به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران که به صورت حضوری برگزارش شد، ضمن تشریح آخرین تحولات حوزه سیاست خارجی به سؤالات مطرح شده پاسخ داد.
خطیب‌زاده در ابتدای این نشست خبری ضمن گرامیداشت یاد و خاطره سپهبد شهید قاسم سلیمانی عنوان کرد: بزرگداشت در خوری در کشورهای مختلفی علیرغم کرونا برای این شهید بزرگوار برگزار شد.
وی در پاسخ به سؤالی درباره سالگرد سقوط هواپیمای اوکراینی و پرداخت غرامت به خانواده جانباختگان بیان کرد: ضمن عرض تسلیت خدمت خانواده‌های داغدار فاجعه هواپیمای اوکراینی، تصمیمی که هیأت دولت گرفته ناظر بر پرداخت یکسان دیه به همه قربانیان این هواپیما است.
خطیب‌زاده افزود: موضوع دیه به هیچ وجه جایگزین پرونده کیفری که در دست پیگیری است، نیست. پرونده مسببان این حادثه با جدیت در حال پیگیری است و فکر می‌کنم در روز‌های آتی مثل همه ابعاد دیگری که بود ایران و سازمان‌ها و نهاد‌های مسؤول پیگیری کردند در این خصوص نیز اطلاع رسانی خواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه درباره رای ممتنع عراق و غیبت افغانستان در جلسه چهارشنبه بودجه سازمان ملل افزود: آمریکا برای سومین بار در اقدامات خود علیه ملت ایران در سازمان ملل شکست خورد و این نشست انزوای روزافزون رژیم فعلی کاخ سفید را نشان می‌دهد. این اقدام آمریکا در احیای کمیته تحریم ایران به شکست مفتضحانه آمریکا انجامید.
وی خاطرنشان کرد: ناخرسندی خود را به همسایگان خود اعلام کردیم و نخست‌وزیر عراق هم اعلام کرد در حال پیگیری این موضوع هستند.
این دیپلمات ارشد کشورمان خاطرنشان کرد: کشورهای همسایه بهتر می‌دانند که یکجانبه‌گرایی و سرکشی‌های آمریکا تا چه حد بر ضد ملت‌های منطقه بوده است.
خطیب‌زاده درباره گزارش پنتاگون مبنی بر بازگشت ناو هواپیمابر آمریکایی به خلیج فارس به خاطر تهدید‌هایی که اخیرا ایران داشته است و همچنین اخبار منتشر شده مبنی بر پیام امارات عربی متحده به تهران که در تحولات اخیر در منطقه هیچ نقشی نداشته است، اظهار داشت: اقدامات و تحرکات و برخی شیطنت‌های آمریکا از چشم ما پنهان نیست. بیشتر از تحرکات رسانه ای، نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی و نظامی ما به تحرکات به ظاهر پنهان آمریکا در منطقه و عراق اشراف کامل دارند. پیام‌های لازم از مجاری مختلف با صراحت و شفافیت به واشنگتن گفته شده و به کشورهای منطقه هم از طریق پایتخت‌هایشان گفته شده که در دام این شیطنت‌ها نیفتند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه با دقت این تحرکات را زیر نظر داریم، اظهار داشت: به طور مشخص می‌بینیم که نقش عوامل و متحدان رژیم اشغالگر قدس را در برخی ایجاد تنش‌ها به ویژه در عراق شاهد هستیم. هیچ خجالتی ندارند که با خون آمریکایی به برخی اهداف خود برسند.
وی یادآور شد: البته جوابمان این است که به دنبال تنش نیستیم، ولی در دفاع از منافع ملی و کیان خود لحظه‌ای تردید نمی‌کنیم و با جدیت، آشکارا و مستقیم پاسخ می‌دهیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات مشاور نخست وزیر عراق درباره سردار قاسم سلیمانی مبنی بر اینکه وقتی در باز است چرا از پنجره وارد می‌شوید و اینکه سردار سلیمانی رفت و آمد‌هایی غیر از رفت و آمد‌های رسمی به عراق داشته است و برخی مطالب مطرح شده مبنی بر ایراد اتهاماتی به نخست‌وزیر عراق درباره ترور سردار سلیمانی، گفت: اظهاراتی که منتقل کردید را باید ببینم و جایگاه حقوقی این مشاور را نمی‌دانم، ولی نخست‌وزیر وقت عراق با صراحت و آشکارا دو نکته را چندین بار عنوان کرده است که سردار سلیمانی به دعوت دولت عراق همراه با ماموریت خاص و در پاسخ به پیامی که از عربستان دریافت کرده بودیم عازم عراق بود و در فرودگاه بغداد مورد حمله تروریستی واقع شد. بعید می‌دانم جز این اظهارنظر مقام عراقی نکته دیگری قابل توجه باشد.
وی افزود: مردم عراق نشان دادند که تا چه حد قدردان زحمات سردار سلیمانی هستند. سردار سلیمانی با تمام قوا و نیرو داعش را در عراق شکست داد و این‌ها در خاطره و حافظه این ملت و منطقه باقی می‌ماند. درباره اظهارات غیررسمی صحبتی ندارم.
خطیب‌زاده درباره پرونده مشترک ایران و عراق در خصوص سردار سلیمانی و اظهارات سفیر عراق مبنی بر اینکه با ایران مشترکا از آمریکا بابت ترور فرماندهان مقاومت شکایت می‌کنیم نیز ادامه داد: یک موضوع جدی، بعد عراقی پیگیری این ترور است. سردار ما به دستور رئیس جمهور کشور دیگر ترور شد و به این ترور نیز افتخار کرده است. البته از ترامپ این چیز‌ها را زیاد دیده‌ایم. دولت عراق مسؤولیت داشته و در حوزه مشترک کار‌هایی شده و ادامه هم خواهیم داد.
