توصیه‌های انتقادی چند استاد/ لطفا نوازنده ماشینی نباشید!

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، مرحله پایانی چهاردهمین جشنواره ملی موسیقی جوان در بخش موسیقی دستگاهی با داوری بخش آواز و ساز‌های تار، سه‌تار، سنتور، تمبک، کمانچه، عود و حفظ ردیف انجام گرفت.

حسین علیزاده از داوران بخش حفظ ردیف دربارۀ کیفیت اجرا‌ها گفت: این بخش شاید سخت‌ترین بخش رقابتی باشد.

وی افزود: در نوازندگی ساز نسبت به سال گذشته بهتر بودند، ولی در حفظ ردیف علی‌رغم زحمتی که کشیده بودند نمرات‌شان به حد نصاب نرسید و برنده‌ای نداشتیم. کمی حضور ذهن نداشتند. به هر حال این هنرمندان بخشی را انتخاب کرده بودند که باید زحمت بیشتری می‌کشیدند. آن‌هایی که سن کمی داشتند قابل تقدیرند و من به تمام کسانی که در این بخش شرکت کردند تبریک می‌گوییم.

علیزاده به نوازندگان بخش حفظ ردیف توصیه کرد: به نظرم حفظ ردیف برای تمرکز در موسیقی اهمیت زیادی دارد. کسی که این بخش را انتخاب می‌کند باید بداند کار سختی در پیش دارد. توصیه می‌کنم ردیف‌ها را فقط برای رقابت کار نکنند، بلکه آن را درک کنند. نوازنده با درک ردیف حضور ذهن خواهد داشت. هدف صرفاً حفظ‌کردن ردیف نیست، باید بدانند چطور در موسیقی از آن استفاده کنند. بخش بداهه‌نوازی هم داشتیم، تا بدانیم درک‌شان از گوشه‌ها چیست. وقتی به مرحلۀ درک می‌رسند، می‌توان گفت حفظ ردیف برای آن‌ها کاربرد دارد.

داریوش پیرنیاکان، از داوران بخش تار و سه‌تار در رابطه با کیفیت اجرا‌ها گفت: نوازندگان در بخش تار و سه‌تار از سال گذشته بهتر بودند.

وی درباره تأثیر کرونا روی کیفیت نوازندگان بیان کرد: فکر می‌کنم خانه‌نشینی باعث شده بود تمرین بیشتری داشته باشند و با آمادگی بیشتری حضور پیدا کنند. سال‌های قبل حتی نتوانستیم برای گروه سنی «ج» اول انتخاب کنیم، ولی امسال خیلی خوب بودند.

عضو هیئت داوران جشنواره موسیقی جوان اذعان کرد: برخی تکنیک خوبی داشتند، ولی از نظر ردیف‌نوازی، حس و حال و زمان‌بندی ردیف را درک نکرده‌اند و همین‌طور به صورت ماشینی چیزی می‌نوازند. این مسئله باعث می‌شود جملات یادشان برود. آن‌ها فقط به تکنیک ساز توجه کرده‌اند.

پیرنیاکان ادامه داد: نوازندگی‌ها باید طوری باشد که شنونده جملات‌شان را هضم کند. وقتی سرعت بالا می‌رود مفهوم ردیف انتقال پیدا نمی‌کند. در این صورت مشخص می‌شود ردیف را فقط حفظ کرده و درک نکرده‌اند، در صورتی که ردیف باید درک شود.

این نوازنده تار در پایان در رابطه با نحوه برگزاری جشنواره موسیقی جوان عنوان کرد: غیر از برگزاری به صورت آنلاین راه دیگری نداریم. در دانشگاه هم به صورت آنلاین تدریس می‌کنیم. کلاس‌هایی که به صورت آنلاین برگزار می‌شود لطمات زیادی خورده است. عده‌ای زندگی‌شان از راه تدریس می‌گذرد و الآن تعداد شاگردان‌شان کم شده است. از طرفی این بیماری در همه جای دنیا تأثیر بسیار زیادی بر اقتصاد گذاشته است. موضوع جانی کرونا دردناک است و مضاف بر آن موضوع اقتصادی هم وجود دارد.

حمیدرضا نوربخش، داور بخش آواز دربارۀ ارزیابی خود از اجرا‌ها گفت: نسبت به سال گذشته تا حدودی افت داشتیم. از گروه الف و ب به‌هیچ‌وجه راضی نبودم و در حد استاندارد خوانندگی نبود، اما در گروه ج اوضاع بهتر بود. مطمئنم استعداد‌های فراوانی داریم که متأسفانه شرکت نمی‌کنند. امیدوارم این عزیزان تشویق شوند و در این جشنواره حضور پیدا کنند، به دلیل اینکه بستر بسیار خوبی برای معرفی استعداد‌های جوان است و می‌تواند به پیشرفت کار و فعالیت آینده‌شان کمک کند.

