در نشست بن بست سازش مطرح شد
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مسعود براتی، مدیر بین الملل شبکه کانون‌های تفکر ایران در نشست بررسی گفتمان بدیل سازش در مواجهه با فشار‌های تحریمی آمریکا که به همت بسیج دانشجویی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: با پیشی گرفتن جو بایدن از دونالد ترامپ شاهد روند نزولی قیمت دلار در ایران بودیم؛ با این وجود برخی‌ها معتقدند که کاهش قیمت دلار ناشی از اثر روانی انتخابات آمریکا است، اما به نظر بنده یک مقدار نسبت به این موضوع اغراق می‌شود.
وی افزود: طبیعتا از حالا تا اوایل بهمن که بایدن به عنوان رئیس جمهور منتخب آمریکا مستقر می‌شود با این فضا مواجه خواهیم شد که برخی‌ها مشکلات را به گردن ترامپ می‌اندازند و میگویند دیدید که مشکل از ترامپ بود و با رفتن او مشکلات حل شد؛ همچنین طی این مدت تلاش می‌شود تا بگویند بایدن متفاوت از ترامپ بوده و او همان صورت مودب و با نزاکت آمریکا است که آمده تا این کشور را به تمام معاهدات بین‌المللی همچون برجام و معاهده آب و هوایی پاریس بازگرداند.
براتی اظهار کرد: اصلی‌ترین انحراف و تحریف زمانی رخ می‌دهد که بگوییم مشکلات را می‌توان از طریق مذاکره حل کرد؛ با این وجود برخی‌ها تلاش می‌کنند تا این ایده را در جامعه توسعه و ضریب نفوذ آن را افزایش بدهند و البته زمانی که نرخ ارز تغییر می‌کند این حرف را راحت‌تر می‌توان روی ذهن جامعه سوار کرد.
مدیر بین الملل شبکه کانون‌های تفکر ایران با بیان اینکه ویژگی تحریف این است که روی واقعیات یک روکش غلط می‌کشد و یک تدلیس رخ می‌دهد، گفت: بنابر نقشه‌ای که ترسیم شده تا زمان استقرار بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا، اروپا به عنوان یک عنصر سوم برای برقراری رابطه بین آمریکا و ایران فعال‌تر خواهد شد و البته در بین کشور‌های آلمان، انگلیس و فرانسه نقش فرانسه به دلیل روابط اقتصادی که با کشورمان داشته در برقراری این رابطه پر رنگ‌تر خواهد بود. همچنین در این مدت اروپایی‌ها سعی می‌کنند تا نسبت به این موضوع که اگر بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا مستقر شود چه اتفاقاتی می‌افتد به ایران امیدواری بدهند و احتمالاً تحرکاتی نیز در رابطه با فعال شدن اینستکس اتفاق می افتد.
براتی اضافه کرد: به احتمال زیاد تا زمان استقرار بایدن به عنوان رئیس جمهور منتخب آمریکا در ایران یک فرشته سازی و وجهه سازی جدی از او و همچنین یک چهره‌سازی از افرادی که میتوانند در انتخابات ریاست جمهوری کشورمان زوج مکمل بایدن باشند صورت بگیرد؛ البته یکی از دغدغه‌های آمریکایی‌ها نیز بحث اثرگذاری بر مناسبات انتخابات ۱۴۰۰ ایران است و این دغدغه را هم به صورت شفاف بیان کردند و چند گزارش جدی نیز در این رابطه منتشر شده است.
وی بیان کرد: آمریکایی‌ها معتقدند اگر سیگنال مذاکره را به طور واقعی، باورپذیر و جدی به ایران بدهند این اتفاق در انتخاب مردم بسیار تاثیر گذار خواهد بود و آن‌ها میتوانند انتخابات ایران را تحت تاثیر قرار بدهند تا زوج مکمل بایدن با اقبال و سهولت بیشتری به عنوان رئیس جمهور ایران انتخاب شود.
مدیر بین الملل شبکه کانون‌های تفکر ایران با بیان اینکه برداشته شدن یکسری تحریم‌های نمادین مثل تحریم وزیر امور خارجه و وزیر نفت، برداشتن تحریم سفر به آمریکا و تسهیل استفاده ایران از منابع بلوکه شده خود در خارج از کشور با عنوان مقابله با بیماری کووید ۱۹ از جمله پیشنهادات مطرح شده برای مذاکره با آمریکا هستند، گفت: احتمالاً از الان تا زمان انتخابات ۱۴۰۰ در ایران به تعبیری دولت ثبات را خواهیم داشت و احتمالاً نرخ ارز بین ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان قرار خواهد گرفت تا مردم حس خوب ثبات را تجربه کنند و از طرفی جریان‌های رسانه‌ای نیز برای اینکه بتواند فضای گفتگو با آمریکا را تسهیل کنند فعال خواهند شد.
براتی بیان کرد: جان کری در کتاب خاطرات خود نوشته که سلطان قابوس به من توصیه کرد حتماً احترام ایرانی‌ها را حفظ کنید و این رمز موفقیت تعامل با ایران است؛ با این وجود احتمالا ما در دوران بایدن با یک صحنه ترامپ گونه که باید تسلیم شویم مواجه نشویم بلکه ممکن است با صحنه‌ای مواجه شویم که بگویند ایران کشور خوبی است و ایرانی‌ها میتوانند سهم خود را از اقتصاد جهانی بگیرند و شکوفا شوند.
وی اظهار کرد: جریان تحریف جریانی است که مذاکره را تنها راهکار حل مشکلات می‌داند؛ با این وجود تنها جریان غرب گرا و دولت نیستند که معتقدند مذاکره راه حل است و جواب می‌دهد؛ بلکه در بین اصولگرایان نیز جریانی وجود دارد که مذاکره را راه حل می‌داند؛ البته این جریان مذاکره را نیز به مذاکره خوب و مذاکره بد تقسیم می‌کند. از نظر این جریان مذاکره روحانی مذاکره بد است، چون با خالی کردن پشت مذاکره کنندگان باعث شد تا نتیجه مذاکرات ضعیف باشد. همچنین از نظر این جریان مذاکره می‌تواند قوی باشد یعنی می‌شود با دستان پر مذاکره کرد. به هر روی مصوبه اخیر مجلس با همین نگاه قابل توجیه است، ولی نکته اصلی این است که باز هم مذاکره پارادایم اصلی برای حل مشکلات است. معتقدم اگر برای این مسئله علاجی نداشته باشیم ادراک طرف آمریکایی این خواهد بود که ایران محتاج مذاکره است و در این فضا مذاکره چه خوب باشد یا چه بد نتیجه‌ای که حاصل می‌شود یک توافق منصفانه و عادلانه نخواهد بود؛ اگر چه شاید سر و شکل این توافق مقداری بهتر از برجام باشد.
وی با تاکید بر اینکه باید بر جریان تحریف تمرکز کنیم، اظهار کرد: باید به این فهم برسیم که مشکلات ریشه داخلی دارد و برای حل این مشکلات نیز باید بسیج منابع داخلی شکل بگیرد و واقعاً هم همین طور است. به هر روی ما با فضایی که ترکیبی از فضای سیاست خارجی، مسائل اقتصادی و مسائل رسانه‌ای است مواجه خواهیم بود پس کسی می‌تواند در این فضا تبیین کننده باشد که حرف دقیق و درستی از مسائل داشته باشد.
براتی تصریح کرد: علی رغم اینکه کشورمان از سال نخست استقرار جمهوری اسلامی با تحریم روبرو بوده، اما دانش تحریمی مان به شدت ضعیف است و این ضعف نیز در عرصه مذاکرات خود را در بالاترین سطح ممکن نشان داد. بالاخره وقتی قرار است با تحریم مواجه شویم اولین و بدیهی‌ترین گام این است که تحریم را بشناسیم.
وی با اشاره به اینکه هیچ کدام از مصوبات پیمان پولی دو جانبه در کشورمان اجرایی نشده است؛ افزود: پیمان پولی دو جانبه الزاماتی دارد و مخصوصا طرف مقابل هم باید بداند که ما اراده مقابله با آمریکا را داریم مثلا در این دوره چین نسبت به دوره قبل کمتر به ما کمک کرد، چون در لایه اول سیاست درایران اراده‌ای نمی‌دید که بخواهد با این کشور همکاری کند و حتی وقتی دولت، چینی‌ها را از آزادگان بیرون کرد آن‌ها به صورت رسمی دلخوری خود را اعلام کردند.
