گزارش|
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حنانه جانمحمدی؛ * کلانشهر‌ها در کنار محاسنی که برای شهروندان به ارمغان می‌آورند، زندگی مردم را با چالش‌های متعددی مواجه خواهند ساخت. زندگی در متروپل‌ها که در ایران هم بر حسب معیارات بین المللی ساخته نمی‌شوند، مشکلات بسیاری مثل آلودگی هوا، رشد حاشیه نشینی و بیکاری را برای مردم به وجود می‌آورد. کلانشهر شدن همدان و اجرای طرح جامع همدان با دیدگاه‌های متفاوتی از جانب صاحب نظران رو به رو شده و با وجود گذشت سال‌ها از تصویب این طرح، مشاوران و مسئولین طرح نتوانستند آنطور که باید توجه اهالی شورای شهر را به خود جلب کنند.
اگر بخواهیم به مهم‌ترین ضرورت‌های مدیریت شهری و پیاده سازی برنامه‌ای با زیربنایی محکم اشاره کنیم، باید طرحی با در نظر گرفتن ظرفیت ها، نیاز‌های شهر و ساکنین و توانمندی‌های شهروندان ارائه بدهیم تا مدیران شهری با استفاده از آن بتوانند برای آینده برنامه‌ریزی کرده و در راستای اعتلا و بهبود زندگی مردم قدم بردارند. متاسفانه اجرای طرح‌های غیر اصولی و ایجاد شده صرفا بر اساس هیجان نه تنها کمکی به ارتقای شهر‌ها نمی‌کند، بلکه علاوه بر سخت کردن زندگی مردم، روحیه عقب ماندگی شهری را تقویت می‌کند.
حقیقتا این طرح به تنهایی نمی‌تواند رویاپردازی‌های شورا نشینان همدان را به واقعیت نزدیک کند؛ بلکه در اجرای آن نیاز به یک طرح تفضیلی به منظور چگونگی پیاده سازی و بیان معیار‌ها و ضوابط کلی طرح جامع شهر احساس می‌شود. بررسی تراکم جمعیتی و ساختمانی، اولویت‌های مربوط به مناطق نوسازی و نحوه استفاده از زمین‌های شهری از جمله شرایط بررسی طرح جامع است که باید به صورت دقیق مورد بررسی قرار بگیرد.
همدان از شهر‌های مرکزی ایران و همسایه شانه به شانه الوند است؛ شهری که پایتخت تمدن نام گذاری شده و حالا زمزمه‌های اجرای طرح جامع شهری در آن موجب برانگیخته شدن نظرات متفاوتی در این زمینه شده اند. به تازگی ۳۰ نفر از متخصصین راه و شهرسازی در نامه‌ای به وزیر راه انتقادات و پیشنهادات خود را در خصوص طرح جامع شهری در همدان یادآوری کرده و نوشتند: با توجه به پژوهش‌های پیشین صورت گرفته، شهر همدان دارای ظرفیت‌های کالبدی نسبتا گسترده درون محدوده می‌باشد ضمن آنکه توازن در ارکان مختلف توسعه در شهر همدان محل تردید جدی است؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین مسائل در راستای پیامد‌های منفی پراکنده روئی شهر رشد حاشیه نشینی خواهد بود و طرح جامعی که علی الاصول باید با هدف کاهش پراکنده روئی شکل بگیرد، خود عامل اصلی ایجاد پراکندگی شهری خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
اگر بخواهیم به مهم‌ترین ضرورت‌های مدیریت شهری و پیاده سازی برنامه‌ای با زیربنایی محکم اشاره کنیم، باید طرحی با در نظر گرفتن ظرفیت ها، نیاز‌های شهر و ساکنین و توانمندی‌های شهروندان ارائه بدهیم تا مدیران شهری با استفاده از آن بتوانند برای آینده برنامه‌ریزی کرده و در راستای اعتلا و بهبود زندگی مردم قدم بردارند. متاسفانه اجرای طرح‌های غیر اصولی و ایجاد شده صرفا بر اساس هیجان نه تنها کمکی به ارتقای شهر‌ها نمی‌کند، بلکه علاوه بر سخت کردن زندگی مردم، روحیه عقب ماندگی شهری را تقویت می‌کند.
