پژوهشگر و مدرس حوزه سینما در گفتگو با دانشجو:
گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو- فاطمه قربانی رضوان؛ درست یک هفته قبل بود که سید محمد مهدی طباطبایی نژاد، دبیر سی و نهمین جشنواره فیلم فجر، در نشستی مجازی جزئیات برگزاری این رویداد بزرگ سینمای ایران را تشریح کرد و گفت به علت همه‌گیری ویروس کرونا رویداد‌های سینمایی در همه دنیا با چالش‌های بسیاری همراه بوده و ستاد جشنواره فجر نیز با این محدودیت‌ها مواجه بوده است.
در نهایت جمع بندی ستاد جشنواره فجر به این شکل اعلام شد که در مرحله اول جشنواره فقط برای داوران بخش‌های مختلف برگزار شود و داوران تنها تماشا کنندگان فیلم‌های این دوره از جشنواره مردمی فیلم فجر باشند. اگر وضعیت سلامت رو به بهبودی رفت آثار کاندیدای هیات داوران به عنوان فیلم‌های برگزیده برای مخاطبان اهالی سینما و اصحاب رسانه و در مراحل بعد، که البته بعید به نظر می‌رسد، در صورت بهبود اوضاع فیلم‌ها در سینما‌های مردمی و با رعایت پروتکل‌ها اکران شود.
این شیوه برگزاری جشنواره فجر با واکنش‌هایی از سوی اهالی سینما و رسانه روبه رو شد. برخی این شیوه برگزاری جشنواره را درخور شان و جایگاه آن در عرصه فرهنگ ندانستند. از طرف دیگر این شکل از برگزاری و اکران نشدن فیلم‌ها برای منتقدان و اهالی رسانه و شکل نگرفتن گفتگو درباره آن‌ها رونق را از سینما و روزهای اکران خواهد گرفت. عده دیگری هم برگزاری جشنواره در این شرایط را تزریق امید و بازگشت رونق و نشاط به سینما می‌دانند و از آن حمایت می‌کنند. وجود شرایط خاص برگزاری جشنواره فیلم فجر امسال و دیدگاه‌های متفاوت درباره آن باعث شد تا با وحیداله موسوی پژوهشگر، مترجم و مدرس حوزه سینما و تلویزیون گفتگو کنیم:
با توجه به شرایط پیش رو برای برگزاری جشنواره‌های سینمایی امسال، شما جشنواره فجر امسال را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ و نظر شما درباره شرایط اعلام شده توسط دبیر جشنواره مبنی بر چیست؟
عموما جشنواره فجر به عنوان یک «رویداد» فرهنگی محملی برای دورهمی‌ها و غافلگیری‌ها و تعیین خط مشی‌های آینده سینمای ایران بوده است. جشنواره صرفا به نمایش مجموعه‌ای از فیلم‌های ساخته شده در کشور یا ایجاد فضایی رقابتی محدود نیست. رویدادی است برای مباحث فرهنگی و اجتماعی، شرکت فعالانه مخاطبان، ارتباط رو در روی دست‌اندرکاران و عوامل گوناگون سینما برای تبادل تجربه‌هایشان با یکدیگر و سایر کشورها. به نظر می‌رسد اتخاذ راهکار جدید برای نمایش فیلم‌ها برای داوران و احتمالا حذف سایر بخش‌ها، تصور و انتظارات کلی علاقه‌مندان به جشنواره را مخدوش خواهد کرد. البته، زمانی که در دهه ۱۳۶۰ این جشنواره راه‌اندازی شد، در راستای سیاست‌های حمایتی، هدایتی و نظارتی، نقش الگوسازی برای سینمای کشور را داشت.
تصمیم برای برگزاری جشنواره به شکل کنونی، نه به روال معمول جشنواره‌ها و نه به مراسم‌های اعطای جایزه به فیلم‌ها شباهت دارد. قطعا شیوع ویروس کووید ۱۹ دگرگونی‌هایی در جامعه ایجاد کرده است. برخی از پیامد‌های این وضعیت، مقطعی و برخی هم درازمدت است. شاید با یک برنامه‌ریزی مدون‌تر و درازمدت‌تر می‌شد شکل برگزاری و اهداف این جشنواره را مورد بازنگری قرار داد.
عدم اکران فیلم‌های تولید شده در سال گذشته و تعطیلی سینما ها، چه ضربه‌ای به سینمای ایران اعم از سینمادار‌ها یا تهیه کنندگان زده است؟
به نظر می‌رسد درآمد بخشی از فیلم‌های تولید شده چندان منوط به نمایش در سالن‌های سینما نیست. علاوه بر این نکته
شرایط اقتصادی سینمادار‌ها یا تهیه‌کنندگان در دوران کنونی چندان بی‌شباهت به وضعیت سایر فعالیت‌ها نیست. قطعا بخشی از این مشکلات اجتناب‌ناپذیر بوده است. به طور کلی، راهکار کسب سود از گیشه به عنوان تنها راه درآمد و بازگشت سرمایه دیگر کارساز نیست. تبدیل سالن‌های قدیمی سینما به مجموعه‌های چندمنظوره، ایجاد راه‌های ارتباطی با سایر حوزه‌های اقتصادی و سرگرمی ازجمله راهکار‌های جدید برای کسب درآمد مشروع است.
با وجود ادامه دار شدن وضع موجود و نامعلوم بودن زمان اتمام بیماری کرونا این اضافه شدن فیلم‌های جدید به صف اکران فیلم‌هایی که امسال شرایط اکران را پیدا نکردند چه مشکلاتی را می‌تواند به وجود بیاورد؟
مشکل اکران فیلم‌ها تازگی ندارد! بگذریم از اینکه در سایر کشور‌های تولیدکننده فیلم نیز همه آثار برای اکران در سالن‌ها تولید نمی‌شوند. بخشی از فیلم‌های تولیدشده مستقیم روانه بازار‌های دیگر می‌شوند. از این گذشته، شورای اکران متشکل از صفوف گوناگون سینما دست‌اندرکار و تصمیم‌گیرنده روال اکران هستند. انتظار می‌رود با بازنگری در شیوه اکران، راه‌حل یا راهکاری برای این مشکل دیرینه پیدا کنند.
آیا برگزاری جشنواره با این شرایط و نمایش آن تنها برای داوران بدون حضور خبرنگاران و منتقدان کیفیت جشنواره را حفظ خواهد کرد؟
منتقدان و خبرنگاران بادانش و متخصص یکی از چندین نهاد دخیل در سینما هستند. آن‌ها نه تنها بخشی از مخاطبان خاص و عام سینما بلکه پلی ارتباطی بین نهاد‌های گوناگون محسوب می‌شوند. حضور یا عدم حضور آن‌ها در جشنواره‌ای که مخاطبان عام و خاص دیگر سینما امکان دیدن فیلم‌ها را ندارند، چندان تاثیرگذار نیست. به نظر می‌رسد یک برنامه‌ریزی مدون‌تر و تغییر زمان برگزاری جشنواره می‌توانست پیامد‌های مثبت‌تری برای سینمای ایران داشته باشد.
ارسال نظرات