این دیپلمات ارشد کشورمان درباره اظهارات مشاور بایدن در خصوص گفت‌وگوی موشکی بالستیک با ایران بعد از بازگشت آمریکا به برجام اظهار داشت: در خصوص توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران، نه هیچ وقت مذاکره شده و نه می‌شود و نه خواهد شد. توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران براساس نیاز‌های ملی ایران تعریف و مستقل این‌ها را پیگیری می‌کنیم.
وی افزود: در مورد موضوع موشک یک بار در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ و موضوع خاتمه یافته است. آمریکایی‌ها می‌دانند موضوع موشک که موضوع ثانویه است از حیض انتفاع ساقط می‌شود و طرح آن فاقد وجاحت است و بر این اساس ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ کلیه قطعنامه‌ها از جمله قطعنامه ۱۹۲۹ ملغی شد و برخی محدودیت‌هایی که باقیمانده در ژانویه ۲۰۲۳ ملغی می‌شود.
خطیب‌زاده تصریح کرد: ما یک بار درباره برجام مذاکره کردیم و هیچ قسمتی از برجام را دوباره مذاکره نمی‌کنیم و آمریکایی‌ها بهتر می‌دانند که این‌ها اظهارنظرات داخلی است و برای ایران ارزشی ندارد و جواب ما اجرای کامل برجام بدون شرط، کامل و جبران مافات است.
سخنگوی وزارت خارجه درباره اینکه در گفتگو‌های تلفنی ظریف با همتایان کویتی و قطری پیامی به واشنگتن منتقل یا از واشنگتن دریافت شده است، تصریح کرد: ما احتیاج به کسی نداریم پیام بدهیم و بگیریم. به طور کاملا روشن مجاری خود را داشتیم. به واشنگتن از طریق سوئیس پیام دادیم و به کشورهای منطقه هم مستقیم به خودشان از طریق پایتخت‌ها پیام داده‌ایم که در دام این شیطنت آفرینی‌ها و ماجراجویی‌های آمریکا نیفتند. با وزرای خارجه گفت‌وگویی شده است و آن‌ها نکات خود را گفته‌اند و ما هم پاسخ خود را گفته‌ایم عواقب هر گونه ماجراجویی مستقیم و روشن به عهده واشنگتن است و بدون ذره‌ای تردید پاسخ ما کوبنده خواهد بود اگر ماجراجویی صورت بگیرد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره واکسن کرونا گفت: ما در همه مقاطع کار‌های لازم را در خصوص واکسن کرونا انجام دادیم و هر زمان درخواستی شده با سرعت انجام دادیم.
این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین درباره بدهی کره جنوبی به ایران اعلام کرد که قائم مقام وزارت خارجه کره جنوبی به ایران سفر می‌کند و امیدواریم خاتمه‌ای باشد به مسیری که در حال حاضر وجود دارد.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا ایران، عراق را صحنه تسویه حساب خود با آمریکا می‌کند؟ گفت: سیاست جمهوری اسلامی ایران در حوزه منطقه‌ای حسن همسایگی است و همواره تلاش کردیم در حوزه‌های همسایگی خود از جنگ جویی‌ها و ماجراجویی‌ها و اشغالی که توسط آمریکا رخ داده کمک کنیم این فضا به امنیت پایدار برسد. بر عکس آنچه آمریکا انجام می‌دهد با تمام توطئه آفرینی‌ها سعی نکردیم آنچه رخ می‌دهد در کشورهای همسایه باشد. اساس آمریکا استفاده از پایگاه‌های دیگر کشورهاست. آمریکا در خاک عراق پایگاه‌های متفاوتی دارد نیرو‌های نظامی آن بخش‌هایی از عراق را اشغال در داخل عراق سردار ما را به شهادت می‌رساند می‌دانیم تا چه حد مقامات و شخصیت‌های عراق منزجر هستند. هر چه زودتر چکمه پوشان آمریکا عراق و منطقه را ترک کنند. هیچ وقت تلاش نخواهیم کرد دوستان را در منطقه در موقعیت انتخاب قرار دهیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: روابط عراق با ایران چند لایه است و روابط دو کشور طبیعی و تاریخی، مردمی و دارای عمق و افق و عرض بسیار قابل توجه است. هیچکس نمی‌تواند با اقدامات ساختگی و مهندسی شده این روابط را خراب کند مگر اینکه دو ملت بیدار نباشند که الحمدالله دو ملت بیدار هستند.
وی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: وقتی برجام امضا شد به رغم تمامی سنگ اندازی‌های عربستان، ظریف اولین پیام خود را در خصوص منطقه نوشت و به منطقه پیغام داد که موضوعات منطقه را باید بین خودمان حل کنیم. واقعیت تلخی است که برخی حکام در منطقه فکر می‌کردند با آمدن ترامپ پنجره‌ای برای آن‌ها ایجاد شده و تمام تخم مرغ‌هایشان را در سبد ترامپ گذاشتند.
خطیب‌زاده اظهار داشت: آنچه در یمن رخ داد واقعا تلخ است و واقعا یک ملت را در محاصره و قحطی گذاشتن فاجعه تاریخی است و یمن همسایه دیوار به دیوار عربستان است. اتفاقی که در مورد قطر رخ داد اتفاق خوبی نیست. هر کدام از این‌ها هر چه زودتر حل شود برای منطقه بهتر است. آن روزی که عربستان به این نتیجه برسد که می‌تواند در مسیر مستقیم با ما و منطقه صحبت کند و به آغوش منطقه برگردد و دست از خرید امنیت از خارج منطقه بردارد روز‌های بهتری برای منطقه رقم می‌خورد. عربستان کشور مهمی است و این امکان وجود دارد که روابط را بازسازی کنیم اگر حکام آل سعود از مسیر خود برگردند.
سخنگوی وزارت خارجه درباره دخالت‌های مستمر آمریکا در چین و بحث تبت نیز بیان کرد: تنفیذ این دخالت آشکار در امور داخلی کشورهای دیگر است. سیاست قطعی ما مخالفت با این دخالت‌ها بوده است و این اصل سیاست خارجی ایران بوده و این اقدام آمریکا دخالت در امور داخلی چین است و مردود است و محکوم می‌شود.