مدیر بین الملل شبکه کانون‌های تفکر ایران با بیان اینکه قضیه انتقال نفت ایران به ونزوئلا اتفاق مبارکی بود و هرکس طراح آن بوده در یک لحظه مناسب چند حوزه را با هم هم افزا کرد، گفت: توقیف کشتی انگلیسی و ایجاد فضای بازدارندگی در حوزه کشتیرانی بسیار مهم بود و حمله موشکی سپاه به عین الاسد نیز معادله نظامی را تثبیت کرد و به دشمن این پیام را داد که اگر بخواهد وارد معادله نظامی شود پاسخ جدی دریافت می‌کند. به هر روی مهمترین مشکل برای انتقال نفت ایران به ونزوئلا این بود که آمریکا در میانه راه کشتی‌ها را توقیف می‌کند، اما از تجربه توقیف کشتی انگلیسی و حمله به پایگاه عین الاسد استفاده شد و این هنری است که ما امروز در کشور به آن نیاز داریم.
براتی با اشاره به اینکه تعامل کشور‌های تحریم شده باید از اتفاقات واقعی و کوچک شروع شود تا این کشور‌ها به تدریج یک جبهه را تشکیل بدهند، افزود: باید تعامل اقتصادی با ونزوئلا را توسعه بدهیم و از آن مراقبت کنیم مثلا ما در حال حاضر به ونزوئلا بنزین می‌فروشیم، اما می‌توانیم خدمات فنی مهندسی برای اورهال کردن پالایشگاه‌های این کشور را هم انجام دهیم نه اینکه با آمدن بایدن بگوییم ونزوئلا زیر پونز است و تعاملات برقرار شده را رها کنیم.
وی اظهار کرد: مشکلی که ما در تعامل با کشور‌هایی مثل عراق و سوریه داریم این است که در تنظیم قرارداد‌های بلند مدت ضعیف هستیم و همین ضعف باعث شده تا یک شریک مطمئن محسوب نشویم.
فرقانی، دبیر باشگاه تحریمی‌ها نیز در این نشست گفت: بحث باشگاه تحریمی‌ها از سال ۹۲ و از زمانی که آقای روحانی قول ۱۰۰ روزه برای مقدمات برجام و رفع تحریم‌ها را داده بود مطرح شد، چون قابل پیش بینی بود که با وعده‌های داده شد اساساً هیچ اتفاق خاصی برای اقتصاد ایران نخواهد افتاد.
وی افزود: اگر بخواهیم ریشه مشکلات کشور را به صورت اساسی بررسی کنیم متوجه خواهیم شد که اختلافات در ایران تکنیکی و تاکتیکی و حتی در سطح استراتژیک نیست بلکه سطح اختلافات ایدئولوژیک و در سطح جهان بینی است با این وجود بنده معتقدم اصلاح طلبان ریشه تمام ضعف‌های نظام در فضای ساختاری، اقتصادی سیاسی و فرهنگی هستند و باید این جریان نیز طی یک اتفاق ۱۰ ساله مانند جریان نفاق، نهضت آزادی و بقیه جریانات منحرف و ضاله از ساختار سیاسی کشور و تفکرات توده حذف شود وگرنه ایران تا ۱۰۰ ساله آینده روی خوش آرامش و آسایش را نخواهد دید.
فرقانی اظهار کرد: در بین آمریکایی‌ها از نظر جهان بینی و ایدئولوژی کاملاً همبستگی وجود دارد؛ مثلاً آمریکایی‌ها می‌دانند باید با کشوری مثل ایران چگونه برخورد شود و یا در خاورمیانه چه اتفاقی بیفتد و از این حیث اختلافی با هم ندارند، ولی اختلافات تاکتیکی باعث شده تا دو جریان دموکرات و جمهوریخواه در سیاست خارجی با هم اختلافاتی داشته باشند و این در حالی است که ما در ایران هیچ وقت به رشد توسعه‌ای که مد نظرمان است نمی رسیم، چون یکسری مزاحم‌های داخلی وجود دارند که حتی اگر آمریکا نیز از بین برود با وجود این مزاحم‌ها ما بازهم پیشرفت نخواهیم کرد. چون این مزاحم‌ها در تمام ساختار‌ها نفوذ کرده و بیش از نیمی از منابع کشور در اختیار آنهاست و این در حالی است که اگر جهانبینی این تفکر یعنی جریان اصلاحات را بررسی کنیم شاید اصلاً به اسلام هم نرسد فقط ظاهری است اسلام باشد.
وی اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب فرمودند که باید به دنبال مصون سازی کشور از تحریم باشیم؛ با این وجود اگر می‌خواهیم نسبت به یک جریانی مصون سازی صورت بگیرد باید زمین بازی را ما تعیین کنیم؛ البته اگر ما قاعده بازی را بلد باشیم و تحریم‌ها را دور بزنیم دور زدن تحریم‌ها به معنای مصون سازی کشور از تحریم‌ها نیست، چون ممکن است دشمن هم قاعده بازی را عوض کند.
دبیر باشگاه تحریمی‌ها گفت: ۲۵ کشور جهان با حدود ۲ میلیارد نفر جمعیت مورد تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند با این وجود خیلی از این کشور‌ها مثل ایران توان مقاومت و دور زدن تحریم‌ها را نداشتند؛ لذا این کشور‌ها علیرغم برخورداری از منابع عظیم به دلیل عدم برخورداری از هوش اقتصادی و سیاسی به محاق رفته و دچار فقر، بدبختی و تولید ناخالص پایین شده‌اند.
فرقانی با بیان اینکه بر خلاف دیگر کشور‌ها تحریم برای ایران محرومیت به دنبال نداشته بلکه به گفته کارشناسان خارجی موجب افزایش هزینه‌ها شده اضافه کرد: اعزام نفت کش‌های حامل بنزین و مواد غذایی از ایران به ونزوئلا نسبت کوچکی از ظرفیت باشگاه تحریمی‌ها بود. به هر روی امروز گردش مالی تولید ناخالصی ۲۵ کشور تحریم شده توسط آمریکا ۱۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار است که تقریباً با اتحادیه اروپا و برابری می‌کند و این در حالی است که اروپا در اوج شکوفایی و کشور‌های تحریم شده با مشکلات تحریم روبرو هستند.
وی بیان کرد: رایزنی‌هایی با دولت برای اجرای طرح باشگاه تحریمی‌ها انجام شده، اما متاسفانه دولت این قضیه را نمی‌پسندد، چون معتقد است تنها راه برای شکوفایی اقتصادی این است که آمریکا باید تحریم‌ها را بردارد. به هر روی اختلاف سطحی که بین ایران و آمریکا در سطح جهان بینی و ایدئولوژیکی وجود دارد اصلاً مانند اختلاف آمریکا و چین نیست که بگوییم در سطح استراتژیک است و با مذاکره قابل حل است؛ البته بنده معتقدم مذاکره یک مفهوم خنثی است و خوب و بد دارد پس نباید آن را با مقاومت مقایسه کرد، چون مقایسه باید در اختیار مقاومت باشد.
فرقانی اضافه کرد: ایران می‌خواهد مذاکره کند و رهبر معظم انقلاب نیز بار‌ها گفتند ما اهل مذاکره هستیم و از مذاکره فراری نیستیم، اما آمریکا روش مذاکره ایران را نمی‌پسندد لاجرم تنها ابزار این کشور تحریم یا جنگ است؛ اما طبیعی است که در انتها نتیجه جنگ برای آمریکا شکست است پس از ابزار تحریم استفاده می‌کند. با این وجود بحثی را که ما مطرح کردیم این بود که باید به گونه‌ای بازی کنیم که آمریکا متوجه شود اگر کشوری را تحریم کند موجب بزرگتر شدن باشگاه تحریمی‌ها می‌شود و اگر تحریم هم نکند از برنامه‌های خود عدول کرده است بنابراین در هر دو حالت باخت برای آمریکا اتفاق می‌افتد.