حقیقتا این طرح به تنهایی نمی‌تواند رویاپردازی‌های شورا نشینان همدان را به واقعیت نزدیک کند؛ بلکه در اجرای آن نیاز به یک طرح تفضیلی به منظور چگونگی پیاده سازی و بیان معیار‌ها و ضوابط کلی طرح جامع شهر احساس می‌شود. بررسی تراکم جمعیتی و ساختمانی، اولویت‌های مربوط به مناطق نوسازی و نحوه استفاده از زمین‌های شهری از جمله شرایط بررسی طرح جامع است که باید به صورت دقیق مورد بررسی قرار بگیرد.
همدان از شهر‌های مرکزی ایران و همسایه شانه به شانه الوند است؛ شهری که پایتخت تمدن نام گذاری شده و حالا زمزمه‌های اجرای طرح جامع شهری در آن موجب برانگیخته شدن نظرات متفاوتی در این زمینه شده اند. به تازگی ۳۰ نفر از متخصصین راه و شهرسازی در نامه‌ای به وزیر راه انتقادات و پیشنهادات خود را در خصوص طرح جامع شهری در همدان یادآوری کرده و نوشتند: با توجه به پژوهش‌های پیشین صورت گرفته، شهر همدان دارای ظرفیت‌های کالبدی نسبتا گسترده درون محدوده می‌باشد ضمن آنکه توازن در ارکان مختلف توسعه در شهر همدان محل تردید جدی است؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین مسائل در راستای پیامد‌های منفی پراکنده روئی شهر رشد حاشیه نشینی خواهد بود و طرح جامعی که علی الاصول باید با هدف کاهش پراکنده روئی شکل بگیرد، خود عامل اصلی ایجاد پراکندگی شهری خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
در این راستا با عرفان احسانی، دبیر قرارگاه احمدی روشن همدان به گفتگو نشستیم. اعضای این تشکل دانشجویی مدت هاست که به صورت دقیق به دنبال پیگیری این اتفاق هستند. وی می‌گوید: قرارگاه مطالبه گری شهید احمدی روشن با توجه به مسائل بنیاد‌ی و ریشه‌ای که در استان همدان وجود دارد، به طور جداگانانه با نگاه تخصصی و علمی به هریک از موضوعات می‌پردازد و برای هریک ایده و راه حلی پیشنهاد می‌کند. در خصوص مسئله طرح جامع شهری که نظر متفاوتی از صاحب نظران را در بر داشته، هسته مرکزی قرارگاه طی یک ماه گذشته اقدام به بررسی تخصصی نموده که شامل دیدار با اساتید دانشگاهی، اعضای شورا شهر همدان و مطلعین بوده است تا این مسئله را به صورت علمی تحلیل کند.
احسانی ادامه می‌دهد: کارفرمای این طرح اداره کل راه و شهرسازی است که اقدام به عقد قراردادی با یک شرکت مهندسی اصفهانی کرده، که مشکلاتی در صلاحیت شرکت و متن قرارداد وجود دارد. چطور در قراردادی می‌توان علاوه بر نوشتن طرح اصلی، شرایط و رانت ویژه برای طرف مقابل تعیین کرد؟ چرا علاوه بر طرح جامع بایستی طراحی ۳ ورودی شهر به این شرکت واگذار شود؟ در حالی که شرکت مهندسی تعهدات خود را به درستی انجام نداده است.
