چسب زخم ۳۰۳ میلیاردی / ۸۵ درصد تجهیزات پزشکی ایران وارداتی است

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو_ زهراسادات روئین‌پیکر؛ ابتدای راهرو ماسکی از جعبه برمی‌دارد. بند‌های پایینی را دور گردنش گره می‌زند و دو بند بالایی را رها می‌کند. یک جفت دستکش لاتکس در جیب فرم سبزرنگش می‌گذارد. می‌رود به سمت اتاق عمل شماره ۴. چند سرنگ برمیدارد و مشغول کشیدن دارو‌ها در سرنگ می‌شود. روی چسب کاغذی نام دارو را می‌نویسد.

یک باند توری را سه قسمت می‌کند. ماسک و لوله خرطومی ماشین بیهوشی را تعویض می‌کند. تیوب پلاستیکی ساکشن را به ساکشن وصل می‌کند. ساکشن را روشن می‌کند و سالم است. در تمام مدت زمان آماده‌سازی وسایل عمل، فکرش درگیر یک عبارت تکراری است. روی بسته‌بندی اغلب همین وسیله‌ها به چشمش خورده بود؛ Made in china.

از همان ماسک و دستکش ابتدای راهرو گرفته تا چسب کاغذی و باند و سرنگ و بیشتر وسایل داخل اتاق، همگی ساخت کشور‌های دیگر است؛ اغلب کشور چین! کم و بیش اسم کشور‌های دیگر هم به چشم می‌خورد. مدام در ذهنش این سوال رژه می‌رود که واقعا توان ساخت چسب و باند را هم نداریم؟ چرا باید تمام این تجهیزات وارداتی باشد؟

تجهیزات پزشکی یکی از اصلی‌ترین لازمه‌های بخش درمان محسوب می‌شوند. بخشی از این تجهیزات یکبار قابلیت استفاده دارند و بیشترین مصرف روزانه را به خود اختصاص داده‌اند. به دلیل وجود نیاز همیشگی به این لوازم، از بازار خوبی در جهان برخوردار است. گردش مالی سالانه‌ی این صنعت در دنیا ۴۵٠ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

متاسفانه میزان تولید کشور نسبت به نیاز داخلی، رقم بسیار ناچیزی محسوب می‌شود. سهم ایران از این بازار تنها ٢/۵ میلیارد دلار است. یعنی بخش قابل توجهی از نیاز‌های کشور از طریق واردات تامین می‌شود. کشوری مثل ایران از نظر شاخص سلامت، کشور نخست خاورمیانه محسوب می‌شود. سوال پیش می‌آید که چرا با وجود میزان مصرف روزانه‌ی بالایی که دارد، این بازار مورد غفلت واقع شده است.

 

طبق گفته‌ی سخنگوی گمرک حدود ٢ میلیارد و ٢۵٠ میلیون دلار تجهیزات پزشکی وارد کشور شده است. این آمار مربوط به سال ۹۸ است. قابل ذکر است که این رقم بدون در نظر گرفتن قاچاق و واردات از مبادی غیررسمی کشور است.
ممکن است این میزان واردات بی‌رویه با مبالغ هنگفت به دلیل نبود یا کمبود تولیدکننده‌ی داخلی در این حوزه باشد.

 

جالب است بدانید که در حال حاضر ۶۸۰ شرکت تولید کننده تجهیزات پزشکی در کشور داریم. اما با وجود همین تعداد شرکت، ٨۵ درصد اقلام بازار وارداتی است. در شرایطی با این حجم از واردات مواجه هستیم که ایران توانایی و قدرت ساخت بیش از ٨٠ درصد تجهیزات پزشکی را دارد.

قصه‌ی واردات تجهیزات پزشکی به ایران سر درازی دارد. وقتی اسم واردات به گوش می‌خورد، ذهنیت به سمت خرید تجهیزات پیشرفته و تخصصی می‌رود. از اینکه بشنویم دستگاه بیهوشی، میکروسکوپ جراحی مغز و اعصاب یا حتی دستگاه رادیولوژی وارد می‌شود، احتمال زیاد تعجب نخواهیم کرد؛ چون فکر می‌کنیم توان ساخت آن‌ها در ایران وجود ندارد. شاید هم کیفیت تولید ایران را زیر سوال ببریم.