خطیب‌زاده درباره بندی از قانون مصوب اخیر مجلس و اینکه پیش از بازگشت آمریکا به برجام این کشور باید عذرخواهی کند، اظهار داشت: طرح مجلس را باید با جزییات دید. ما مکلف به اجرای قانون هستیم. ما در خصوص برجام با کسی مذاکره نداریم. مذاکره برجام انجام و تمام شده و امضا شده است. ما تنها شاهد اجرای موثر تعهدات آمریکا باید باشیم و منتظر آن هستیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره نشست اخیر وزرای خارجه ایران و گروه ۱+۴ بیان کرد: این نشست غیررسمی بود و بیشتر تبادل نظر بود و موضوعات آن هم موضوعات خاصی نبود بیش از بیانیه‌ای که صادر شد. ولی موضوعاتی در دستورکار کمیسیون مشترک برجام است و این موضوعات در ابعاد مختلف در حال پیگیری است. موضوعاتی که در جلسه وزرای خارجه طرح شد از جنس بیان مواضع بود.
این دیپلمات ارشد کشورمان در پاسخ به سؤالی درباره همکاری‌ها با چین و روسیه بعد از آمدن دولت جدید آمریکا نیز بیان کرد: برجام چارچوبی برای همکاری‌های ما در حوزه هسته‌ای و برداشتن تحریم‌ها بود. مهمترین همکاران ما در این ایام نیز اتفاقا چین و روسیه بودند و طبیعی است اگر آمریکا مسیر خود را اصلاح و به اجرای کامل تعهداتش برگردد، این همکاری‌ها در ابعاد مختلف شدت خواهد گرفت.
وی یادآور شد: روابط ما با چین به مشارکت راهبردی رسیده است و سند نقشه راه ۲۵ ساله نه تنها کمرنگ نخواهد شد بلکه با جدیت پیگیری می شود. سیاست فعلی ایران براساس تحولات روز تصمیم گیری نمی‌شود. سیاست ما براساس نگاه بلندمدت ما به تحولات جهانی و منطقه‌ای است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: در حوزه برجام این آمریکا و اروپا بودند که خودشان را تحریم کردند. این آمریکا بود که شرکت‌های خود را تحریم کرد و اتفاقا برخی کشور‌ها مثل چین روابط خود را از نزدیک با ما حفظ کردند. البته مضایق جدی بود که امیدواریم با اجرای کامل برجام توسط همه طرف‌ها شاهد برداشته شدن آن موانع باشیم.
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره سفر عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه به قطر بعد از گفت‌وگوی تلفنی ظریف و همتای قطری نیز گفت: این سفر از پیش تعیین و برنامه ریزی شده بود و قرار بود هفته قبل از آن انجام شود که به خاطر موضوعات لجستیکی و کرونا به تاخیر افتاد.
وی خاطرنشان کرد: روابط ما با قطر منظم است و هیچ موضوعی نیست که در مورد موضوعات منطقه‌ای تبادل نظر نداشته باشیم و این تماس‌هایی که برقرار می‌شود در آن چارچوب است.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین درباره بررسی FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: معاون حقوقی رئیس جمهور مسؤولیت این کار را دارد. در مورد FATF نظرات ما کاملا روشن است و بهترین اتفاق این است که بتوانیم نقش موثری در شکل گیری استاندارد‌ها و رژیم‌های حقوقی بین‌المللی داشته باشیم. عدم حضور ما محروم کردن خودمان از شکل گیری این روندهاست.
این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: ما جزو معدود کشور‌هایی هستیم که هنوز به این موضوع در حوزه پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم نپیوسته‌ایم. حضور ما می‌تواند این را پررنگ‌تر و جهت‌گیری‌های آن را درست کند. در غیاب ما تصمیم گیری‌هایی انجام خواهد شد که اتفاقا نظرات ما لحاظ نخواهد شد. بانک مرکزی و نهاد‌های پولی و مالی باید به طور مشخص برای همه توضیح دهند که نبود ما در آن چه مشکلاتی برای مبادلات آتی بانکی ایجاد می‌کند.
خطیب‌زاده بیان کرد: امروز این موضوع به خاطر تحریم‌ها کم‌رنگ‌تر است، ولی فردا روزی که تحریم‌ها برداشته شود یا با اجرای کامل تعهداتشان وجود نداشته باشد، بانک‌ها را اذیت خواهد کرد. موضوعی است که باید به صورت آرام و حقوقی و براساس منافع ملی و به دور از همه جنجال‌ها در مجمع تشخیص با خرد و تدبیر و دوراندیشی تصمیم گیری شود.
سخنگوی وزارت خارجه با بیان اینکه وزارت خارجه نظرات خود را در برهه‌های مختلف بیان کرده است و متاسفیم از لیست خاکستری به لیست سیاه برگشتیم، یادآور شد:، ولی به رغم سختی‌ها وزارت خارجه آمادگی دارد به تلاش‌های خود ادامه دهد.
وی درباره ناو هواپیمابر آمریکا در خلیج فارس که قرار بود برود، ولی مانده است که سؤال خبرنگار خبرگزاری فرانسه بود نیز گفت: اینکه بروند و بیایند تصمیم خودشان است. ما برای همه سناریو‌ها آمادگی داریم و تحرکاتشان چه آن‌هایی که نمایشی است و چه آن‌هایی که محرمانه انجام می‌دهند همه را زیر نظر داریم و پیام‌هایی که رفته بر همین اساس است.
خطیب‌زاده تصریح کرد: ما برای سناریوی آن‌ها پیش بینی نمی‌کنیم، ولی در مورد پاسخ خود مطمئن هستیم. امیدواریم در روز‌های آینده تنش آفرینی نکنند که میراث شومی باقی بگذارند که نسل‌های آینده آمریکا پاسخگوی آن باشند.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی نیز بیان کرد: مصوبه مجلس روشن است و تفسیربردار نیست. قبل از اینکه تبدیل به قانون شود نظرات خود را گفته ایم. مجلس تصمیمی را گرفته و ما نیز مکلف به انجام آن هستیم.
