حاشیه‌نشینی در انتظار همدانی‌ها / طرح جامع شهری یا بزخری زمین‌های روستایی؟!

قنبری، دبیر جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو گفت: طرح جامع شهری برای شهر همدان درحال بررسی برای تصویب با فشار سیاسی غیر منطقی و علمی است. طرح جامع، طرح بلند مدتی است که در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی مربوط به حوزه‌های مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری، کشاورزی، تاسیسات، تجهیزات، تسهیلات عمومی مناطق نوسازی، به سازی و اولویت‌های مربوط به آن‌ها تعیین شده و ضوابط و مقررات مربوط به کلیه موارد و همچنین ضوابط مربوط به حفظ بنا و نما‌های تاریخی و مناظر طبیعی، تهیه و تنظیم می‌گردد و بر حسب ضرورت، قابل تجدید نظر خواهد بود.

قنبری ادامه داد: در طرح جامع یکی از مسائل مورد بررسی افزایش محدوده و اراضی شهری است و پاسخ منطقی برای افزایش اراضی شهری مطرح نشده است. افزایش اراضی به چند حالت رخ می‌دهد: متمرکز، حومه شهر، متراکم، مرکزی و ... همدان جزو شهر‌هایی است که ساختار مرکزی را دارد. افزایش اراضی در حومه شهر باعث می‌شود که تمرکز شهر بین دو حوزه‌ی مرکزی و حومه‌ای تقسیم شود؛ به همین علت استفاده از وسائل نقلیه شخصی افزایش پیدا کرده و بافت نامناسب برخی خیابان‌های همدان باعث ترافیک می‌شود.

دبیر جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی همدان تاکید کرد: یکی از معضلات اجتماعی در همدان گسترش حاشیه نشینی و گسترش یافت‌های نا کارآمد شهری است که این طرح می‌تواند بیش از پیش باعث گسترش این موارد در شهر بشود. همان طور که اطلاع دارید تقسیم شهر به حومه و مرکز باعث رشد حاشیه نشینی در همدان می‌شود؛ طبق نظرات جامعه شناسان، رشد حاشیه نشینی می‌تواند منجر به ایجاد آلودگی‌ها و بیماری‌های مختلف شود.

وی گفت: عموم جامعه شناسان شهری حاشیه نشینی را علت اصلی مسائل اجتماعی از قبیل تبهکاری، فساد اخلاقی و صورت‌های کژکارکردی خانوادگی می‌دانند، فقر اقتصادی، فقر فرهنگی، اخلال در روابط خانوادگی، انواع جرم و جنایت و بیکاری‌های آشکار و نهان نیز می‌تواند از اثرات حاشیه نشینی در شهر باشد. نکته دیگری که در طرح جامع شهر همدان آمده تبدیل شدن همدان به یک شهر خدماتی است. با توجه به اینکه همدان شهری مبتنی بر کشاورزی و باغداری است، افزایش اراضی در حومه شهر باعث کم شدن اراضی کشاورزی می‌شود. به همین علت بخش کشاورزی و باغ داری در شهر همدان آسیب جدی دیده و هم از لحاظ کم شدن اراضی به دلیل افزایش استفاده از آب (به دلیل افزایش مناطق مسکونی و فراهم کردن نیاز‌های یک مسکن) در نهایت باعث کاهش آب‌های مورد استفاده کشاورزان می‌شود.

 

قنبری اضافه کرد: نتیجه این اتفاق کم رنگ شدن اقتصاد کشاورزی و باغداری می‌باشد. این باعث کاهش درآمد قشر کشاورز خواهد شد. درحالی این تصمیم صورت گرفته که هیچ جایگزین درآمدی برای این قشر زحمتکش دیده نشده است. بعد از بررسی‌های انجام شده در طرح برای افزایش اراضی در حومه شهر، مشکل دیگری که به وجود می‌آید، افزایش قیمت خواهد بود. افزایش اراضی حومه‌ی شهر در همدان در ابتدا ممکن است که باعث کاهش قیمت شود، اما بعد از مدتی به دلیل افزایش تقاضا برای مسکن‌های جدید در حومه شهر، قیمت بالا می‌رود و جمعیت کثیری از اهالی شهر همدان حاشیه نشین می‌شوند که با اقتصاد شهری موجود در همدان ارائه خدمات شهرداری به این مناطق امکان پذیر نیست و مسئولین با دستان خود علل فقز شهری را به طور شدیدی افزایش خواهند داد.

این فعال دانشجویی خاطرنشان کرد:، اما به نکته‌ای که توجه نشده این است که اصلا آیا نیاز به افزایش اراضی و همچنین به افزایش اراضی در حومه‌ی شهر وجود دارد یا خیر؟ طبق آمار رسمی رشد جمعیت شهر همدان منفی است. در حال حاضر شهر همدان نزدیک به هزار هکتار زمینِ لَم یَزرع دارد؛ یعنی زمینی که در آن نمی‌توان کشاورزی کرد. پس علت افزایش اراضی‌ای که در نهایت به بخش اقتصادی شهر آسیب می‌زند چیست؟

 

نکاتی در اینجا مطرح خواهد شد:
_کشاورزی در گذشته به عنوان موتور محرک اقتصاد شهر وجود داشته، اما از دو دهه پیش به نصف کاهش پیدا کرده و با اجرای این طرح شاهد از بین رفتن بیش از پیش این بخش در استان خواهیم بود.

_کاهش قیمت مسکن نیازمند تعدیل مولفه‌های بنیادین رشد قیمت مسکن است و تا زمانی که مسائل پایداری در زمینه قیمت مسکن حل نشود انتظار حل این مشکل از طریق افزایش زمین غیر منطقی است.

_در هیچ جای دنیا جمعیت را ملاک الحاق روستا به شهر قرار نمی‌دهند.

از نکاتی که میتوان پیشنهاد داد ساخت و ساز در مناطق لم یزرع در همدان میباشد تا اسیبی به منابع طبیعی شهر نخورد.

وی تاکید کرد: رشد هوشمند، به عنوان رویکردی جهت مقابله با پراکندگی گسترده در شهر‌ها مطرح گردیده است. رشد هوشمند اصطلاحی رایج برای یکپارچه سازی سیستم حمل و نقل و کاربری اراضی می‌باشد که از توسعه‌های فشرده و کاربری‌های مختلط در مناطق شهری حمایت می‌کند. رشد هوشمند به خلق الگو‌های کاربری اراضی قابل دسترس، بهبود فرصت‌های حمل و نقل، خلق جوامع قابل زیست و کاهش هزینه‌های خدمات عمومی منجر می‌شود. این طرح مشکلات زیادی دارد و ما فقط بخش کوچکی از آن را بازگو کرده ایم. مشکلات دیگر این طرح شامل مشکلاتی از قبیل شهر سازی، محیط زیست، منابع طبیعی و اجتماعی و …

قنبری در آخر گفت: باید خاطر نشان کرد که زمانی که روستایی به شهر تبدیل می‌شود افرادی سود جو اقدام به خرید زمین از روستاییان می‌کنند و در نهایت روستایی مجبور به محاجرت شده و متنهی زمینه‌های حاشیه نشینی فراهم می‌شود بلکه باعث افزایش قیمت زمین و پر شدن جیب دلالان زمین می‌شود. این طرح، تمام عموم جامعه‌ی شهر همدان را در بر می‌گیرد، اما تنها افرادی که به فکر منافع مالی خود هستند از این طرح آگاه هستند و همین طور در سایه برای افزایش سرمایه هایشان از آن استفاده می‌کنند.