وی در ادامه گفت: هم خانم‌ها و هم آقایانی که استعداد‌های درخشانی در زمینه آواز دارند، می‌بایست در این جشنواره حضور پیدا کنند. برخی به غلط گمان می‌کنند جشنواره موسیقی جوان محدودیت‌هایی در بخش آواز بانوان دارد، و این بخش تنها مختص به آقایان است، در حالی که چنین نیست. بانوان می‌توانند حضور چشمگیری داشته باشند. در عرصۀ خوانندگی استعداد‌های بانوان کم نیستند. البته عده بسیار کمی از بانوان در سال‌های گذشته در بخش آواز جشنواره شرکت کردند، اما انتظارمان این است که حضور چشمگیرتری داشته باشند. امیدوارم سال آینده شاهد حضور پررنگ بانوان در این جشنواره باشیم.

نوربخش در مورد کیفیت آثار در ایام کرونا گفت: نمی‌توانیم بگوییم کرونا تأثیری بر اجرا‌ها نداشته است و ممکن است عده‌ای به همین دلیل از حضور در جشنواره امتناع کرده باشند. موضوع مجازی برگزارشدن جشنواره خبر خوبی بود برای عزیزانی که امکان حضور در تهران و شرکت در این جشنواره را نداشتند تا استعدادهایشان را به صورت مجازی به معرض نمایش بگذارند. فکر می‌کنم سال‌های آینده می‌تواند همین روال دنبال شود و باید شاهد حضور پررنگ‌تر جوانان باشیم.

این خوانند اضافه کرد: زمانی که تأکید بر رپرتوار و ردیف می‌کنیم، معنای آن این است که یکی از ردیف‌های رسمی و ثبت‌شدۀ آواز را باید عرضه کنند. در تمام رده‌های سنی، بخش بداهه داریم و این بخشی است که هرکسی با ذوق خود می‌تواند کاری ارائه دهد. اما زمانی که از ردیف سخن می‌گوییم، منظورمان ردیف اساتیدی همچون کریمی، دوامی و یا کسائی است، چرا که این ردیف‌ها ثبت شده‌اند. اما متأسفانه عزیزان کار‌هایی عرضه می‌کنند که مشخص است زاییدۀ ذهن خودشان است. خواهش‌مان این است که از ردیف‌هایی که ثبت شده و رسمیت دارد استفاده کنند و انتظار داریم در سال‌های آینده این مسئله را جدی بگیرند.

وی در پایان هم گفت: اگر شرایط بر همین روال پیش برود، بهتر است جشنواره در سال‌های آینده هم به صورت آنلاین و از طریق فضای مجازی برگزار شود. برگزاری جشنواره موسیقی جوان در فضای مجازی باعث ایجاد محدودیت نمی‌شود.

کامبیز گنجه‌ای، عضو هیات داوران در بخش ساز تمبک درباره اجرا‌های مرحله نهایی گفت: اجرا‌ها خوب بود و با سال‌های گذشته تفاوت زیادی نداشت. انگیزه نوازنده‌های گروه الف بیشتر است و به همین خاطر بهتر هم کار می‌کنند.

وی تأثیر ویروس کرونا بر اجرای نوازنده‌ها را مثبت دانست و عنوان کرد: نوازنده‌ها در این فرصتی که داشتند به‌خوبی تمرین کرده بودند و پیشرفت آن‌ها مشهود بود. به نظرم نوازنده‌های گروه ج باید بیشتر کار کنند.

عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی چهاردهمین جشنواره ملی موسیقی جوان به شرکت‌کنندگان توصیه کرد: نوازنده‌ها شور و علاقه‌شان را باید بیشتر کنند. همواره دانش خود را در اجرا بیشتر کنند. تکنیک‌شان خوب است فقط باید روی بیان موسیقی دقت بیشتری کنند.

گنجه‌ای در پایان اظهار داشت: این ویروس فعلاً همراه ماست و کاری نمی‌توانیم کنیم. پس اگر جشنواره به هر دلیلی تعطیل شود، نوازنده‌ها انگیزه‌شان را از دست می‌دهند.

سیامک آقایی، از داوران بخش ساز سنتور درباره کیفیت اجرا‌ها گفت: امسال به لحاظ کمی افت داشتیم، ولی این مسئله لزوماً دلیلی بر افت کلیت ماجرا نبود. به نظرم چگالی کلیت کار بالاتر رفته بود. نمرات خوب زیاد داشتیم و از این بابت کار برای هیتت داوران سخت شده بود.