وی اضافه کرد: ما ذیل معاهده عدم اشاعه کاملا حقوق مشخصی داریم، البته تعهداتی در ذیل برجام در مورد اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی داریم. تمامی اقداماتی که تا الان انجام دادیم به این خاطر بوده که طرف‌های مقابل نتوانستند به تعهداتشان عمل کنند.
خطیب‌زاده با بیان اینکه ما برخی از تعهدات خود را انجام ندادیم، ولی آن‌ها تمامی تعهداتشان را انجام ندادند، خاطرنشان کرد: توازنی که با برخی از این اقدامات برمی‌گردانیم، برای حفظ برجام است.
به گفته وی روزی که طرف‌های مقابل به تعهداتشان به صورت موثر عمل کنند، تمام این‌ها برگشت پذیر است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین در پاسخ به سوالی درباره اظهارات دبیرکل اتحادیه عرب در خصوص ایران و اینکه بازگشت به برجام بدون تغییر رفتار ایران، کشورهای منطقه را تهدید می‌کند و اینکه گفته بود ایران و ترکیه از سالیان دور طمع امپراتوری در منطقه عربی را داشتند، اظهار داشت: درباره اظهارات مقامات سیاسی برخی اتحادیه‌ها و سازمان‌ها به اندازه وزن سازمان‌ها باید به آن اهمیت بدهید.
خطیب‌زاده بیان کرد: دبیرکل اتحادیه عرب باید به حال و اوضاع این اتحادیه از هم پاشیده که متاسفانه دیگر عملا وجود خارجی ندارد؛ رسیدگی کند. به حال و اوضاع خیانت به آرمان‌های اسلامی و عربی فکر کند. به آشکارسازی برخی روابط با دشمن اصلی جهان اسلام یعنی رژیم صهیونیستی رسیدگی کند.
این دیپلمات ارشد ایرانی عنوان کرد: این‌ها آدرس غلط است. متاسفانه به این تکرار عادت کرده‌اند و فکر می‌کنند با تکرار اولویت‌ها برای منطقه عوض می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: منطقه احتیاج به شخصیت‌هایی دارد که نگاهشان متفاوت و به درون و اعتماد به نفس برای همکاری‌های منطقه‌ای باشد و بیش از این ارزشی ندارد. برجام چیزی است بین ما و ۱+۵ امضا و گفتگو شده و در خصوص برجام آن‌ها طرف گفت‌وگوی ما هستند و درباره منطقه نیز منطقه.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی بیان کرد: امیدواریم جبهه‌ای که در مقابل منطقه توسط برخی از کشور‌ها شکل گرفته، محوری که به یمن تجاوز کرده و این کشور را بمباران می‌کند، در سوریه دخالت کرده و قطر را محاصره و در شاخ آفریقا دخالت می‌کند و بسیاری موارد دیگر، تغییر کند. احتیاج به تغییر گفتمانی داریم که باید در ذهن تصمیم سازان و تصمیم گیران برخی کشور‌ها اتفاق می‌افتد. امیدواریم زودتر این مسیر را اصلاح کنند.
وی در پاسخ به سؤال دیگری درباره سفر ظریف به مسکو و باکو و ایروان نیز گفت: در مورد سفر آقای عراقچی به قطر عنوان کردم که به خاطر برخی موضوعات لجستیکی و کرونا این سفر عقب افتاد. سفر ظریف به برخی کشور‌ها را در دستورکار داریم که دچار برخی مضایق لجستیکی هستیم و همه این‌ها انجام می‌شود.
خطیب‌زاده بیان کرد: البته اگر سفری به تاخیر می‌افتد، دوباره برنامه ریزی سفر خودش داستانی است که از طرق مختلف پیگیری و انشاءالله انجام می‌شود.
خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اینکه یکی از رسانه‌های آمریکایی به بایدن پیشنهاد داده برای نشان دادن حسن نیت به ایران مسیر ورود واکسن کرونا به ایران را تسهیل کند و آیا ایران پیشنهادی در این خصوص دارد؟ گفت: آمریکا یک جنگ تمام عیاری را علیه ملت ایران آغاز کرده و همچنان به آن ادامه می‌دهد.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: ما دولت مستقری در آمریکا نداریم که رفتار متفاوتی از آن ببینیم. انتظار ما این است که رفتار درست و اصلاح مسیر و اجرای تعهدات را ببینیم و ایران هم آمادگی دارد این گام‌های کاهشی را بازگرداند.
خطیب‌زاده اضافه کرد: بسیاری از اقدامات ما که در چارچوب صبر راهبردی ما تعبیر می‌شود اقداماتی است که به حسن نیت تبدیل می‌شود. امیدواریم آمریکا قدر فرصت نهایی که برای آن در حفظ برجام ایجاد می‌شود، بداند.
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره تمدید قرارداد بلندمدت ایران و روسیه نیز بیان کرد: روابط ما روسیه در بهترین شرایط خود قرار دارد و بسیاری از توافقنامه‌های ما که زمانش به پایان می‌رسد بدون وقفه در حال انجام است.
خطیب‌زاده در ابتدای این نشست خبری ضمن گرامیداشت یاد و خاطره سپهبد شهید قاسم سلیمانی عنوان کرد: بزرگداشت در خوری در کشورهای مختلفی علیرغم کرونا برای این شهید بزرگوار برگزار شد.
*پرونده مسببان حادثه هواپیمای اوکراینی با جدیت در حال پیگیری است
وی در پاسخ به سؤالی درباره سالگرد سقوط هواپیمای اوکراینی و پرداخت غرامت به خانواده جانباختگان بیان کرد: ضمن عرض تسلیت خدمت خانواده‌های داغدار فاجعه هواپیمای اوکراینی، تصمیمی که هیأت دولت گرفته ناظر بر پرداخت یکسان دیه به همه قربانیان این هواپیما است.
