رضاپور: سهامداران نسبت به خبر‌های خوب بی‌تفاوت شده‌اند/ ارزنده‌شدن بسیاری از شرکت‌های بورسی بعد از ریزش اخیر

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بازار‌های مختلف براساس سیاست‌های دولت تنش‌های مختلفی را در ایران تجربه می‌کنند، این تنش‌ها گاه به نفع دولت است و گاه به نفع دلالان و سرمایه گذارانی که در بازار‌های مختلف یا دلال نام می‌گیرند یا مردم عادی که نگران از کاهش سرمایه‌های خرد خود به بازار‌های مختلف می‌روند تا بخشی از کاهش ارزش پول ملی را جبران کنند. بازار سرمایه هم یکی از بازار‌هایی است که هر چند بسیاری از مردم شناختی از آن نداشتند، اما به دلیل عرضه سهام عدالت و تشویق‌های دولت و بازدهی خوب در نیمه اول سال مردم به آن متمایل شدند، اما از اوایل سال جاری تا کنون فراز و نشیب‌های مختلفی را پشت سر گذاشته است. احسان رضا پور کارشناس و فعال بازار سرمایه و دانش آموخته دکتری تخصصی مدیریت کسب و کار با گرایش مالی و سرمایه گذاری از دانشگاه تهران بخشی از نقش و بازی دولت در بازار سهام را برای ما تبیین کرده است که در ادامه تقدیم می‌شود.


اصولا نگاه دولت به بورس چگونه است و حمایت دولت در سال جاری از بورس به موقع و سنجیده بود؟
دولت‌ها در تلاشند که منابع سرمایه‌ای و نقدینگی جامعه را به سمتی هدایت کنند که بتواند بیشترین عایدات را برای اقتصاد کشور ایجاد کنند، به همین دلیل و با توجه به اتفاق‌هایی که در سال‌های گذشته و امسال در کشور ما در بازار‌های مختلفی مثل ارز، طلا، مسکن و خودرو رخ داده و شرایط نامناسب و متشنجی را در بازار‌ها رقم زده که اثرات آن روی زندگی امروز مردم به وضوح قابل ملاحظه است، دولت و مدیران اقتصادی هم به این نتیجه رسیدند در صورتی که منابع به سمت بازار هدایت شود می‌تواند اثرات مثبت بلند مدت و پایدارتری را در اقتصاد کشوربه جا بگذارد چرا که اثرات آن هم به تناسب و به مرور زمان در جامعه تاثیر می‌گذارد، یعنی به عبارتی در درآمد‌های افراد و تولید ناخالص داخلی کشور تاثیر می‌گذارد. این موضوع با رشد پرشتاب بازار سرمایه همراه شد، با اینکه هدف خوب بود، اما تصمیماتی که در جهت عرضه‌ها و افزایش سطح عرضه‌ها در بازار گرفته شد، در زمانی نامناسب به بازار تزریق نشد و تزریق نابهنگام این موارد به بازار در صورتی که بازار درشرایط خوبی به سرنمی برد، باعث شد بازار از روند صعودی خود دور شود.

بسیاری از کارشناسان معتقدند رشد بازار سرمایه در ابتدای سال جاری غیر واقعی و کاذب بود این موضوع را تایید می‌کنید؟
روند صعودی که در بورس اتفاق افتاد دور از منطق‌های متعارف بازار بود که در رشد‌های منفی اقتصادی روند پر شتاب نزولی را در پیش گرفت. رفته رفته با تداوم یافتن این موضوع و رشد بازار‌های موازی جایگاه و امنیت بازار سرمایه را در ذهن سرمایه گذاران و مخاطبان عمومی کاهش دادند و اعتماد‌ها را از این بازار سلب کردند.

---

بیشتر بخوانید:

 چرا حاکمیت نمی تواند نسبت به ریزش بورس بی تفاوت باشد؟

«مپنا» تک فرزند صندوق پروژه در بازار سرمایه / وزیر اقتصاد به وعده بورسی خود عمل نکرد

---

سیاست‌های حمایتی دولت از بورس تا کنون مفید به فایده بوده است؟
اگر سیاست‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شد که روند متعادل تری را اعم از روند صعودی و نزولی بر بازار حاکم می‌کرد، حتما شاهد شرایط امروز بازار سرمایه نبودیم. امروز همه‌ی بازار‌ها از طلا تا ارز و بورس به هیچ خبر مثبت و منفی واکنش خاصی نشان نمی‌دهند یا شرایط مشابهی که امروز تجربه می‌کنیم قیمت خیلی از شرکت‌ها در محدوده‌های ارزنده قرار گرفته، اما سهامداران به وضعیت خوب و خبر‌های خوبی که به بازار مخابره می‌شود بی تفاوت شده اند. این مواقع دولت با ابزار‌های مختلفی که در دست دارد باید تلاش کند تا به کاهش التهاب در بازار کمک کند، تا بازار زودتر بتواند به تصمیم گیری دوباره خود برسد و مجدد بازار‌ها به سمتی بروند که گرایش نقدینگی جامعه به سمتی باشد که بازار بیشترین اثر مثبت را در اقتصاد کشور به جا بگذارند.