وی با بیان اینکه به گفته رهبر معظم انقلاب تنها نباید به فکر دور زدن تحریم‌ها باشیم، چون دشمن زمین بازی خود را دارد و هر بار یک تحریم جدید می‌گذارد و ما مجبور می‌شویم چند سال تلاش کنیم تا این تحریم را دور بزنیم، افزود: باید زمین بازی را عوض کرده و اقتصاد را بدون دلار و غرب و با استفادهاز ظرفیت کشور‌هایی که میتوانند از ارز جایگزین و مشترک استفاده کنند پیشبرد.
دبیر باشگاه تحریمی‌ها گفت: از سال گذشته همه بزرگان نظام به این نتیجه رسیدند که تنها راه مقاومت پایدار ایجاد باشگاه تحریمی‌ها است؛ بنابراین طرح باشگاه تحریمی‌ها به مجلس شورای اسلامی ارسال شد و ۱۰۰ رای مثبت هم گرفت، ولی دوستانی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس مثل آقای ذوالنور به خاطر یک سری مسائل صنفی با این طرح مخالفت کردند و نهایتاً طرح با پنج رای کمتر به تصویب نرسید و از طرفی برای اجرای این طرح نیز دولت با ما همراه نیست به گونه‌ای که به ما گفته شد این کار موجب عصبانیت آمریکا می‌شود و ممکن است مواجهه را بدتر کند به همین دلیل باید مسیر برجام را ادامه بدهیم تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد. با این وجود دولت حتی حاضر نشد که از باشگاه تحریمی‌ها برای گرفتن امتیاز از غرب به عنوان یک اهرم استفاده کند.
فرقانی با اشاره به اینکه در حال حاضر به دنبال راه حل‌های جایگزین باشگاه تحریمی‌ها هستیم، اضافه کرد: در راستای پیگیری راه حل‌های جایگزین با کشور‌هایی مثل کره شمالی، ونزوئلا و روسیه مذاکرات ابتدایی صورت گرفته و اعلام موافقت‌هایی نیز شده با این وجود برای اجرایی شدن این طرح‌ها باید یک سری قوانین در داخل کشور تصویب شوند و در نهایت دولت بعد روی کار بیاید.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ارز جایگزین بر پایه انرژی طراحی شده، اما مجلس باید آن را به صورت قانون تصویب کند تا بتوانیم در یک اقدام سه چهار ساله مقدمات استفاده از آن را فراهم کنیم، اظهار کرد: اقدامات ما در باشگاه تحریمی‌ها در سطح حاکمیتی، حکومتی و دولتی در حال پیگیری هستند. البته در نهایت کار باید توسط دولت پیش برود، ولی بنده معتقدم دولت اساساً بنا ندارد توسعه را در ایران رقم بزند.
فرقانی با اشاره به اینکه اقتصاد ایران تقریبا نقطه کوری ندارد و تحریم اساسا برای ما به معنای محرومیت نیست و البته کارشناسان غربی نیز معتقدند که تحریم برای ایران به افزایش هزینه‌ها منجر شده است، اضافه کرد: وقتی چرخه اقتصاد ایران را نگاه می‌کنیم هیچ کدام از عناصر این چرخه اعم از استحصال، تولید، عرضه، فروش، مصرف و تقاضا هیچ کدام مشکلی ندارند و فقط مشکل اراده است و البته راه میانبری که برای عبور از این مشکل وجود دارد این است که ما می‌گوییم کسی مانند آقای روحانی اصلا نباید تایید صلاحیت شود با این وجود شورای نگهبان امروز باید پاسخ دهد که چرا او را تایید صلاحیت کرده و گفته که روحانی در چارچوب نظام است در حالی که او ۱۰ سال پیش در کتاب خود نوشته بود که به نظر من انقلاب اسلامی تمام شده و باید به جمهوری اسلامی برسیم.
وی تصریح کرد: وقتی می‌گوییم انقلاب اسلامی تمام شده یعنی یک گفتمان تمام شده و این در حالی است که مقاومت و اقتصاد مقاومتی نیز هر کدام یک گفتمان هستند پس وقتی که آقای روحانی اعتقادی به گفتمان انقلاب اسلامی ندارد برای تحقق گفتمان مقاومت و اقتصاد مقاومتی هم پای کار می‌آید.
شاه ویسی، رئیس موسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی نیز گفت: در تاب اول تحریم‌هایی که دولت دهم با آن‌ها مواجه بود یک پدافند اقتصادی در ساختار اقتصادی کشور تعریف و در نهاد‌های عالی حکومتی با عنوان ستاد تدابیر ویژه نامگذاری شد. همچنین در این راستا یک کمیسیون ویژه در مجلس شکل گرفت. با این وجود در آن مقطع ما سعی کردیم تا همه ظرفیت‌های درون سیستمی اعم از نهاد‌های انقلابی، بخش خصوصی، اتاق بازرگانی و تولید کنندگان را با یک ادبیات مشخص مواجه کنیم و آن هم تهدیدات اقتصادی بود که امنیت ملی را مورد هجمه قرار داده بود و به نظر می‌رسد که تا حدودی هم در باورپذیری تهدیدات امنیت اقتصادی برای مردم موفق بودیم از آن جهت که هزینه‌ای را که در دوره اول تحریم‌ها پرداخت کردیم بسیار بسیار کمتر از حال حاضر بوده است.
وی افزود: در تاب اول تحریم‌ها در دولت دهم ما از یک عقبه قدرتمند برای مواجهه عملیاتی و مدیریتی با پدیده تحریم‌های هوشمند برخوردار نبودیم، ولی در عین حال یک مدیریت موثر، قدرتمند و فعال را در اختیار داشتیم که سعی کرد در وهله اول برای ایجاد پاد امنیت در مواجهه با تهدیدات، تمام منابع ملی را وارد کشور کند.
شاه ویسی یادآور شد: زمانی که دولت یازدهم روی کار آمد رهبر معظم انقلاب بلافاصله سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کردند تا دولت جدید دامنه سیاست‌ها ها را مقاوم کند و تاب آوری ملی را به خصوص در حوزه اقتصاد ملی ارتقا بدهد. به هر روی امروز تاب آوری امنیتی کشورمان تا حدودی بالاست به گونه‌ای که وقتی در حوزه امنیت ملی با رویکرد خارجی مواجه می‌شویم یک کشور به شدت قدرتمند هستیم تا جایی که نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اگر چه به اشتباه میگویند ما توسط یک جریان سایبری هدف حمله ایران گرفته‌ایم؛ اما سوال این است که چه اتفاقی می‌افتد وقتی می‌خواهیم این اقتدار را در حوزه امنیت فرهنگی، فناوری، سیاست داخلی، امنیت و اقتصاد ارزیابی کنیم راضی نمی‌شویم.
رئیس موسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی گفت: کشوری می‌تواند محور باشگاه تحریمی‌ها باشد که قدرت، قابلیت، ظرفیت و استعداد لازم را داشته باشد یعنی اول تاب آوری خود را بالا برده و بعد به اقتدار منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای رسیده باشد و از آن مهمتر بتواند از این اقتدار پایش و مراقبت و صیانت کند. با این تفاسیر با توجه به اتفاقی که در چندسال گذشته افتاده به نظر می‌رسد ما نه تنها نتوانستیم به این سمت از اقتدار در حوزه اقتصاد ملی برسیم بلکه حداقل نتوانستیم برای شرکای بزرگ اقتصادی خودمان نیز تعریف کنیم که اگر آن‌ها در کنار ما قرار بگیرند می‌توانیم یک هم افزایی قدرتمند و موثر را به وجود بیاوریم.