خطیب‌زاده افزود: موضوع دیه به هیچ وجه جایگزین پرونده کیفری که در دست پیگیری است، نیست. پرونده مسببان این حادثه با جدیت در حال پیگیری است و فکر می‌کنم در روز‌های آتی مثل همه ابعاد دیگری که بود ایران و سازمان‌ها و نهاد‌های مسؤول پیگیری کردند در این خصوص نیز اطلاع رسانی خواهد شد.
* ناخرسندی خود را به همسایگان اعلام کردیم
سخنگوی وزارت خارجه درباره رای ممتنع عراق و غیبت افغانستان در جلسه چهارشنبه بودجه سازمان ملل افزود: آمریکا برای سومین بار در اقدامات خود علیه ملت ایران در سازمان ملل شکست خورد و این نشست انزوای روزافزون رژیم فعلی کاخ سفید را نشان می‌دهد. این اقدام آمریکا در احیای کمیته تحریم ایران به شکست مفتضحانه آمریکا انجامید.
وی خاطرنشان کرد: ناخرسندی خود را به همسایگان خود اعلام کردیم و نخست‌وزیر عراق هم اعلام کرد در حال پیگیری این موضوع هستند.
این دیپلمات ارشد کشورمان خاطرنشان کرد: کشورهای همسایه بهتر می‌دانند که یکجانبه‌گرایی و سرکشی‌های آمریکا تا چه حد بر ضد ملت‌های منطقه بوده است.
*اقدامات و تحرکات و برخی شیطنت‌های آمریکا از چشم ما پنهان نیست/ در دفاع از منافع ملی و کیان خود لحظه‌ای تردید نمی‌کنیم
خطیب‌زاده درباره گزارش پنتاگون مبنی بر بازگشت ناو هواپیمابر آمریکایی به خلیج فارس به خاطر تهدید‌هایی که اخیرا ایران داشته است و همچنین اخبار منتشر شده مبنی بر پیام امارات عربی متحده به تهران که در تحولات اخیر در منطقه هیچ نقشی نداشته است، اظهار داشت: اقدامات و تحرکات و برخی شیطنت‌های آمریکا از چشم ما پنهان نیست. بیشتر از تحرکات رسانه ای، نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی و نظامی ما به تحرکات به ظاهر پنهان آمریکا در منطقه و عراق اشراف کامل دارند. پیام‌های لازم از مجاری مختلف با صراحت و شفافیت به واشنگتن گفته شده و به کشورهای منطقه هم از طریق پایتخت‌هایشان گفته شده که در دام این شیطنت‌ها نیفتند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه با دقت این تحرکات را زیر نظر داریم، اظهار داشت: به طور مشخص می‌بینیم که نقش عوامل و متحدان رژیم اشغالگر قدس را در برخی ایجاد تنش‌ها به ویژه در عراق شاهد هستیم. هیچ خجالتی ندارند که با خون آمریکایی به برخی اهداف خود برسند.
وی یادآور شد: البته جوابمان این است که به دنبال تنش نیستیم، ولی در دفاع از منافع ملی و کیان خود لحظه‌ای تردید نمی‌کنیم و با جدیت، آشکارا و مستقیم پاسخ می‌دهیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات مشاور نخست وزیر عراق درباره سردار قاسم سلیمانی مبنی بر اینکه وقتی در باز است چرا از پنجره وارد می‌شوید و اینکه سردار سلیمانی رفت و آمد‌هایی غیر از رفت و آمد‌های رسمی به عراق داشته است و برخی مطالب مطرح شده مبنی بر ایراد اتهاماتی به نخست‌وزیر عراق درباره ترور سردار سلیمانی، گفت: اظهاراتی که منتقل کردید را باید ببینم و جایگاه حقوقی این مشاور را نمی‌دانم، ولی نخست‌وزیر وقت عراق با صراحت و آشکارا دو نکته را چندین بار عنوان کرده است که سردار سلیمانی به دعوت دولت عراق همراه با ماموریت خاص و در پاسخ به پیامی که از عربستان دریافت کرده بودیم عازم عراق بود و در فرودگاه بغداد مورد حمله تروریستی واقع شد. بعید می‌دانم جز این اظهارنظر مقام عراقی نکته دیگری قابل توجه باشد.
وی افزود: مردم عراق نشان دادند که تا چه حد قدردان زحمات سردار سلیمانی هستند. سردار سلیمانی با تمام قوا و نیرو داعش را در عراق شکست داد و این‌ها در خاطره و حافظه این ملت و منطقه باقی می‌ماند. درباره اظهارات غیررسمی صحبتی ندارم.
خطیب‌زاده درباره پرونده مشترک ایران و عراق در خصوص سردار سلیمانی و اظهارات سفیر عراق مبنی بر اینکه با ایران مشترکا از آمریکا بابت ترور فرماندهان مقاومت شکایت می‌کنیم نیز ادامه داد: یک موضوع جدی، بعد عراقی پیگیری این ترور است. سردار ما به دستور رئیس جمهور کشور دیگر ترور شد و به این ترور نیز افتخار کرده است. البته از ترامپ این چیز‌ها را زیاد دیده‌ایم. دولت عراق مسؤولیت داشته و در حوزه مشترک کار‌هایی شده و ادامه هم خواهیم داد.
*در خصوص توان دفاعی ایران نه هیچ وقت مذاکره شده و نه می‌شود و نه خواهد شد
این دیپلمات ارشد کشورمان درباره اظهارات مشاور بایدن در خصوص گفت‌وگوی موشکی بالستیک با ایران بعد از بازگشت آمریکا به برجام اظهار داشت: در خصوص توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران، نه هیچ وقت مذاکره شده و نه می‌شود و نه خواهد شد. توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران براساس نیاز‌های ملی ایران تعریف و مستقل این‌ها را پیگیری می‌کنیم.