یکی از اقلام پرمصرف در حوزه‌ی درمان چسب زخم است. چسب زخم مدل‌های مختلف و کاربرد متفاوتی دارد. یک نوع آن همان چسب زخم ساده‌ای است که در ازای مابقی پول خود از داروخانه دریافت می‌کنید. قابل ذکر است که بر خلاف تصور ما، همان دستگاه‌های حساس و کاربردی توسط شرکت‌های ایرانی تولید می‌شوند.

 

 

 

 

قصه زمانی جالب می‌شود که آمار واردات چسب زخم اعلام شود. طبق آمار جهانی، ایران مبلغ ١٣ میلیون و ٢٠٠ هزار دلار بابت واردات چسب زخم به کشور پرداخت می‌کند! این میزان واردات با دلار ۲۳ هزارتومانی چیزی حدود ٣٠٣,۶٠٠,٠٠٠,٠٠٠ تومان می‌شود.

رقمی میلیاردی برای وارد کردن یک وسیله‌ی ساده و پرکاربرد که به نظر نمی‌آید فناوری خاصی برای ساختش نیاز باشد. بیشترین درصد واردات چسب زخم از کشور چین است که چیزی حدود ۶ میلیون دلار است. کشور وارد کننده بعدی امارات است که سهم ٣ میلیون و ٧٢٠ هزار دلاری از این رقم را دارد! البته این عدد مربوط به سال ۲۰۱۸ است و اطلاعات جدیدی در دست نیست.

براساس آمار اداره گمرک ایران بخشی از نیاز چسب لوکوپلاست کشور توسط امارات تامین می‌شود. یک کشور عربی کوچک، زیرساخت تولید و صادرات این محصول را فراهم کرده است. چطور برای کشوری مثل امارات صرفه‌ی اقتصادی داشته که به سمت تولید آن برود، ولی برای کشوری مثل ایران نه؟

 

شاید روند تولید چسب زخم نیاز به فرآیندی داشته باشد که برای ما قابل درک نباشد. به سراغ چوب بستنی پزشکی یا همان آبسلانگ می‌رویم. چوب ساده‌ای که پزشک برای نگه داشتن زبان و معاینه گلو از آن استفاده می‌کند. کاربرد زیادی در بخش معاینه، مطب‌ها، درمانگاه‌ها، پایگاه‌های امداد و نجات جاده‌ای و مراکز درمانی دارد. با وجود ساده بودن این وسیله شاهد واردات آن به کشور هستیم. در حال حاضر هیچ منبعی برای دریافت آمار موثق از میزان واردات آبسلانگ به کشور وجود ندارد!

 

آبسلانگ از چوب درختان ساخته می‌شود. چون ساخت آن نیاز به بریدن درخت‌ها دارد، سازمان منابع طبیعی تولید این محصول را در کشور ممنوع اعلام کرد و مجبور به واردات آن شدیم. اما با چوب‌های بازیافتی هم میتوان آبسلانگ ساخت. فقط باید نوع دستگاه‌های موجود در خط تولید را تغییر داد که بتوانند چوب‌های بازیافتی را هم خمیر کنند و به شکل محصول مورد نظر دربیاورند. در این صورت احتمالا با آمار عجیب و غریب واردات چوب معاینه مواجه نخواهیم شد.


ایران کشوری است که علاوه بر جایگاه ویژه در منطقه، به عنوان قطب پزشکی خاورمیانه شناخته شده است. هر روزه تعداد زیادی بیمار از کشور‌های همسایه به خصوص کشور‌های حاشیه‌ی خلیج فارس به ایران مراجعه می‌کنند. با توجه به جمعیت خود ایران و بیماران مراجعه‌کننده میزان مصرف تجهیزات پزشکی، آمار بالایی را به خود اختصاص می‌دهد.

 

کشوری که توانسته به چنین جایگاهی در حوزه‌ی پزشکی دست یابد، باید ساده‌ترین اقلام مورد نیاز خود را از کشور‌های دیگر مثل چین با کیفیت نامعلوم وارد کند؟ اگر زیر ساخت تولید وجود ندارد، بهتر است تدبیری اندیشیده شود که با توجه به توان و ظرفیت داخلی این میزان مصرف روزانه توسط شرکت‌های داخلی تولید شوند.