شاه ویسی با بیان اینکه چرا ما باید در سال آخر عمر دولت به این نتیجه برسیم که قابلیت مشترک ما و ونزوئلا چیست، افزود: ما در سال ۹۰ و ۹۱ با حدود ۱۲ کشور از جمله با ونزوئلا توافق راهبردی داشتیم و این توافق‌ها می‌توانستند برای ما اقتدار در سطح بین الملل را به وجود بیاورند، اما بخشی از این توافق‌ها یا دچار فراموشی شد و یا دولت مستقر احساس کرد به آن‌ها نیازی ندارد، چون دولت معتقد بود یکی از معبر‌های گذار برای ایجاد پایداری در اقتصاد ملی می‌تواند دامنه مذاکره باشد؛ البته بنده نیز جزء آن دسته از کارشناسانی هستم که در حوزه اقتصاد سیاسی بین المللی قائل به مذاکره هستم، اما مذاکره برد برد نه بلکه مذاکره‌ای که بر اساس آن توافق صورت گرفته منجر به هم افزایی هر دو طرف مذاکره شود.
وی افزود: به نظر می‌رسد باشگاه کشور‌های تحریمی رویکردی از دیپلماسی فعال ضد تحریم قلمداد می‌شود با این وجود تا زمانی که ما یک دیپلماسی قدرتمند مبتنی بر ایجاد یک اقتدار پایدار نداشته نباشیم صرفاً به یک رویکرد دوگانه تبدیل می‌شویم.
شاه ویسی با طرح این سوال که امروز سرمایه‌گذاری‌های الجزایر در سال‌های ۸۹ تا ۹۲ کجاست، افزود: تجار ما هنوز هم در شورای هماهنگی اقتصادی این دغدغه را دارند که چرا کسی از سرمایه گذاری آن‌ها در کشور الجزایر حمایت نکرد. ما ستاد توسعه اقتصادی آفریقا را راه انداختیم، ولی امروز آفریقا در کجای منظومه دیپلماسی ما حضور دارد.
وی بیان کرد: ما در صورتی می‌توانیم باشگاه کشور‌های تحریمی را فعال کنیم که به کشور‌های تحریم شده بگوییم ما می‌توانیم منافع شما را با همگرایی تامین کنیم. البته واقعیتی که وجود دارد این است که ما برخی از کشور‌هایی را که در دامنه تحریم هستند اصلا قبول نداریم اگر چه با برخی از این کشور‌ها همچون روسیه، چین، ترکیه و عراق روابط راهبردی داریم، اما در همین کشور‌ها هم گا‌ها یکسال طول می‌کشد سفیر انتخاب کنیم و یا در یک کشور سفیر تعیین می‌کنیم، ولی سفیر با حوزه ماموریت خود زیاد آشنایی ندارد.
رئیس موسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی گفت: ما نتوانسته ایم در بین ۱۰۸ کشور جهان جریان غیرمتعهد‌ها را به صورتی فعال کنیم که صرفا ظرفیت اقتصادی این کشور‌ها افزایش پیدا کند با این وجود امروز غیرمتعهد‌ها ۱۲ درصد اقتصاد جهان، ولی گروه G۲۰ حدود ۸۲ درصد این اقتصاد را در اختیار دارند.
شاه ویسی اظهار کرد: کشور‌هایی که دارای اقتصاد لیبرالی هستند وقتی بودجه آن‌ها دچار از دست رفتگی می‌شود دست در جیب مردم می‌کنند، اما در کشورمان، چون اقتصاد دولتی است دولت هم دست در جیب ثروتمندان می‌کند و هم فقرا با این وجود سوال این است که با این ادبیات ما چگونه می‌خواهیم اقتصاد مقاومتی را بعد از ۵ سال محقق کنیم.
وی با بیان اینکه چند پازل برای چشم انداز در کشورمان وجود دارد، اما هر وقت با دوستان لیبرال صحبت می‌کنیم فقط تعامل سازنده را بلدند و از این موضوع که ابتدا باید در منطقه قدرت اول باشیم و قدرتمند شویم غافل اند، افزود: دوستان لیبرال میگویند اول باید تعامل کنیم و اگر قدرت هم نداشتیم حرجی نیست و طرف‌های مذاکره ما را می‌پذیرند.
رئیس موسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی گفت: یکی از شایستگی‌های دیپلماسی در یک کشور انقلابی، دیپلماسی انقلابی اقتصادی است و ما می‌توانیم این رویکرد را در ظرفیت‌های کشور‌های باشگاه تحریمی جستجو کنیم؛ اما مسیر تحقق این مهم خیلی طولانی است و مهمترین مفروض نیز در این مسیر این است که ما بتوانیم یک باور را به وجود بیاوریم و از این مهمتر اینکه کشوری که قرار است لنگر شود باید اقتصادش از یک ظرفیت حداقلی برخوردار باشد نه اینکه در طی چند سال گذشته اقتصادش ضعیف‌تر شده باشد. ضمن اینکه ما در هدف گذاری نباید اصرار داشته باشیم که تمام کشور‌های تحریمی را به باشگاه تحریمی‌ها وارد کنیم.
شاه ویسی تصریح کرد: اگر ما ظرفیت و پتانسیل اقتصاد ملی را به یک سطح قابل قبولی که ظرفیت آن را دارد برسانیم آن وقت می‌توانیم به راحتی یارگیری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را به وجود بیاوریم.
وی با بیان اینکه ما در سال ۱۹۷۵، ۶ میلیون بشکه نفت صادر می‌کردیم و با هر دو بشکه نفت نیز می‌توانستیم یک انس طلا خریداری کنیم، افزود: در ماه گذشته ما یک میلیون بشکه نفت صادر کرده ایم، اما با ۲۲ بشکه نفت فروحته شده هم نمی‌توانیم یک انس طلا خریداری کنیم و این یک چالش بزرگ مبتنی بر درآمد ملی دولت ایران است.
شاه ویسی بیان کرد: دولت ایران ثروتمند است و بدهی خاص و دغدغه‌هایی که ایالت متحده دارد را هم نداریم با این وجود ما امروز در موضعی قرار گرفتیم که باید یک دبیرخانه ساختارمند را شکل دهیم تا در قطب بندی‌های نظم جدید یک قطب جدید را تعریف کنیم، اما تحقق این موضوع نیازمند یک سری باور‌های ملی است. به هر روی ظرفیت‌های کشور باید در مدلسازی‌ها دیده شود و از سوی دیگر اقتصاد باید مردمی شود، چون اقتصاد مردمی می‌تواند اقتصاد مقاومتی را شکل دهد.
رئیس موسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی گفت: به نظر می‌رسد به جهت اقتصادی و ظرفیتی مبتنی بر قابلیت‌های راهبردی جمهوری اسلامی و ظرفیتی که بین کشور‌های قدرتمند دنیا پیدا کرده ایم ما می‌توانیم نظریه اقتصاد مبتنی بر ضد تحریم را به وجود بیاوریم.
وی افزود: بنده یک ماه پیش گفتم به راحتی می‌شود در ظرف یک ماه نرخ دلار را با سیاست گذاری‌های داخلی و سیاست گذاری‌های مالیه عمومی به ۱۰ هزار تومان کاهش داد و آن را مطابق آنچه دولت می‌خواهد واقعی کرد، اما چرا این کار را نمی‌کنیم؟ معتقدم اگر بدون ملاحظه سیاست‌های مالی بازار‌های مالی افزایش پیدا کنند و اگر بدون ملاحظات امنیت پولی بازار را رها کنیم پولشویی در آن اتفاق می‌افتد.
شاه ویسی خاطرنشان کرد: وقتی رئیس سابق سازمان بورس در ۲۲ فروردین ۹۹ اعلام کرد من مخالف نوسان گیری در بورس هستم و نباید قیمت بورس از ۲ تا ۵ درصد افزایش پیدا کند با او مخالفت شد و در نهایت با یک وتو این آقا استعفاء داد و بعد هم نماد آنقدر آزاد شد که ۲۶۴ درصد بورس ایران بالا رفت. خب چه کسی ضامن بقای این بورس است؟ معتقدم بورسی که دولتی و مبتنی بر سیاست‌های اینچنینی باشد نه می‌تواند یک لیبرال را مدیریت کند و نه اصلا به طرف اقتصاد مقاومتی می‌رود.