وی افزود: در مورد موضوع موشک یک بار در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ و موضوع خاتمه یافته است. آمریکایی‌ها می‌دانند موضوع موشک که موضوع ثانویه است از حیض انتفاع ساقط می‌شود و طرح آن فاقد وجاحت است و بر این اساس ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ کلیه قطعنامه‌ها از جمله قطعنامه ۱۹۲۹ ملغی شد و برخی محدودیت‌هایی که باقیمانده در ژانویه ۲۰۲۳ ملغی می‌شود.
خطیب‌زاده تصریح کرد: ما یک بار درباره برجام مذاکره کردیم و هیچ قسمتی از برجام را دوباره مذاکره نمی‌کنیم و آمریکایی‌ها بهتر می‌دانند که این‌ها اظهارنظرات داخلی است و برای ایران ارزشی ندارد و جواب ما اجرای کامل برجام بدون شرط، کامل و جبران مافات است.
* احتیاج به کسی نداریم پیام بدهیم و بگیریم
سخنگوی وزارت خارجه درباره اینکه در گفتگو‌های تلفنی ظریف با همتایان کویتی و قطری پیامی به واشنگتن منتقل یا از واشنگتن دریافت شده است، تصریح کرد: ما احتیاج به کسی نداریم پیام بدهیم و بگیریم. به طور کاملا روشن مجاری خود را داشتیم. به واشنگتن از طریق سوئیس پیام دادیم و به کشورهای منطقه هم مستقیم به خودشان از طریق پایتخت‌ها پیام داده‌ایم که در دام این شیطنت آفرینی‌ها و ماجراجویی‌های آمریکا نیفتند. با وزرای خارجه گفت‌وگویی شده است و آن‌ها نکات خود را گفته‌اند و ما هم پاسخ خود را گفته‌ایم عواقب هر گونه ماجراجویی مستقیم و روشن به عهده واشنگتن است و بدون ذره‌ای تردید پاسخ ما کوبنده خواهد بود اگر ماجراجویی صورت بگیرد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره واکسن کرونا گفت: ما در همه مقاطع کار‌های لازم را در خصوص واکسن کرونا انجام دادیم و هر زمان درخواستی شده با سرعت انجام دادیم.
*قائم مقام وزارت خارجه کره جنوبی به ایران سفر می‌کند
این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین درباره بدهی کره جنوبی به ایران اعلام کرد که قائم مقام وزارت خارجه کره جنوبی به ایران سفر می‌کند و امیدواریم خاتمه‌ای باشد به مسیری که در حال حاضر وجود دارد.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا ایران، عراق را صحنه تسویه حساب خود با آمریکا می‌کند؟ گفت: سیاست جمهوری اسلامی ایران در حوزه منطقه‌ای حسن همسایگی است و همواره تلاش کردیم در حوزه‌های همسایگی خود از جنگ جویی‌ها و ماجراجویی‌ها و اشغالی که توسط آمریکا رخ داده کمک کنیم این فضا به امنیت پایدار برسد. بر عکس آنچه آمریکا انجام می‌دهد با تمام توطئه آفرینی‌ها سعی نکردیم آنچه رخ می‌دهد در کشورهای همسایه باشد. اساس آمریکا استفاده از پایگاه‌های دیگر کشورهاست. آمریکا در خاک عراق پایگاه‌های متفاوتی دارد نیرو‌های نظامی آن بخش‌هایی از عراق را اشغال در داخل عراق سردار ما را به شهادت می‌رساند می‌دانیم تا چه حد مقامات و شخصیت‌های عراق منزجر هستند. هر چه زودتر چکمه پوشان آمریکا عراق و منطقه را ترک کنند. هیچ وقت تلاش نخواهیم کرد دوستان را در منطقه در موقعیت انتخاب قرار دهیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: روابط عراق با ایران چند لایه است و روابط دو کشور طبیعی و تاریخی، مردمی و دارای عمق و افق و عرض بسیار قابل توجه است. هیچکس نمی‌تواند با اقدامات ساختگی و مهندسی شده این روابط را خراب کند مگر اینکه دو ملت بیدار نباشند که الحمدالله دو ملت بیدار هستند.
وی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: وقتی برجام امضا شد به رغم تمامی سنگ اندازی‌های عربستان، ظریف اولین پیام خود را در خصوص منطقه نوشت و به منطقه پیغام داد که موضوعات منطقه را باید بین خودمان حل کنیم. واقعیت تلخی است که برخی حکام در منطقه فکر می‌کردند با آمدن ترامپ پنجره‌ای برای آن‌ها ایجاد شده و تمام تخم مرغ‌هایشان را در سبد ترامپ گذاشتند.
خطیب‌زاده اظهار داشت: آنچه در یمن رخ داد واقعا تلخ است و واقعا یک ملت را در محاصره و قحطی گذاشتن فاجعه تاریخی است و یمن همسایه دیوار به دیوار عربستان است. اتفاقی که در مورد قطر رخ داد اتفاق خوبی نیست. هر کدام از این‌ها هر چه زودتر حل شود برای منطقه بهتر است. آن روزی که عربستان به این نتیجه برسد که می‌تواند در مسیر مستقیم با ما و منطقه صحبت کند و به آغوش منطقه برگردد و دست از خرید امنیت از خارج منطقه بردارد روز‌های بهتری برای منطقه رقم می‌خورد. عربستان کشور مهمی است و این امکان وجود دارد که روابط را بازسازی کنیم اگر حکام آل سعود از مسیر خود برگردند.
* دخالت در امور داخلی چین محکوم است
سخنگوی وزارت خارجه درباره دخالت‌های مستمر آمریکا در چین و بحث تبت نیز بیان کرد: تنفیذ این دخالت آشکار در امور داخلی کشورهای دیگر است. سیاست قطعی ما مخالفت با این دخالت‌ها بوده است و این اصل سیاست خارجی ایران بوده و این اقدام آمریکا دخالت در امور داخلی چین است و مردود است و محکوم می‌شود.