آیا حقوقی‌ها و حقیقی‌ها می‌توانند بورس را به وضعیت قابل قبولی برگردانند یا دولت باید در این موضوع وارد شود؟
در چنین مواقعی هر نوع اقدامی برای بازگرداندن بازار سرمایه به تعادل بسیار مهم است، اما بازگرداندن تعادل به بورس، در توان اشخاص و چند شرکت حقیقی و حقوقی نیست، بنابراین یک اجماع و تصمیم کلان و اراده جدی می‌طلبد که بازار تعادل خود را حفظ کند و اگر بازار ارزنده است در ادامه آن برگشت بازار را به روز‌های خوب رقم بزند. چند وقتی است که به واسطه فشار‌های مختلفی که روی سرمایه گذار‌ها ایجاد شده که شاهد تبعات آن در جامعه هستیم دولت و مجلس شورای اسلامی به تکاپو افتاده‌اند تا بازار را به شرایط متعادل خود برگردانند و عقلانیت را بر روند معاملات حاکم کنند. به نظرمی رسد تصمییم درستی اتخاذ شده است چرا که خیلی اوقات سرمایه گذاران به دلیل عدم آگاهی ممکن است به واسطه جو روانی که در بازار حاکم می‌شود تصمیماتی اتخاذ کنند که بر خلاف منافع خود و کشور باشد، یعنی ضد منافع شخصی و ملی باشد. آگاه کردن مردم در این زمینه، ترغیب آن‌ها با ابزار‌های تشویقی طبیعتا می‌تواند به آرامش بیشتر و گرفتن تصمیم منطقی‌تر هم به سهامداران تازه وارد کمک کند.

به نظر شما باز هم دولت می‌تواند مردم را برای سرمایه گذاری در بورس دعوت کند، اصلا چنین دعوت‌ها یا انذار‌های دولت به مردم برای ورود یا عدم ورود به بازار‌ها جواب دهنده است؟
درکل با ترغیب کردن مستقیم افراد به انجام دادن یا ندادن کاری توسط ارکان دولتی چه در بازار سکه، بازار خودرو، مسکن و بورس موافق نیستم. به نظر می‌رسد بهتر است برخی بازار‌هایی که ریسک بیشتری دارند دولت مسوولیت این ریسک پذیری را به عهده نگیرد، بلکه با افزایش آگاهی مردم درباره ابعاد مختلف پتانسیل‌ها و ریسک‌هایی که این بازار‌ها دارند سعی کند مردم را در جهت درست راهنمایی کند و کمک کند که آن‌ها راحت‌تر تصمیم بگیرند که کدام ریسک را باید بپذیرند و از کنار کدام ریسک بگذرند، چرا که تجربه قبلی توصیه‌های دولتمردان به مردم نشان داده که هر چقدر مردم به این توصیه‌ها پایبند‌تر نبوده اند، موفق‌تر بوده اند، به عبارت دیگر وقتی دولتمردان به مردم می‌گویند که سکه و ارز و مسکن نخرید، کسانی که به توصیه دولت توجه نکردند و بر خلاف توصیه مسوولان در حوزه سرمایه گذاری رفتار کرده اند، بازدهی شخصی بیشتری داشته اند که شاید با منافع ملی ما سازگار هم نبوده است، ولی منافع شخصی را تامین کرده است.

عرضه اولیه‌ها چه تاثیری بر روند بازار سرمایه به جا گذاشته اند؟
در عرضه اولیه‌ها بخشی از نقدینگی بازار‌های مختلف وارد بازار سرمایه می‌شود. اگر بازار شرایط تامین مالی راحت را برای سرمایه گذارانی که در بازار بودند فراهم نکند، چون بخشی از اهالی بازار سرمایه منابعی که می‌خواهند به عرضه اولیه تخصیص بدهند را از محل فروش سهام‌های خود تامین می‌کنند این موضوع می‌تواند هر چند کم، اما اثرات افزایش عرضه در بازار داشته باشد، هر چند که به صورت متقابل در ازای آن توجهات به بازار سرمایه، توجه گروه بیشتری به سمت بازار سرمایه جلب می‌شود، اما به نظر می‌رسد ساختار بازار، شرایط نقدینگی بازار و شرایط روانی ناشی عرضه و تقاضا‌های بازار کشش لازم را داشته باشد، اما متاسفانه این شرایط در شهریور و مهر ماه فراهم و مساعد نبود که توانست سمت عرضه را تقویت کند و التهاب بازار را افزایش دهد.