وی اظهار کرد: باشگاه تحریمی‌ها می‌تواند یکی از قابلیت‌های ایجاد استعداد و ظرفیت برای نیاز‌های راهبردی کشور باشد؛ اما ضرورتا و منطقا باید مولفه‌های اقتصاد مقاومتی را باور کرده باشیم و آن‌ها را به راهبرد تبدیل و به همه بخش‌ها ابلاغ کنیم. با این وجود تا زمانی که این اتفاق نیفتد ما یک مدل واضح سیاست کلی اقتصاد مقاومتی داریم، اما به آن عمل نمی‌کنیم.
وی افزود: طبیعتا از حالا تا اوایل بهمن که بایدن به عنوان رئیس جمهور منتخب آمریکا مستقر می‌شود با این فضا مواجه خواهیم شد که برخی‌ها مشکلات را به گردن ترامپ می‌اندازند و میگویند دیدید که مشکل از ترامپ بود و با رفتن او مشکلات حل شد؛ همچنین طی این مدت تلاش می‌شود تا بگویند بایدن متفاوت از ترامپ بوده و او همان صورت مودب و با نزاکت آمریکا است که آمده تا این کشور را به تمام معاهدات بین‌المللی همچون برجام و معاهده آب و هوایی پاریس بازگرداند.
براتی اظهار کرد: اصلی‌ترین انحراف و تحریف زمانی رخ می‌دهد که بگوییم مشکلات را می‌توان از طریق مذاکره حل کرد؛ با این وجود برخی‌ها تلاش می‌کنند تا این ایده را در جامعه توسعه و ضریب نفوذ آن را افزایش بدهند و البته زمانی که نرخ ارز تغییر می‌کند این حرف را راحت‌تر می‌توان روی ذهن جامعه سوار کرد.
مدیر بین الملل شبکه کانون‌های تفکر ایران با بیان اینکه ویژگی تحریف این است که روی واقعیات یک روکش غلط می‌کشد و یک تدلیس رخ می‌دهد، گفت: بنابر نقشه‌ای که ترسیم شده تا زمان استقرار بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا، اروپا به عنوان یک عنصر سوم برای برقراری رابطه بین آمریکا و ایران فعال‌تر خواهد شد و البته در بین کشور‌های آلمان، انگلیس و فرانسه نقش فرانسه به دلیل روابط اقتصادی که با کشورمان داشته در برقراری این رابطه پر رنگ‌تر خواهد بود. همچنین در این مدت اروپایی‌ها سعی می‌کنند تا نسبت به این موضوع که اگر بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا مستقر شود چه اتفاقاتی می‌افتد به ایران امیدواری بدهند و احتمالاً تحرکاتی نیز در رابطه با فعال شدن اینستکس اتفاق می افتد.
براتی اضافه کرد: به احتمال زیاد تا زمان استقرار بایدن به عنوان رئیس جمهور منتخب آمریکا در ایران یک فرشته سازی و وجهه سازی جدی از او و همچنین یک چهره‌سازی از افرادی که میتوانند در انتخابات ریاست جمهوری کشورمان زوج مکمل بایدن باشند صورت بگیرد؛ البته یکی از دغدغه‌های آمریکایی‌ها نیز بحث اثرگذاری بر مناسبات انتخابات ۱۴۰۰ ایران است و این دغدغه را هم به صورت شفاف بیان کردند و چند گزارش جدی نیز در این رابطه منتشر شده است.
وی بیان کرد: آمریکایی‌ها معتقدند اگر سیگنال مذاکره را به طور واقعی، باورپذیر و جدی به ایران بدهند این اتفاق در انتخاب مردم بسیار تاثیر گذار خواهد بود و آن‌ها میتوانند انتخابات ایران را تحت تاثیر قرار بدهند تا زوج مکمل بایدن با اقبال و سهولت بیشتری به عنوان رئیس جمهور ایران انتخاب شود.
مدیر بین الملل شبکه کانون‌های تفکر ایران با بیان اینکه برداشته شدن یکسری تحریم‌های نمادین مثل تحریم وزیر امور خارجه و وزیر نفت، برداشتن تحریم سفر به آمریکا و تسهیل استفاده ایران از منابع بلوکه شده خود در خارج از کشور با عنوان مقابله با بیماری کووید ۱۹ از جمله پیشنهادات مطرح شده برای مذاکره با آمریکا هستند، گفت: احتمالاً از الان تا زمان انتخابات ۱۴۰۰ در ایران به تعبیری دولت ثبات را خواهیم داشت و احتمالاً نرخ ارز بین ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان قرار خواهد گرفت تا مردم حس خوب ثبات را تجربه کنند و از طرفی جریان‌های رسانه‌ای نیز برای اینکه بتواند فضای گفتگو با آمریکا را تسهیل کنند فعال خواهند شد.
براتی بیان کرد: جان کری در کتاب خاطرات خود نوشته که سلطان قابوس به من توصیه کرد حتماً احترام ایرانی‌ها را حفظ کنید و این رمز موفقیت تعامل با ایران است؛ با این وجود احتمالا ما در دوران بایدن با یک صحنه ترامپ گونه که باید تسلیم شویم مواجه نشویم بلکه ممکن است با صحنه‌ای مواجه شویم که بگویند ایران کشور خوبی است و ایرانی‌ها میتوانند سهم خود را از اقتصاد جهانی بگیرند و شکوفا شوند.
وی اظهار کرد: جریان تحریف جریانی است که مذاکره را تنها راهکار حل مشکلات می‌داند؛ با این وجود تنها جریان غرب گرا و دولت نیستند که معتقدند مذاکره راه حل است و جواب می‌دهد؛ بلکه در بین اصولگرایان نیز جریانی وجود دارد که مذاکره را راه حل می‌داند؛ البته این جریان مذاکره را نیز به مذاکره خوب و مذاکره بد تقسیم می‌کند. از نظر این جریان مذاکره روحانی مذاکره بد است، چون با خالی کردن پشت مذاکره کنندگان باعث شد تا نتیجه مذاکرات ضعیف باشد. همچنین از نظر این جریان مذاکره می‌تواند قوی باشد یعنی می‌شود با دستان پر مذاکره کرد. به هر روی مصوبه اخیر مجلس با همین نگاه قابل توجیه است، ولی نکته اصلی این است که باز هم مذاکره پارادایم اصلی برای حل مشکلات است. معتقدم اگر برای این مسئله علاجی نداشته باشیم ادراک طرف آمریکایی این خواهد بود که ایران محتاج مذاکره است و در این فضا مذاکره چه خوب باشد یا چه بد نتیجه‌ای که حاصل می‌شود یک توافق منصفانه و عادلانه نخواهد بود؛ اگر چه شاید سر و شکل این توافق مقداری بهتر از برجام باشد.
وی با تاکید بر اینکه باید بر جریان تحریف تمرکز کنیم، اظهار کرد: باید به این فهم برسیم که مشکلات ریشه داخلی دارد و برای حل این مشکلات نیز باید بسیج منابع داخلی شکل بگیرد و واقعاً هم همین طور است. به هر روی ما با فضایی که ترکیبی از فضای سیاست خارجی، مسائل اقتصادی و مسائل رسانه‌ای است مواجه خواهیم بود پس کسی می‌تواند در این فضا تبیین کننده باشد که حرف دقیق و درستی از مسائل داشته باشد.
براتی تصریح کرد: علی رغم اینکه کشورمان از سال نخست استقرار جمهوری اسلامی با تحریم روبرو بوده، اما دانش تحریمی مان به شدت ضعیف است و این ضعف نیز در عرصه مذاکرات خود را در بالاترین سطح ممکن نشان داد. بالاخره وقتی قرار است با تحریم مواجه شویم اولین و بدیهی‌ترین گام این است که تحریم را بشناسیم.
وی با اشاره به اینکه هیچ کدام از مصوبات پیمان پولی دو جانبه در کشورمان اجرایی نشده است؛ افزود: پیمان پولی دو جانبه الزاماتی دارد و مخصوصا طرف مقابل هم باید بداند که ما اراده مقابله با آمریکا را داریم مثلا در این دوره چین نسبت به دوره قبل کمتر به ما کمک کرد، چون در لایه اول سیاست درایران اراده‌ای نمی‌دید که بخواهد با این کشور همکاری کند و حتی وقتی دولت، چینی‌ها را از آزادگان بیرون کرد آن‌ها به صورت رسمی دلخوری خود را اعلام کردند.