وی ادامه داد: کلیت ماجرا را همیشه تحسین می‌کنم و یادآوری می‌کنم که تداوم برگزاری این جشنواره بسیار مهم است. این بهترین حالتی است که بگوییم به یاد بچه‌ها هستیم. فارغ از بحث کمیت و کیفیت، این جشنواره بهترین موقعیت است تا بچه‌ها احساس کنند دیده می‌شود.

عضو هیئت داوران درباره تأثیر کرونا بر کیفیت آثار توضیح داد: رشد کیفی در بین نوازندگان احساس کردم، ولی دلیل آن را نمی‌دانم. احتمالاً همین که هنرجو‌ها مدرسه نرفتند و در خانه ماندند، بی‌تأثیر نبوده است. اتفاق بامزه‌ای که مانند سال‌های قبل در جشنواره افتاد این بود که نوازندگان کم‌سن همچنان بهترینند. دو نابغه زیر ۱۰ سال داشتیم که حتی از استادان خود بهتر ساز می‌نواختند.

رضا پرویززاده، داور بخش کمانچه درباره کیفیت اجرا‌ها گفت: نوازندگان گروه سنی ب بسیار خوب بودند و انتخاب از بین آن‌ها کار سختی بود. در گروه ج تنها دو نفر به این مرحله راه پیدا کرده بودند و در مقایسه با گروه ب کیفیت خوبی نداشتند. یادم است در سال‌های قبل نوازندگان گروه الف همیشه خوب بودند و به ترتیب و نسبت سن‌شان، گروه ب و ج ضعیف‌تر بودند.

عضو هیئت داوران بخش ساز کمانچه درباره تأثیر کرونا بر روی جشنواره عنوان کرد: به نظرم برگزاری جشنواره در این شرایط تأثیر بسزایی بر انگیزه نوازندگان داشت. کاملاً مشخص بود برای اجراهایشان وقت گذاشته بودند. ضبط فیلم و اجرای زنده شرایط نسبتاً مشابه‌ای دارند، ولی اجرای زنده همیشه شرایط ایده‌آل است.

وی به شرکت‌کنندگان جشنواره توصیه کرد: به نظرم نکته‌ای که برای ساز کمانچه و ساز‌های دیگر ضروری است، ترجمۀ ردیف‌ها و قطعاتی است که پیشنهاد می‌شود. گاهی ممکن است ایراد بگیرند چرا قطعه نوازندۀ تار را برای کمانچه در نظر می‌گیرید؟ خود این موضوع برای نوازندۀ کمانچه آزمونی است که چقدر روی سازش شناخت دارد. پس اگر نوازنده‌ای بتواند ردیف میرزاعبدالله را کمانچه‌ای بنوازد، نسبت به نوازنده‌ای که از روی نت صبا می‌نوازد، امتیاز بیشتری می‌گیرد.

پرویززاده در پایان خاطرنشان کرد: هنرمندان حتماً توجه کنند اگر می‌خواهند از ردیف ساز دیگری غیر از کمانچه برای سازشان استفاده کنند، حتماً تغییراتی را در نظر بگیرند و نگران اینکه نت به نت آن ردیف را بزنند نباشند.

حسین بهروزی‌نیا از داوران بخش ساز عود درباره کیفیت اجرا‌ها گفت: تفاوت این دوره با دوره‌های قبل این بود که برای ساز عود اجازه دادیم نوازندگان گروه سنی «ج» آزادانه برنامه‌شان را اجرا کنند. به‌نظرم تجربه بسیار خوبی بود. اگر روی ساز‌های دیگر نیز به همین صورت عمل شود، حرکتی به سمت حرفه‌ای‌شدن نوازندگان خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه عودنوازی در ایران را رو به پیشرفت می‌بیند، توضیح داد: جوان‌ها با تکنیک‌های بسیار خوب و با استعداد‌های بسیار بالا مشغول فراگیری این ساز هستند و از این جهت فکر می‌کنم آیندۀ درخشانی خواهند داشت.

عضو هیات داوران چهاردهمین جشنواره موسیقی جوان در بخش عود عنوان کرد: با این تجربه‌ای که امسال به دست آوردیم، فکر می‌کنم سطح اجرای جوان‌ها در سال‌های بعد بسیار بالاتر برود. از سوی دیگر من به شرکت کنندگان توصیه می‌کنم نوازنده‌ها حتماً با استادی شناخته‌شده در تماس باشند. الزامی هم ندارد که آن استاد حتماً عودنواز باشد، بلکه می‌توانند از تجربیات استاد‌هایی که در زمینه موسیقی خبره‌اند نیز استفاده کنند.

مراسم اختتامیۀ چهاردهمین جشنوارۀ ملی موسیقی جوان روز جمعه نهم آبان‌ماه، ساعت ۲۱ شب از طریق صفحۀ اینستاگرام انجمن موسیقی ایران به صورت مجازی پخش می‌شود.