این فعال دانشجویی عنوان می‌کند: علاوه بر آن، این طرح براساس مستندات علمی، دارای ایراد و حتی مشکل ساختاری است. طرح جامع شهری براساس ایجاد پراکندگی شهر تبیین شده است، یعنی با افزایش محدوده شهری می‌خواهند به پیشرفت برسند. در حالی که مقامات استانی با مطرح کردن ۱۵۰۰ هکتار افزایش زمین شهری علاوه بر حمایت از طرح، بر این باور هستند قیمت مسکن کاهش می‌یابد. قرارگاه مطالبه گری احمدی روشن با داشتن مدارک به طور علمی، تمامی گفته مسئولین را رد کرده و خلاف آن را ثابت می‌کند.
به گفته احسانی، شهر همدان با توجه به نوع درآمد خود توانایی اداره شهر با محدوده موجود را ندارد و مردم حاشیه نشین و شهرک‌ها و مناطقی همچون اسلام شهر، خضر و حصار امام و ... هنوز به رفاه شهری دست نیافته اند. شهرداری توانایی مالی برای خدمات رسانی را ندارد. چگونه ممکن است افزایش محدوده شهری باعث پیشرفت و افزایش رفاه شود؟ مسئولینی در استان فعالیت می‌کنند که زمین‌هایی که در محدوده قرار خواهند گرفت را خریداری کرده اند، این زمین‌ها اکنون ۵ برابر قیمت رسیده اند. آیا با چنین حرکتی قیمت مسکن ارزان خواهد شد یا فقط قیمت زمین‌های جدید را گران خواهید کرد؟ توجیه اصلی مسولین استانی ارزان شدن مسکن است، در حالی که یکی از ریشه‌ها مسئله زمین است. دوستان کارشناس اداره کل راه و شهرسازی و استانداری پارامتر مصالح را در نظر نگرفتند یا دست مزد کارگران یا حمل و نقل یا عوارض شهرداری که چند ده برابر شده است. چرا سخنی میگویید که تمام مردم به دستگاه‌های نظام جمهوری اسلامی بی اعتماد بشوند؟
بیشتر بخوانید:
طیب فریادرس، دبیر کارگروه حکمرانی مجمع بسیج استان همدان نیز در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: طرح جامع همدان، طرحی است که در آینده این استان نقش به سزایی دارد و چند وقتی است که در دست بررسی است. اشکالاتی به این طرح وارد است که حتی در چند روز گذشته متخصصان شهرسازی در نامه‌ای به وزیر راه به بررسی ایرادات آن پرداختند.
اصلی‌ترین اشکال آن رشد نامتوازن در توسعه اقتصادی، اجتماعی، زیباشناسی و زیست محیطی همدان است. اگر این عوامل وجود داشته باشد می‌توانیم توسعه کاربری را مشاهده کنیم که متاسفانه در طرح جامع شهری همدان این مسائل مطرح نشده اند.
فریادرس ادامه می‌دهد: اصلی‌ترین ایراد اجتماعی که به این طرح وارد می‌شود این است که اراضی بلااستفاده و لم یزرع برای توسعه کاربری در سطح شهر همدان موجود است و اضافه کردن مراتع کشاورزی و باغات مردم به بخش شهری باعث نابود شدن هویت روستاییان و اشتغال روستایی است. آنچه مسلم است این است که برای افزایش سطح شهر ابتدا باید این ظرفیت‌های موجود را به اتمام برسانیم، بعد سراغ زمین‌های جدید برویم؛ چرا که دستاوردی جز حاشیه نشینی نخواهد داشت.
حقیقتا این طرح به تنهایی نمی‌تواند رویاپردازی‌های شورا نشینان همدان را به واقعیت نزدیک کند؛ بلکه در اجرای آن نیاز به یک طرح تفضیلی به منظور چگونگی پیاده سازی و بیان معیار‌ها و ضوابط کلی طرح جامع شهر احساس می‌شود. بررسی تراکم جمعیتی و ساختمانی، اولویت‌های مربوط به مناطق نوسازی و نحوه استفاده از زمین‌های شهری از جمله شرایط بررسی طرح جامع است که باید به صورت دقیق مورد بررسی قرار بگیرد.