*در خصوص برجام با کسی مذاکره نداریم/ مذاکره برجام انجام، تمام و امضا شده است
خطیب‌زاده درباره بندی از قانون مصوب اخیر مجلس و اینکه پیش از بازگشت آمریکا به برجام این کشور باید عذرخواهی کند، اظهار داشت: طرح مجلس را باید با جزییات دید. ما مکلف به اجرای قانون هستیم. ما در خصوص برجام با کسی مذاکره نداریم. مذاکره برجام انجام و تمام شده و امضا شده است. ما تنها شاهد اجرای موثر تعهدات آمریکا باید باشیم و منتظر آن هستیم.
* موضوعات در دستورکار کمیسیون مشترک برجام در حال پیگیری است
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره نشست اخیر وزرای خارجه ایران و گروه ۱+۴ بیان کرد: این نشست غیررسمی بود و بیشتر تبادل نظر بود و موضوعات آن هم موضوعات خاصی نبود بیش از بیانیه‌ای که صادر شد. ولی موضوعاتی در دستورکار کمیسیون مشترک برجام است و این موضوعات در ابعاد مختلف در حال پیگیری است. موضوعاتی که در جلسه وزرای خارجه طرح شد از جنس بیان مواضع بود.
*سیاست فعلی ایران براساس تحولات روز تصمیم گیری نمی‌شود/ در حوزه برجام این آمریکا و اروپا بودند که خودشان را تحریم کردند
این دیپلمات ارشد کشورمان در پاسخ به سؤالی درباره همکاری‌ها با چین و روسیه بعد از آمدن دولت جدید آمریکا نیز بیان کرد: برجام چارچوبی برای همکاری‌های ما در حوزه هسته‌ای و برداشتن تحریم‌ها بود. مهمترین همکاران ما در این ایام نیز اتفاقا چین و روسیه بودند و طبیعی است اگر آمریکا مسیر خود را اصلاح و به اجرای کامل تعهداتش برگردد، این همکاری‌ها در ابعاد مختلف شدت خواهد گرفت.
وی یادآور شد: روابط ما با چین به مشارکت راهبردی رسیده است و سند نقشه راه ۲۵ ساله نه تنها کمرنگ نخواهد شد بلکه با جدیت پیگیری می شود. سیاست فعلی ایران براساس تحولات روز تصمیم گیری نمی‌شود. سیاست ما براساس نگاه بلندمدت ما به تحولات جهانی و منطقه‌ای است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: در حوزه برجام این آمریکا و اروپا بودند که خودشان را تحریم کردند. این آمریکا بود که شرکت‌های خود را تحریم کرد و اتفاقا برخی کشور‌ها مثل چین روابط خود را از نزدیک با ما حفظ کردند. البته مضایق جدی بود که امیدواریم با اجرای کامل برجام توسط همه طرف‌ها شاهد برداشته شدن آن موانع باشیم.
* سفر عراقچی به قطر
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره سفر عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه به قطر بعد از گفت‌وگوی تلفنی ظریف و همتای قطری نیز گفت: این سفر از پیش تعیین و برنامه ریزی شده بود و قرار بود هفته قبل از آن انجام شود که به خاطر موضوعات لجستیکی و کرونا به تاخیر افتاد.
وی خاطرنشان کرد: روابط ما با قطر منظم است و هیچ موضوعی نیست که در مورد موضوعات منطقه‌ای تبادل نظر نداشته باشیم و این تماس‌هایی که برقرار می‌شود در آن چارچوب است.
* در مورد FATF نظرات ما کاملا روشن است/ متاسفیم از لیست خاکستری به لیست سیاه برگشتیم
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین درباره بررسی FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: معاون حقوقی رئیس جمهور مسؤولیت این کار را دارد. در مورد FATF نظرات ما کاملا روشن است و بهترین اتفاق این است که بتوانیم نقش موثری در شکل گیری استاندارد‌ها و رژیم‌های حقوقی بین‌المللی داشته باشیم. عدم حضور ما محروم کردن خودمان از شکل گیری این روندهاست.
این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: ما جزو معدود کشور‌هایی هستیم که هنوز به این موضوع در حوزه پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم نپیوسته‌ایم. حضور ما می‌تواند این را پررنگ‌تر و جهت‌گیری‌های آن را درست کند. در غیاب ما تصمیم گیری‌هایی انجام خواهد شد که اتفاقا نظرات ما لحاظ نخواهد شد. بانک مرکزی و نهاد‌های پولی و مالی باید به طور مشخص برای همه توضیح دهند که نبود ما در آن چه مشکلاتی برای مبادلات آتی بانکی ایجاد می‌کند.
خطیب‌زاده بیان کرد: امروز این موضوع به خاطر تحریم‌ها کم‌رنگ‌تر است، ولی فردا روزی که تحریم‌ها برداشته شود یا با اجرای کامل تعهداتشان وجود نداشته باشد، بانک‌ها را اذیت خواهد کرد. موضوعی است که باید به صورت آرام و حقوقی و براساس منافع ملی و به دور از همه جنجال‌ها در مجمع تشخیص با خرد و تدبیر و دوراندیشی تصمیم گیری شود.
سخنگوی وزارت خارجه با بیان اینکه وزارت خارجه نظرات خود را در برهه‌های مختلف بیان کرده است و متاسفیم از لیست خاکستری به لیست سیاه برگشتیم، یادآور شد:، ولی به رغم سختی‌ها وزارت خارجه آمادگی دارد به تلاش‌های خود ادامه دهد.
* برای سناریوی آن‌ها پیش بینی نمی‌کنیم، ولی در مورد پاسخ خود مطمئن هستیم
وی درباره ناو هواپیمابر آمریکا در خلیج فارس که قرار بود برود، ولی مانده است که سؤال خبرنگار خبرگزاری فرانسه بود نیز گفت: اینکه بروند و بیایند تصمیم خودشان است. ما برای همه سناریو‌ها آمادگی داریم و تحرکاتشان چه آن‌هایی که نمایشی است و چه آن‌هایی که محرمانه انجام می‌دهند همه را زیر نظر داریم و پیام‌هایی که رفته بر همین اساس است.