مدیر بین الملل شبکه کانون‌های تفکر ایران با بیان اینکه قضیه انتقال نفت ایران به ونزوئلا اتفاق مبارکی بود و هرکس طراح آن بوده در یک لحظه مناسب چند حوزه را با هم هم افزا کرد، گفت: توقیف کشتی انگلیسی و ایجاد فضای بازدارندگی در حوزه کشتیرانی بسیار مهم بود و حمله موشکی سپاه به عین الاسد نیز معادله نظامی را تثبیت کرد و به دشمن این پیام را داد که اگر بخواهد وارد معادله نظامی شود پاسخ جدی دریافت می‌کند. به هر روی مهمترین مشکل برای انتقال نفت ایران به ونزوئلا این بود که آمریکا در میانه راه کشتی‌ها را توقیف می‌کند، اما از تجربه توقیف کشتی انگلیسی و حمله به پایگاه عین الاسد استفاده شد و این هنری است که ما امروز در کشور به آن نیاز داریم.
براتی با اشاره به اینکه تعامل کشور‌های تحریم شده باید از اتفاقات واقعی و کوچک شروع شود تا این کشور‌ها به تدریج یک جبهه را تشکیل بدهند، افزود: باید تعامل اقتصادی با ونزوئلا را توسعه بدهیم و از آن مراقبت کنیم مثلا ما در حال حاضر به ونزوئلا بنزین می‌فروشیم، اما می‌توانیم خدمات فنی مهندسی برای اورهال کردن پالایشگاه‌های این کشور را هم انجام دهیم نه اینکه با آمدن بایدن بگوییم ونزوئلا زیر پونز است و تعاملات برقرار شده را رها کنیم.
وی اظهار کرد: مشکلی که ما در تعامل با کشور‌هایی مثل عراق و سوریه داریم این است که در تنظیم قرارداد‌های بلند مدت ضعیف هستیم و همین ضعف باعث شده تا یک شریک مطمئن محسوب نشویم.
فرقانی، دبیر باشگاه تحریمی‌ها نیز در این نشست گفت: بحث باشگاه تحریمی‌ها از سال ۹۲ و از زمانی که آقای روحانی قول ۱۰۰ روزه برای مقدمات برجام و رفع تحریم‌ها را داده بود مطرح شد، چون قابل پیش بینی بود که با وعده‌های داده شد اساساً هیچ اتفاق خاصی برای اقتصاد ایران نخواهد افتاد.
وی افزود: اگر بخواهیم ریشه مشکلات کشور را به صورت اساسی بررسی کنیم متوجه خواهیم شد که اختلافات در ایران تکنیکی و تاکتیکی و حتی در سطح استراتژیک نیست بلکه سطح اختلافات ایدئولوژیک و در سطح جهان بینی است با این وجود بنده معتقدم اصلاح طلبان ریشه تمام ضعف‌های نظام در فضای ساختاری، اقتصادی سیاسی و فرهنگی هستند و باید این جریان نیز طی یک اتفاق ۱۰ ساله مانند جریان نفاق، نهضت آزادی و بقیه جریانات منحرف و ضاله از ساختار سیاسی کشور و تفکرات توده حذف شود وگرنه ایران تا ۱۰۰ ساله آینده روی خوش آرامش و آسایش را نخواهد دید.
فرقانی اظهار کرد: در بین آمریکایی‌ها از نظر جهان بینی و ایدئولوژی کاملاً همبستگی وجود دارد؛ مثلاً آمریکایی‌ها می‌دانند باید با کشوری مثل ایران چگونه برخورد شود و یا در خاورمیانه چه اتفاقی بیفتد و از این حیث اختلافی با هم ندارند، ولی اختلافات تاکتیکی باعث شده تا دو جریان دموکرات و جمهوریخواه در سیاست خارجی با هم اختلافاتی داشته باشند و این در حالی است که ما در ایران هیچ وقت به رشد توسعه‌ای که مد نظرمان است نمی رسیم، چون یکسری مزاحم‌های داخلی وجود دارند که حتی اگر آمریکا نیز از بین برود با وجود این مزاحم‌ها ما بازهم پیشرفت نخواهیم کرد. چون این مزاحم‌ها در تمام ساختار‌ها نفوذ کرده و بیش از نیمی از منابع کشور در اختیار آنهاست و این در حالی است که اگر جهانبینی این تفکر یعنی جریان اصلاحات را بررسی کنیم شاید اصلاً به اسلام هم نرسد فقط ظاهری است اسلام باشد.
وی اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب فرمودند که باید به دنبال مصون سازی کشور از تحریم باشیم؛ با این وجود اگر می‌خواهیم نسبت به یک جریانی مصون سازی صورت بگیرد باید زمین بازی را ما تعیین کنیم؛ البته اگر ما قاعده بازی را بلد باشیم و تحریم‌ها را دور بزنیم دور زدن تحریم‌ها به معنای مصون سازی کشور از تحریم‌ها نیست، چون ممکن است دشمن هم قاعده بازی را عوض کند.
دبیر باشگاه تحریمی‌ها گفت: ۲۵ کشور جهان با حدود ۲ میلیارد نفر جمعیت مورد تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند با این وجود خیلی از این کشور‌ها مثل ایران توان مقاومت و دور زدن تحریم‌ها را نداشتند؛ لذا این کشور‌ها علیرغم برخورداری از منابع عظیم به دلیل عدم برخورداری از هوش اقتصادی و سیاسی به محاق رفته و دچار فقر، بدبختی و تولید ناخالص پایین شده‌اند.
فرقانی با بیان اینکه بر خلاف دیگر کشور‌ها تحریم برای ایران محرومیت به دنبال نداشته بلکه به گفته کارشناسان خارجی موجب افزایش هزینه‌ها شده اضافه کرد: اعزام نفت کش‌های حامل بنزین و مواد غذایی از ایران به ونزوئلا نسبت کوچکی از ظرفیت باشگاه تحریمی‌ها بود. به هر روی امروز گردش مالی تولید ناخالصی ۲۵ کشور تحریم شده توسط آمریکا ۱۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار است که تقریباً با اتحادیه اروپا و برابری می‌کند و این در حالی است که اروپا در اوج شکوفایی و کشور‌های تحریم شده با مشکلات تحریم روبرو هستند.
وی بیان کرد: رایزنی‌هایی با دولت برای اجرای طرح باشگاه تحریمی‌ها انجام شده، اما متاسفانه دولت این قضیه را نمی‌پسندد، چون معتقد است تنها راه برای شکوفایی اقتصادی این است که آمریکا باید تحریم‌ها را بردارد. به هر روی اختلاف سطحی که بین ایران و آمریکا در سطح جهان بینی و ایدئولوژیکی وجود دارد اصلاً مانند اختلاف آمریکا و چین نیست که بگوییم در سطح استراتژیک است و با مذاکره قابل حل است؛ البته بنده معتقدم مذاکره یک مفهوم خنثی است و خوب و بد دارد پس نباید آن را با مقاومت مقایسه کرد، چون مقایسه باید در اختیار مقاومت باشد.
فرقانی اضافه کرد: ایران می‌خواهد مذاکره کند و رهبر معظم انقلاب نیز بار‌ها گفتند ما اهل مذاکره هستیم و از مذاکره فراری نیستیم، اما آمریکا روش مذاکره ایران را نمی‌پسندد لاجرم تنها ابزار این کشور تحریم یا جنگ است؛ اما طبیعی است که در انتها نتیجه جنگ برای آمریکا شکست است پس از ابزار تحریم استفاده می‌کند. با این وجود بحثی را که ما مطرح کردیم این بود که باید به گونه‌ای بازی کنیم که آمریکا متوجه شود اگر کشوری را تحریم کند موجب بزرگتر شدن باشگاه تحریمی‌ها می‌شود و اگر تحریم هم نکند از برنامه‌های خود عدول کرده است بنابراین در هر دو حالت باخت برای آمریکا اتفاق می‌افتد.