فریادرس ادامه می‌دهد: اصلی‌ترین ایراد اجتماعی که به این طرح وارد می‌شود این است که اراضی بلااستفاده و لم یزرع برای توسعه کاربری در سطح شهر همدان موجود است و اضافه کردن مراتع کشاورزی و باغات مردم به بخش شهری باعث نابود شدن هویت روستاییان و اشتغال روستایی است. آنچه مسلم است این است که برای افزایش سطح شهر ابتدا باید این ظرفیت‌های موجود را به اتمام برسانیم، بعد سراغ زمین‌های جدید برویم؛ چرا که دستاوردی جز حاشیه نشینی نخواهد داشت.
این فعال اجتماعی در تکمیل حرف خود می‌گوید: در بحث الحاق روستا‌ها با عدم رضایت مردم مواجه هستیم. الحاق، هویت روستا را به نابودی می‌کشاند و مردم روستایی را از حالت مبدل به مصرف گرا تبدیل می‌کند. همچنین زمین‌های کشاورزی را در دست سودجویانی می‌گذارد که در حال حاضر صاحبان این املاک با قیمت ناچیزی شده اند. در این طرح شهر همدان از یک شهر کشاورزی به یک شهر صنعتی و مصرف گرا تبدیل شده و بیش از ۵۰ درصد از زمین‌های کشاورزی آن از دست رفته است.
دبیر کارگروه حکمرانی مجمع بسیج استان همدان ادامه می‌دهد: از حیث زیباشناسی و محیط زیست هم دست اندازی به باغات مردم و ویلاسازی‌های بی رویه، ریه‌های تنفسی شهر را نابود و یا به مرز نابودی رسانده و محیط زیست را از بین می‌برد. ساخت و تاسیس مال‌ها و فروشگاه‌هایی مثل اسکای مال، باعث ایجاد گره‌های ترافیکی شدید در سطح شهر شده است. نگرانی اصلی ما این است که به جای بحث کارشناسی برای اجرای طرح جامع، صرفا به مباحث اقتصادی اعتنا شده باشد.
در حالت کلی ما از نظر مخالفان چنین برداشت کردیم که با اجرای این طرح در حوزه اجتماعی شاهد از بین رفتن هویت محلی روستا، تبدیل اقتصاد کشاورزی به صنعتی و نابودی زیست محیطی باغات و فضا‌های بکر خواهیم بود. همه این‌ها در حالی اتفاق می‌افتد که اراضی بی استفاده در شهر همدان به وفور پیدا می‌شود و دلیلی برای گسترش و الحاق روستا‌ها به شهر نیست.
موافقان طرح جامع شهری بر این باورند که گسترش شهر به روی قیمت مسکن در پایتخت ماد‌ها تاثیر می‌گذارد و آن را کنترل می‌کند. قیمت مسکن در این شهر بسیار بیشتر از دیگر شهر‌های هم سطح خودش شده و رقابت در برخی محله‌ها بر سر بالا بودن قیمت، بسیار است. با این وجود رشد حاشیه نشینی و تبدیل روستاییان تولید کننده به شهرنشین‌های مصرف گرا، نتیجه‌ای جز افزایش فاصله طبقاتی و بروز مشکلات اجتماعی نخواهد داشت. این طور به نظر می‌رسد که مسئولین اجرایی این طرح توسعه را صرفا در گسترش زمین و مساحت دیده و پیوست‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی که باعث انتقادات مکرر کارشناسان شده را در نظر نداشته اند.
رشد حاشیه نشینی و افزایش فقر می‌تواند زمینه ساز مشکلات و معضلات بیشتری در پایتخت تمدن ایران بشود. خبرگزاری دانشجو در تلاش است که بیش از پیش به بررسی روند اجرایی طرح جامع شهری همدان بپردازد.
ارسال نظرات