زیادی افزایش دادند و حتی مردم نیز پای کار آمدند و در تولید ماسک و دیگر وسایل حفاظتی مرتبط کمک کردند. به هر روی در اوایل کمبودهایی وجود داشت و نمیتوان این کمبودها را نفی کرد، اما در ادامه کار کمبودهایی که حتی امروز در برخی از کشورها شاهد آنها هستیم در کشورمان برطرف شدند و از این جهت میتوان گفت کشورمان عملکرد موثر و درخشانی داشته است.
همچنین درمان رایگان بیماران کرونایی کمک کرد تا افرادی که از لحاظ مالی در مضیقه بودند با یک امیدی به بیمارستانها مراجعه کرده و روند درمان بیماری خود را دنبال کنند و قطعا این موضوع نیز در کاهش خطر ابتلای دیگر اعضای خانوادههای بیماران کرونایی خیلی موثر بوده و این را میتوان به عنوان یک عملکرد مثبت ارزیابی کرد و آن را در آینده به دیگر موارد تعمیم داد به گونهای که دولت تسهیلاتی را در زمینه درمان افراد کم بضاعت و بی بضاعت در نظر بگیرد.
آزمون و خطای مسئولان در مقابله با کرونا
الماسی: عملکرد نظاممند در مقابله با بحران ها زمانی انتظار می رود که رفتار بحران تا حدودی مشخص باشد، اما از آنجایی که ویروس کرونا جدید و ناشناخته بود کار را سخت کرد به همین دلیل عملکرد مسئولان به صورت آزمون و خطا و البته با پشتوانه فکری و محتاطانه بود.
معتقدم وجود گروههای جهادی در کنار دولت، تدوین پروتکلهای خاص برای هر قشر و حرفه توسط وزارت بهداشت و بازگشایی پلکانی و سری به سری از جمله نقاط قوت و تاخیر در اجرای بعضی تصمیمات مثل ممنوعیت تردد بین شهر ها، همراه نکردن مردم به صورت درست از طریق رسانه و تعجیل در بازگشایی بعضی مراکز غیر ضروری و عدم ایجاد محدودیت از جمله نقاط ضعف دولت در مقابله با ویروس کرونا هستند.
در مقابله با ویروس کرونا از جمله اشتباهات دولت این بود که موضوع را در ابتدا ساده در نظر گرفت و اعمال محدودیتها را با تاخیر انجام داد. علاوه براین سیاست رسانهای دولت از ابتدا کوچک نمایی کرونا به منظور کم کردن ترس مردم بود که در ادامه در به اجرا رساندن پروتکلها توسط مردم به مشکل خورد. چرا که بخش زیادی از مردم دچار سهل اندیشی نسبت به این مسئله شدند.
از جمله مواردی که دولت میبایست با نظارت درست پیگیری میکرد پخش لوازم بهداشتی از جمله ماسک بود. با اینکه در رسانه شاهد اعلام پخش این لوازم بودیم، اما در واقعیت اینطور نبود و مراکز بهداشت و داروخانهها انکار میکردند.
عملکرد کشورمان در مقابله با کرونا بهتر از کشورهای دیگر است یقینا در مقابله با کرونا عملکرد ایران در مقایسه با خیلی از کشورهای پر ادعا در زمینه بهداشت و درمان بسیار خوب بود و میشود گفت این عملکرد تا حد زیادی مرهون ایثار و زحمات کم وقفه کادر درمان، استفاده از ظرفیتهای بالقوه گروههای جهادی، بسیج، سپاه، هیئتها و سایر اقشار، نگاه مثبت رهبری به فداکاران این راه و تشویق دائم مردم و متصدیان امرکه عامل پیشران مهمی برای وزارت بهداشت و کادر درمان و مردم به حساب میآیند بوده است.
بنده در مجموع معتقدم عملکرد کشورمان در مقابله با کرونا متوسط رو به بالا و در مقایسه با خیلی کشورها خیلی خوب بوده، اما در ابتدا به دلیل عدم دسترسی به کیت تشخیصی کافی و پخش متوازن این عملکرد ضعیف بود، ولی در ادامه با رفع این نیاز این روند بهبود یافت و به حالتِ بیماریابی در مراحل اولیه بیماری نزدیکتر شد. نکته دیگر اینکه اعلام امار بیماران کرونایی از رسانهها واحد بود، اما بحث روی واقعی بودن آمارها بود.
کم کاری دولت در بخش اقتصادی متاسفانه دولت کم کاریهای زیادی در خصوص مشکلات و محدودیتهای اقتصادی داشته که حجمی از آن با توصیه مقام معظم رهبری به مواسات و به میدان امدن گروههای مختلف مردمی رفع شد، اما تمام کاری که میبایست انجام میشد این نبود. از طرفی تورم و از طرفی دیگر تعطیلی کسب و کارها خصوصا مشاغل پر ریسک باعث فشار اقتصادی شدید به مردم خصوصا قشر ضعیف شد.
نکته دیگر اینکه جای خالی حمایت مداوم نه مقطعی و ضربتی دولت در این روزهای کرونایی خالی بود که اگر اینگونه میشد شاید کمک بیشتری به قطع سریعتر زنجیره بیماری صورت میگرفت و تضمینی برای سلامت بیشتر مردم رقم میخورد.