به گزارش گروه بازرگانی خبرگزاری دانشجو، فروش لوله مانیسمان یا همان لوله بدون درز نیازمند اطلاعات و آشنایی با زبان مهندسی پایپینگ است، همچنین باتوجه به شرایط فعلی کشور و تفاوت بین زبان بازار و زبان مهندسی در بسیاری از اصطلاحات در خرید و فروش لوله مانیسمان باید به هر دو زبان مهندسی و بازار و اصطلاحات آنها آشنایی داشت. در ابتدا باید گفت که اصطلاح لوله مانیسمان اصطلاح علمی و درستی نیست اما چون در بازار ایران لوله بدون درز یا SEAMLESS را به این نام می شناسند و این مقاله بیشتر به منظور افزایش اطلاعات علمی افراد فعال در بازار این لوله تهیه شده است و مقدار جستجو در موتورهای جستجوگر برای کلیدواژه "لوله مانیسمان" چندین برابر "لوله بدون درز" است ما نیز از این اصطلاح استفاده میکنیم.
این مقاله حاصل یک دهه فعالیت مستمر در صنعت لوله و به ویژه در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و انرژی می باشد و شامل اطلاعات علمی و اصطلاحات بازار لوله مانیسمان در ایران است و همچنین تلاش شده است پاسخگوی کلیه سوالات احتمالی برای فرایند فروش لوله مانیسمان باشد. لازم به ذکر است این مقاله آموزشی توسط مهندس محمد صالح یاوری موسس و مدیر بازرگانی گروه مهندسی صنایع فرادستی پترو کالوج که یکی از بزرگترین واردکنندگان و انبارداران لوله مانیسمان در کشور میباشد تهیه و تنظیم شده است.
جهت آشنایی بیشتر با پترو کالوج و استعلام قیمت لوله مانیسمان به وب سایت این شرکت مراجعه نمایید.
شیوه مطالعه درخواست لوله مانیسمان به منظور فروش لوله مانیسمان
در ابتدا دو نمونه شرح درخواست لوله مانیسمان را در اینجا قرار میدهیم و سپس با هر یک از اجزاء درخواست آشنا میشویم:
SMLS: مخفف SEAMLESS به معنی بدون درز است در واقع اصطلاح مانیسمان مربوط به اولین کارخانه تولید کننده این نوع از لوله است و اصطلاح درست لوله مانیسمان، لوله سیملس یا بدون درز است و در هیچ درخواستی از عبارت MANNESMANN استفاده نمیشود و باز هم تاکید میشود که با توجه به غلط رایج در بازار لوله ما در این مقاله بجای لوله بدون درز یا سیملس از اصطلاح لوله مانیسمان استفاده میکنیم.
Size یا nps یا DN: نشان دهنده OD یا قطر خارجی لوله مانیسمان است. در درخواست ها وقتی عنوان را size مینویسند باید واحد را مشخص نمایند که اینچ با " و میلیمتر با mm مشخص میشود. اگر OD به صورت NPS بیان شود عدد بر مبنای واحد اینچ است و اگر به صورت DN باشد شامل یک جدول است که مقادیر دقیق آن را تا سایز 10 اینچ در جدول زیر میتوانید مشاهده نمایید.
SCH : مخفف schedule به معنی رده است که نشان دهنده یک دسته بندی است که میزان ضخامت لوله مانیسمان را بر اساس سایز قطر خارجی آن یا اندازه اسمی لوله اعلام میکند.
آشنایی با استانداردهای متریال لوله برای لوله مانیسمان به منظور فروش لوله مانیسمان
ASTM: مخففAmerican Society for Testing and Materials یا انجمن آمریکایی آزمون و مواد است و عدد بعد از آن نوع متریال لوله مانیسمان را مشخص میکند از جمله مهمترین و پر مصرف ترین متریال هایی که میتوانیم برای لوله مانیسمان بر اساس استاندارد ASTM اشاره کنیم 5 استاندارد زیر هستند:
لوله مانیسمان ASTM A 106 GR.B و ASTM A 53 GR.B :
این دو متریال بسیار شبیه به هم هستند و مهمترین تفاوت آنها در این است که ASTM A53 GR.B هم به صورت لوله مانیسمان و هم به صورت لوله درز جوش تولید میشود اما متریال ASTM A106 GR.B تنها به صورت لوله مانیسمان (بدون درز) تولید میگردد.
آیا امکان استفاده از لوله مانیسمان A106 GR.B در شرایط گاز ترش (H2S) بر اساس استاندارد NACE وجود دارد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت بله اما مشروط. به وضوح در استاندارد NACE MR 0175 به لوله A 106 Gr. B اشاره شده است اما لوله A 106 Gr. B که میخواهد برای شرایط گاز ترش ارسال شود باید الزامات NACE MR 0175-3 (ANNEX A) را پاس کند یعنی درصد نیکل، فسفر، گوگرد باید ماکسیمم همان باشد که در این استاندارد آمده است و کربن اکیووالنت هم به اندازه 0.037 باشد همچنین هرچند متریال لوله A106 از فولاد کشته است و با توجه به تست پوسیدگی دارای مقاومت بالایی میباشد، اما برای اطمینان بیشتر باید درصد گوگرد را نیز اندازه گرفت تا از یک صدم درصد بیشتر نباشد.