وی با بیان اینکه به گفته رهبر معظم انقلاب تنها نباید به فکر دور زدن تحریم‌ها باشیم، چون دشمن زمین بازی خود را دارد و هر بار یک تحریم جدید می‌گذارد و ما مجبور می‌شویم چند سال تلاش کنیم تا این تحریم را دور بزنیم، افزود: باید زمین بازی را عوض کرده و اقتصاد را بدون دلار و غرب و با استفادهاز ظرفیت کشور‌هایی که میتوانند از ارز جایگزین و مشترک استفاده کنند پیشبرد.
دبیر باشگاه تحریمی‌ها گفت: از سال گذشته همه بزرگان نظام به این نتیجه رسیدند که تنها راه مقاومت پایدار ایجاد باشگاه تحریمی‌ها است؛ بنابراین طرح باشگاه تحریمی‌ها به مجلس شورای اسلامی ارسال شد و ۱۰۰ رای مثبت هم گرفت، ولی دوستانی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس مثل آقای ذوالنور به خاطر یک سری مسائل صنفی با این طرح مخالفت کردند و نهایتاً طرح با پنج رای کمتر به تصویب نرسید و از طرفی برای اجرای این طرح نیز دولت با ما همراه نیست به گونه‌ای که به ما گفته شد این کار موجب عصبانیت آمریکا می‌شود و ممکن است مواجهه را بدتر کند به همین دلیل باید مسیر برجام را ادامه بدهیم تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد. با این وجود دولت حتی حاضر نشد که از باشگاه تحریمی‌ها برای گرفتن امتیاز از غرب به عنوان یک اهرم استفاده کند.
فرقانی با اشاره به اینکه در حال حاضر به دنبال راه حل‌های جایگزین باشگاه تحریمی‌ها هستیم، اضافه کرد: در راستای پیگیری راه حل‌های جایگزین با کشور‌هایی مثل کره شمالی، ونزوئلا و روسیه مذاکرات ابتدایی صورت گرفته و اعلام موافقت‌هایی نیز شده با این وجود برای اجرایی شدن این طرح‌ها باید یک سری قوانین در داخل کشور تصویب شوند و در نهایت دولت بعد روی کار بیاید.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ارز جایگزین بر پایه انرژی طراحی شده، اما مجلس باید آن را به صورت قانون تصویب کند تا بتوانیم در یک اقدام سه چهار ساله مقدمات استفاده از آن را فراهم کنیم، اظهار کرد: اقدامات ما در باشگاه تحریمی‌ها در سطح حاکمیتی، حکومتی و دولتی در حال پیگیری هستند. البته در نهایت کار باید توسط دولت پیش برود، ولی بنده معتقدم دولت اساساً بنا ندارد توسعه را در ایران رقم بزند.
فرقانی با اشاره به اینکه اقتصاد ایران تقریبا نقطه کوری ندارد و تحریم اساسا برای ما به معنای محرومیت نیست و البته کارشناسان غربی نیز معتقدند که تحریم برای ایران به افزایش هزینه‌ها منجر شده است، اضافه کرد: وقتی چرخه اقتصاد ایران را نگاه می‌کنیم هیچ کدام از عناصر این چرخه اعم از استحصال، تولید، عرضه، فروش، مصرف و تقاضا هیچ کدام مشکلی ندارند و فقط مشکل اراده است و البته راه میانبری که برای عبور از این مشکل وجود دارد این است که ما می‌گوییم کسی مانند آقای روحانی اصلا نباید تایید صلاحیت شود با این وجود شورای نگهبان امروز باید پاسخ دهد که چرا او را تایید صلاحیت کرده و گفته که روحانی در چارچوب نظام است در حالی که او ۱۰ سال پیش در کتاب خود نوشته بود که به نظر من انقلاب اسلامی تمام شده و باید به جمهوری اسلامی برسیم.
وی تصریح کرد: وقتی می‌گوییم انقلاب اسلامی تمام شده یعنی یک گفتمان تمام شده و این در حالی است که مقاومت و اقتصاد مقاومتی نیز هر کدام یک گفتمان هستند پس وقتی که آقای روحانی اعتقادی به گفتمان انقلاب اسلامی ندارد برای تحقق گفتمان مقاومت و اقتصاد مقاومتی هم پای کار می‌آید.
شاه ویسی، رئیس موسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی نیز گفت: در تاب اول تحریم‌هایی که دولت دهم با آن‌ها مواجه بود یک پدافند اقتصادی در ساختار اقتصادی کشور تعریف و در نهاد‌های عالی حکومتی با عنوان ستاد تدابیر ویژه نامگذاری شد. همچنین در این راستا یک کمیسیون ویژه در مجلس شکل گرفت. با این وجود در آن مقطع ما سعی کردیم تا همه ظرفیت‌های درون سیستمی اعم از نهاد‌های انقلابی، بخش خصوصی، اتاق بازرگانی و تولید کنندگان را با یک ادبیات مشخص مواجه کنیم و آن هم تهدیدات اقتصادی بود که امنیت ملی را مورد هجمه قرار داده بود و به نظر می‌رسد که تا حدودی هم در باورپذیری تهدیدات امنیت اقتصادی برای مردم موفق بودیم از آن جهت که هزینه‌ای را که در دوره اول تحریم‌ها پرداخت کردیم بسیار بسیار کمتر از حال حاضر بوده است.
وی افزود: در تاب اول تحریم‌ها در دولت دهم ما از یک عقبه قدرتمند برای مواجهه عملیاتی و مدیریتی با پدیده تحریم‌های هوشمند برخوردار نبودیم، ولی در عین حال یک مدیریت موثر، قدرتمند و فعال را در اختیار داشتیم که سعی کرد در وهله اول برای ایجاد پاد امنیت در مواجهه با تهدیدات، تمام منابع ملی را وارد کشور کند.
شاه ویسی یادآور شد: زمانی که دولت یازدهم روی کار آمد رهبر معظم انقلاب بلافاصله سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کردند تا دولت جدید دامنه سیاست‌ها ها را مقاوم کند و تاب آوری ملی را به خصوص در حوزه اقتصاد ملی ارتقا بدهد. به هر روی امروز تاب آوری امنیتی کشورمان تا حدودی بالاست به گونه‌ای که وقتی در حوزه امنیت ملی با رویکرد خارجی مواجه می‌شویم یک کشور به شدت قدرتمند هستیم تا جایی که نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اگر چه به اشتباه میگویند ما توسط یک جریان سایبری هدف حمله ایران گرفته‌ایم؛ اما سوال این است که چه اتفاقی می‌افتد وقتی می‌خواهیم این اقتدار را در حوزه امنیت فرهنگی، فناوری، سیاست داخلی، امنیت و اقتصاد ارزیابی کنیم راضی نمی‌شویم.
رئیس موسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی گفت: کشوری می‌تواند محور باشگاه تحریمی‌ها باشد که قدرت، قابلیت، ظرفیت و استعداد لازم را داشته باشد یعنی اول تاب آوری خود را بالا برده و بعد به اقتدار منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای رسیده باشد و از آن مهمتر بتواند از این اقتدار پایش و مراقبت و صیانت کند. با این تفاسیر با توجه به اتفاقی که در چندسال گذشته افتاده به نظر می‌رسد ما نه تنها نتوانستیم به این سمت از اقتدار در حوزه اقتصاد ملی برسیم بلکه حداقل نتوانستیم برای شرکای بزرگ اقتصادی خودمان نیز تعریف کنیم که اگر آن‌ها در کنار ما قرار بگیرند می‌توانیم یک هم افزایی قدرتمند و موثر را به وجود بیاوریم.
شاه ویسی با بیان اینکه چرا ما باید در سال آخر عمر دولت به این نتیجه برسیم که قابلیت مشترک ما و ونزوئلا چیست، افزود: ما در سال ۹۰ و ۹۱ با حدود ۱۲ کشور از جمله با ونزوئلا توافق راهبردی داشتیم و این توافق‌ها می‌توانستند برای ما اقتدار در سطح بین الملل را به وجود بیاورند، اما بخشی از این توافق‌ها یا دچار فراموشی شد و یا دولت مستقر احساس کرد به آن‌ها نیازی ندارد، چون دولت معتقد بود یکی از معبر‌های گذار برای ایجاد پایداری در اقتصاد ملی می‌تواند دامنه مذاکره باشد؛ البته بنده نیز جزء آن دسته از کارشناسانی هستم که در حوزه اقتصاد سیاسی بین المللی قائل به مذاکره هستم، اما مذاکره برد برد نه بلکه مذاکره‌ای که بر اساس آن توافق صورت گرفته منجر به هم افزایی هر دو طرف مذاکره شود.