خطیب‌زاده تصریح کرد: ما برای سناریوی آن‌ها پیش بینی نمی‌کنیم، ولی در مورد پاسخ خود مطمئن هستیم. امیدواریم در روز‌های آینده تنش آفرینی نکنند که میراث شومی باقی بگذارند که نسل‌های آینده آمریکا پاسخگوی آن باشند.
*مصوبه مجلس روشن است و تفسیربردار نیست
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی نیز بیان کرد: مصوبه مجلس روشن است و تفسیربردار نیست. قبل از اینکه تبدیل به قانون شود نظرات خود را گفته ایم. مجلس تصمیمی را گرفته و ما نیز مکلف به انجام آن هستیم.
وی اضافه کرد: ما ذیل معاهده عدم اشاعه کاملا حقوق مشخصی داریم، البته تعهداتی در ذیل برجام در مورد اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی داریم. تمامی اقداماتی که تا الان انجام دادیم به این خاطر بوده که طرف‌های مقابل نتوانستند به تعهداتشان عمل کنند.
خطیب‌زاده با بیان اینکه ما برخی از تعهدات خود را انجام ندادیم، ولی آن‌ها تمامی تعهداتشان را انجام ندادند، خاطرنشان کرد: توازنی که با برخی از این اقدامات برمی‌گردانیم، برای حفظ برجام است.
به گفته وی روزی که طرف‌های مقابل به تعهداتشان به صورت موثر عمل کنند، تمام این‌ها برگشت پذیر است.
*دبیرکل اتحادیه عرب به حال و اوضاع این اتحادیه از هم پاشیده، رسیدگی کند
سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین در پاسخ به سوالی درباره اظهارات دبیرکل اتحادیه عرب در خصوص ایران و اینکه بازگشت به برجام بدون تغییر رفتار ایران، کشورهای منطقه را تهدید می‌کند و اینکه گفته بود ایران و ترکیه از سالیان دور طمع امپراتوری در منطقه عربی را داشتند، اظهار داشت: درباره اظهارات مقامات سیاسی برخی اتحادیه‌ها و سازمان‌ها به اندازه وزن سازمان‌ها باید به آن اهمیت بدهید.
خطیب‌زاده بیان کرد: دبیرکل اتحادیه عرب باید به حال و اوضاع این اتحادیه از هم پاشیده که متاسفانه دیگر عملا وجود خارجی ندارد؛ رسیدگی کند. به حال و اوضاع خیانت به آرمان‌های اسلامی و عربی فکر کند. به آشکارسازی برخی روابط با دشمن اصلی جهان اسلام یعنی رژیم صهیونیستی رسیدگی کند.
این دیپلمات ارشد ایرانی عنوان کرد: این‌ها آدرس غلط است. متاسفانه به این تکرار عادت کرده‌اند و فکر می‌کنند با تکرار اولویت‌ها برای منطقه عوض می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: منطقه احتیاج به شخصیت‌هایی دارد که نگاهشان متفاوت و به درون و اعتماد به نفس برای همکاری‌های منطقه‌ای باشد و بیش از این ارزشی ندارد. برجام چیزی است بین ما و ۱+۵ امضا و گفتگو شده و در خصوص برجام آن‌ها طرف گفت‌وگوی ما هستند و درباره منطقه نیز منطقه.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی بیان کرد: امیدواریم جبهه‌ای که در مقابل منطقه توسط برخی از کشور‌ها شکل گرفته، محوری که به یمن تجاوز کرده و این کشور را بمباران می‌کند، در سوریه دخالت کرده و قطر را محاصره و در شاخ آفریقا دخالت می‌کند و بسیاری موارد دیگر، تغییر کند. احتیاج به تغییر گفتمانی داریم که باید در ذهن تصمیم سازان و تصمیم گیران برخی کشور‌ها اتفاق می‌افتد. امیدواریم زودتر این مسیر را اصلاح کنند.
* سفر‌های ظریف به برخی کشور‌ها در دستور کار است
وی در پاسخ به سؤال دیگری درباره سفر ظریف به مسکو و باکو و ایروان نیز گفت: در مورد سفر آقای عراقچی به قطر عنوان کردم که به خاطر برخی موضوعات لجستیکی و کرونا این سفر عقب افتاد. سفر ظریف به برخی کشور‌ها را در دستورکار داریم که دچار برخی مضایق لجستیکی هستیم و همه این‌ها انجام می‌شود.
خطیب‌زاده بیان کرد: البته اگر سفری به تاخیر می‌افتد، دوباره برنامه ریزی سفر خودش داستانی است که از طرق مختلف پیگیری و انشاءالله انجام می‌شود.
* انتظار ایران از آمریکا
خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اینکه یکی از رسانه‌های آمریکایی به بایدن پیشنهاد داده برای نشان دادن حسن نیت به ایران مسیر ورود واکسن کرونا به ایران را تسهیل کند و آیا ایران پیشنهادی در این خصوص دارد؟ گفت: آمریکا یک جنگ تمام عیاری را علیه ملت ایران آغاز کرده و همچنان به آن ادامه می‌دهد.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: ما دولت مستقری در آمریکا نداریم که رفتار متفاوتی از آن ببینیم. انتظار ما این است که رفتار درست و اصلاح مسیر و اجرای تعهدات را ببینیم و ایران هم آمادگی دارد این گام‌های کاهشی را بازگرداند.
خطیب‌زاده اضافه کرد: بسیاری از اقدامات ما که در چارچوب صبر راهبردی ما تعبیر می‌شود اقداماتی است که به حسن نیت تبدیل می‌شود. امیدواریم آمریکا قدر فرصت نهایی که برای آن در حفظ برجام ایجاد می‌شود، بداند.
*تمدید قرارداد بلندمدت ایران و روسیه
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره تمدید قرارداد بلندمدت ایران و روسیه نیز بیان کرد: روابط ما روسیه در بهترین شرایط خود قرار دارد و بسیاری از توافقنامه‌های ما که زمانش به پایان می‌رسد بدون وقفه در حال انجام است.
منبع: فارس
ارسال نظرات