در بازار تنها لوله های API PSL2 را به لوله های گاز ترش میشناسند، این در حالی است که این لوله ها بسیار مشابه لوله A106 است و تفاوت اصلی آنها در تست ضربه در دمای صفر درجه است بنابر این حتی لوله های API PSL2 نیز برای استفاده در شرایط وجود گاز ترش باید الزامات استاندارد NACE MR 0175-3 (ANNEX H)، الزامات API 5L و همچنین الزامات ISO 3183 را پاس کند.
لوله مانیسمان ASTM A333 یا لوله برودتی:
از لوله A333 عموما در دماهای پایین استفاده میشود. دلیل اینکه ضخامت دیواره این لوله ها بالا نیست این است که ضخامت دیواره با کارایی در دمای پایین نسبت عکس دارد و هرچه لوله قطورتر باشد در دمای پایین کارایی کمتری خواهد داشت.
لوله مانیسمان ASTM A 335 یا لوله حرارتی
این نوع از لوله برای حرارت و دمای بالا کاربرد دارد، لوله مانیسمان A335 دارای 13 گرید است، از این میان 5 گرید آن که کاربرد بیشتری دارد شامل P5، P9، P11، P22 و P91 است. لازم به ذکر است لوله مانیسمان A335 در ضمره خانواده لوله مانیسمان آلیاژی قرار میگیرد.
لوله مانیسمان ASTM A312 یا لوله مانیسمان استیل:
این استاندارد به لوله های ضد زنگ که در بازار به لوله استیل معروف است و اصطلاح کامل آن STAINLESS STEEL است تعلق دارد، دارای 3 دسته اصلی A312 TP 316 و A 312 TP 304 و A312 TP 321 است. کاربرد این نوع لوله مانیسمان بیشتر در محیط های خورنده یا محیط های با اکسیداسیون بالا است.
API: مخفف American Petroleum Institute و در حوزه ی لوله مانیسمان دارای دو خانواده اصلی PSL1 و PSL2 است.
پر مصرف ترین لوله مانیسمان از این استاندارد از خانواده PSL1 و لوله API 5L است. در شرایط دمایی عادی این لوله و لوله A106 GR B به عنوان جایگزین یکدیگر میتوانند مورد استفاده قرار گیرند اما در شرایط دمایی بالا لوله مانیسمان API 5L نمیتواند جایگزین لوله مانیسمان A 106 GR B بشود.
همچنین خانواده لوله مانیسمان PSL2 بیشتر برای شرایط با خورندگی بالا در صنایع نفت و گاز و به ویژه برای سیال گاز ترش یا H2S کاربرد دارد.
لبه لوله یا PIPE END:
به طور کلی سه نوع مقطع برای اتصال لوله مانیسمان به اتصالات، فلنج و یا دیگر لوله ها در نظر گرفته میشود:
لبه BE: که مخفف BEVEL END است مرسوم ترین نوع لبه لوله مانیسمان است که به شکل زاویه دار است و به منظور اتصال بهتر لوله ها برای اتصال لب جوش یا BUTWELD مورد استفاده قرار میگیرد. در بازار به این نوع لبه کونیک میگویند.
لبه PE: که مخفف PLAIN END است که به شکل لب تخت و برای لوله های کوچکتر از 2 اینچ به کار میرود. علت عدم استفاده از لبه PE در برخی لوله های کوچکتر از 2 اینچ آن است که نوع جوشکاری آنها به روش جوشکاری از نقطه 90 درجه یا FILLET WELD است و برای اتصال لوله مانیسمان به اتصالات با لبه SOCKET کاربرد دارد. البته برای اتصال لوله مانیسمان به فلنج نوع SLIP ON نیز میتوان از لوله با لبه PE استفاده نمود.
لبه TE: که مخفف THREAD END است و به معنی انتهای رزوه شده است و معمولا برای لوله های سایز کوچک کاربرد دارد. البته زمانی که در درخواست بخواهند لوله مانیسمان به صورت رزوه شده باشد باید به نوع رزوه آن نیز اشاره شود که از مهمترین انواع رزوه میتوان به نوع رزوه NPT که استاندارد امریکایی رزوه است و زاویه بین دو رزوه در آن 60 درجه است و در کشور ما بیشتر مورد درخواست است و نوع رزوه BSP که استاندارد انگلیسی رزوه است و نام دیگر آن رزوه G است و زاویه بین دو رزوه در آن 55 درجه است اشاره نمود. به همین منظور در برخی درخواست ها که نوع لبه TE مورد نیاز است به جای نوشتن TE تنها به نوع رزوه مثلا NPT اشاره میشود.
ابعاد یا DIMENSIONS :
نشان دهنده استانداردی است که از طریق آن میتوان به الزامات سایزینگ لوله مانیسمان پی برد و از جمله این الزامات میتوان به NPS یا اندازه اسمی لوله، OD یا قطر خارجی لوله، THICKNESS یا ضخامت لوله، طول لوله، نوع و زاویه لبه لوله و... اشاره کرد.
از جمله مهمترین استانداردها برای ابعاد میتوان به ASME B 36.10 و ASME B 16.25 برای لوله های کربن استیل و ASME B 36.19 برای لوله های استنلس استیل اشاره کرد لازم به ذکر است در این استاندارد های ابعادی به غیر از لوله ابعاد تمامی اتصالات و فلنج های مرتبط نیز مشخص شده است.