وی افزود: به نظر می‌رسد باشگاه کشور‌های تحریمی رویکردی از دیپلماسی فعال ضد تحریم قلمداد می‌شود با این وجود تا زمانی که ما یک دیپلماسی قدرتمند مبتنی بر ایجاد یک اقتدار پایدار نداشته نباشیم صرفاً به یک رویکرد دوگانه تبدیل می‌شویم.
شاه ویسی با طرح این سوال که امروز سرمایه‌گذاری‌های الجزایر در سال‌های ۸۹ تا ۹۲ کجاست، افزود: تجار ما هنوز هم در شورای هماهنگی اقتصادی این دغدغه را دارند که چرا کسی از سرمایه گذاری آن‌ها در کشور الجزایر حمایت نکرد. ما ستاد توسعه اقتصادی آفریقا را راه انداختیم، ولی امروز آفریقا در کجای منظومه دیپلماسی ما حضور دارد.
وی بیان کرد: ما در صورتی می‌توانیم باشگاه کشور‌های تحریمی را فعال کنیم که به کشور‌های تحریم شده بگوییم ما می‌توانیم منافع شما را با همگرایی تامین کنیم. البته واقعیتی که وجود دارد این است که ما برخی از کشور‌هایی را که در دامنه تحریم هستند اصلا قبول نداریم اگر چه با برخی از این کشور‌ها همچون روسیه، چین، ترکیه و عراق روابط راهبردی داریم، اما در همین کشور‌ها هم گا‌ها یکسال طول می‌کشد سفیر انتخاب کنیم و یا در یک کشور سفیر تعیین می‌کنیم، ولی سفیر با حوزه ماموریت خود زیاد آشنایی ندارد.
رئیس موسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی گفت: ما نتوانسته ایم در بین ۱۰۸ کشور جهان جریان غیرمتعهد‌ها را به صورتی فعال کنیم که صرفا ظرفیت اقتصادی این کشور‌ها افزایش پیدا کند با این وجود امروز غیرمتعهد‌ها ۱۲ درصد اقتصاد جهان، ولی گروه G۲۰ حدود ۸۲ درصد این اقتصاد را در اختیار دارند.
شاه ویسی اظهار کرد: کشور‌هایی که دارای اقتصاد لیبرالی هستند وقتی بودجه آن‌ها دچار از دست رفتگی می‌شود دست در جیب مردم می‌کنند، اما در کشورمان، چون اقتصاد دولتی است دولت هم دست در جیب ثروتمندان می‌کند و هم فقرا با این وجود سوال این است که با این ادبیات ما چگونه می‌خواهیم اقتصاد مقاومتی را بعد از ۵ سال محقق کنیم.
وی با بیان اینکه چند پازل برای چشم انداز در کشورمان وجود دارد، اما هر وقت با دوستان لیبرال صحبت می‌کنیم فقط تعامل سازنده را بلدند و از این موضوع که ابتدا باید در منطقه قدرت اول باشیم و قدرتمند شویم غافل اند، افزود: دوستان لیبرال میگویند اول باید تعامل کنیم و اگر قدرت هم نداشتیم حرجی نیست و طرف‌های مذاکره ما را می‌پذیرند.
رئیس موسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی گفت: یکی از شایستگی‌های دیپلماسی در یک کشور انقلابی، دیپلماسی انقلابی اقتصادی است و ما می‌توانیم این رویکرد را در ظرفیت‌های کشور‌های باشگاه تحریمی جستجو کنیم؛ اما مسیر تحقق این مهم خیلی طولانی است و مهمترین مفروض نیز در این مسیر این است که ما بتوانیم یک باور را به وجود بیاوریم و از این مهمتر اینکه کشوری که قرار است لنگر شود باید اقتصادش از یک ظرفیت حداقلی برخوردار باشد نه اینکه در طی چند سال گذشته اقتصادش ضعیف‌تر شده باشد. ضمن اینکه ما در هدف گذاری نباید اصرار داشته باشیم که تمام کشور‌های تحریمی را به باشگاه تحریمی‌ها وارد کنیم.
شاه ویسی تصریح کرد: اگر ما ظرفیت و پتانسیل اقتصاد ملی را به یک سطح قابل قبولی که ظرفیت آن را دارد برسانیم آن وقت می‌توانیم به راحتی یارگیری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را به وجود بیاوریم.
وی با بیان اینکه ما در سال ۱۹۷۵، ۶ میلیون بشکه نفت صادر می‌کردیم و با هر دو بشکه نفت نیز می‌توانستیم یک انس طلا خریداری کنیم، افزود: در ماه گذشته ما یک میلیون بشکه نفت صادر کرده ایم، اما با ۲۲ بشکه نفت فروحته شده هم نمی‌توانیم یک انس طلا خریداری کنیم و این یک چالش بزرگ مبتنی بر درآمد ملی دولت ایران است.
شاه ویسی بیان کرد: دولت ایران ثروتمند است و بدهی خاص و دغدغه‌هایی که ایالت متحده دارد را هم نداریم با این وجود ما امروز در موضعی قرار گرفتیم که باید یک دبیرخانه ساختارمند را شکل دهیم تا در قطب بندی‌های نظم جدید یک قطب جدید را تعریف کنیم، اما تحقق این موضوع نیازمند یک سری باور‌های ملی است. به هر روی ظرفیت‌های کشور باید در مدلسازی‌ها دیده شود و از سوی دیگر اقتصاد باید مردمی شود، چون اقتصاد مردمی می‌تواند اقتصاد مقاومتی را شکل دهد.
رئیس موسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی گفت: به نظر می‌رسد به جهت اقتصادی و ظرفیتی مبتنی بر قابلیت‌های راهبردی جمهوری اسلامی و ظرفیتی که بین کشور‌های قدرتمند دنیا پیدا کرده ایم ما می‌توانیم نظریه اقتصاد مبتنی بر ضد تحریم را به وجود بیاوریم.
وی افزود: بنده یک ماه پیش گفتم به راحتی می‌شود در ظرف یک ماه نرخ دلار را با سیاست گذاری‌های داخلی و سیاست گذاری‌های مالیه عمومی به ۱۰ هزار تومان کاهش داد و آن را مطابق آنچه دولت می‌خواهد واقعی کرد، اما چرا این کار را نمی‌کنیم؟ معتقدم اگر بدون ملاحظه سیاست‌های مالی بازار‌های مالی افزایش پیدا کنند و اگر بدون ملاحظات امنیت پولی بازار را رها کنیم پولشویی در آن اتفاق می‌افتد.
شاه ویسی خاطرنشان کرد: وقتی رئیس سابق سازمان بورس در ۲۲ فروردین ۹۹ اعلام کرد من مخالف نوسان گیری در بورس هستم و نباید قیمت بورس از ۲ تا ۵ درصد افزایش پیدا کند با او مخالفت شد و در نهایت با یک وتو این آقا استعفاء داد و بعد هم نماد آنقدر آزاد شد که ۲۶۴ درصد بورس ایران بالا رفت. خب چه کسی ضامن بقای این بورس است؟ معتقدم بورسی که دولتی و مبتنی بر سیاست‌های اینچنینی باشد نه می‌تواند یک لیبرال را مدیریت کند و نه اصلا به طرف اقتصاد مقاومتی می‌رود.
وی اظهار کرد: باشگاه تحریمی‌ها می‌تواند یکی از قابلیت‌های ایجاد استعداد و ظرفیت برای نیاز‌های راهبردی کشور باشد؛ اما ضرورتا و منطقا باید مولفه‌های اقتصاد مقاومتی را باور کرده باشیم و آن‌ها را به راهبرد تبدیل و به همه بخش‌ها ابلاغ کنیم. با این وجود تا زمانی که این اتفاق نیفتد ما یک مدل واضح سیاست کلی اقتصاد مقاومتی داریم، اما به آن عمل نمی‌کنیم.
ارسال نظرات