به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، سعید زکایی رئیس کمیسیون فنی انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در نشست خبری سومین همایش ملی نوآوری در صنعت پلیمر که روز گذشته با حضور خبرنگاران برگزار شد، با اشاره به اینکه این همایش امسال برای اولین بار با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار میشود، گفت: همایش نوآوری در صنعت پلیمر همزمان با ارائه راهکارهای فنی، به دنبال آن است که نیازهای صنایع و شرکتها در قالب نوآوری را مطرح کند تا صنایع یا فناورانی که میتوانند این نوآوریها را پاسخگو باشند، رو در روی یکدیگر قرار بگیرند تا هم نیازهای سازمانهای بزرگ رفع شود و هم بستر و بازاری برای شرکتها و فناوران کوچکتر به منظور رشد محصولات آنها فراهم شود.
رئیس کمیسیون فنی انجمن ملی صنایع پلیمر ایران با اشاره به ۵ محور همایش، خاطر نشان کرد: اولین محور، توسعه کسب و کار از طریق نوآوری است و هدف این بخش بیان تاثیرات نوآوری و روشهای استفاده از نوآوری در توسعه کسب و کار شرکت هاست.
وی محور دوم را روشهای حفاظت حقوقی از دستاوردهای نوآورانه ذکر کرد و افزود: از دغدغههای مهم نوآوران و صنعتگران این است که چگونه مالکیت حقوقی محصولات خود را حفظ کنند و قراردادهای مورد نظرشان را به شکل قانونی تدوین کنند تا هر دو طرف از این همکاری نوآورانه منتفع شوند.
زکایی ایدهها و دستاوردهای نوآورانه در صنعت پلیمر را از دیگر محورهای مهم این همایش دانست و گفت: در این بخش اساتید و صنعتگرانی که فناوری روز را دنبال میکنند، دستاوردهای نو در صنعت پلیمر را معرفی میکنند و مسیرهایی که دنیا در صنعت پلیمر دنبال میکند، به فعالان این حوزه ارائه میشود تا بتوانند دید دقیقتری از مسیر توسعه در دنیا کسب کرده و بر اساس آن نوآوریهایی در سازمان خود اجرا کنند.
نایب رییس انجمن ملی صنایع پلیمر ایران چهارمین محور همایش را چابکی در تصمیم گیری در تلاطمات محیطی بیان کرد و افزود: شیوع ویروس کرونا در کنار همه مشکلاتی که ایجاد کرد، درس بزرگی برای فعالان اقتصادی داشت، در این بحران دیدیم که بسیاری از تحولاتی که در پیشبینیهای چند ساله ما بود، تنها طی چند ماه رخ داد.
زکایی ادامه داد: کشور دچار تلاطمات محیطی شدیدی در چند سال گذشته شد و خیلی مهم است که سازمانها ساختار خود را به شکلی بهینه و چابک کنند تا بهترین تصمیمات و مواضع را در مقابل این تلاطمات و تغییرات محیطی اتخاذ کنند و این نیاز در کشور ما بیش از دیگر کشورها احساس میشود.
زکایی آخرین محور همایش را فرصتهای توسعه صادرات دانست و تاکید کرد: ما نمیتوانیم از توسعه و نوآوری صحبت کنیم و نگاهی به صادرات نداشته باشیم چرا که توجه به صادرات شرط بقای سازمانها و شرکتهاست.
وی افرود: در این بخش پتانسیلهای حوزه صادرات، راهکارهای عبور از تحریم ها، چگونگی شناسایی رقبا و بازارها و شیوههای توسعه بازار ارائه میشود.
* نوآوری عامل حرکت چرخ اقتصاد در شرایط کنونی کشور است
در ادامه این نشست، شروین احمدی دبیر علمی همایش نوآوری در مورد چرایی برگزاری این همایش گفت: نگاه به وضعیت کشور از زاویه بیرونی این سوال را ایجاد میکند که با وجود جنگ، تحریم، فرار مغزها و سرمایهها و... چگونه بازهم چرخه اقتصاد متوقف نشدهاست، به ضرص قاطع یکی از عوامل این چرخش، نوآوری است، اما متاسفانه این نوآوری هنوز بالقوه نشدهاست.
به گفته احمدی، ایران دارای رتبه دوم مخازن گاز و نفت دنیا و بزرگترین مخازن زیرزمینی است و بیش از ۷ هزار سال تمدن دارد که همه این پتانسیلها میتوانند نوآوری ایجاد کند، اما باید بدانیم چطور این نوآوری را به یک سیستم صحیح تبدیل کنیم.
در ادامه این نشست مسئولان برگزاری همایش به پرسشهای خبرنگاران پاسخ دادند.
سعید زکایی نایب رئیس انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه صنایع پلیمری کشور نسبت به تکنولوژی جهان چقدر عقب است و آیا صنعت پلیمر نیاز به بهسازی و بازسازی دارد؟ توضیح داد: کشور ما ذخایر نفتی زیادی دارد، سرمایهگذاری روی پتروشیمیها انجام گرفت تا این مواد نفتی تبدیل به محصولات پلیمری شود.
وی ادامه داد: در دنیا ارزش محصولات پلیمری، معیار و شاخص نوآوری در کشورهاست، برای مثال ارزش تناژی محصولات پلیمری میتواند تا ۱۰ هزار دلار (مشابه کشور ژاپن) نیز برسد و در ایران با توجه به این که میانگین جهانی حدود ۵ هزار دلار است، این رقم به ۱۶۰۰ دلار میرسد. این یعنی ما بیشتر مواد خام صادر کرده و میفروشیم، در حالی که هرچه از مواد خام به سمت محصولات با ارزش افزوده بالاتر برویم، قیمت فروش بالاتر میرود.
به گفته نایب رئیس انجمن ملی صنایع پلیمر ایران هرچه نوآوری، دانش و توانمندی خود را ارتقا دهیم، محصولات پلیمری با ارزش بالاتر فروخته و ثروت بیشتری وارد کشور خواهیم کرد.
زکایی خاطر نشان کرد: صادرات محصولات پتروشیمیایی ایران از جمله پلیمری و غیر پلیمری حدود ۱۲ میلیارد دلار در سال است در حالی که این عدد میتواند تا ۵۰ میلیارد دلار افزایش یابد به شرطی که محصولات نوآور شود، زنجیره را کامل کنیم و فناوری بهروزتر در محصولات بکار بریم. ضرورت این اقدام از لحاظ ملی بسیار کلیدی است و از لحاظ بنگاه اقتصادی نیز رقابت پذیری شرکتها را افزایش داده و ثروت آفرینی بیشتری را برای بنگاهها و کشور پدید میآورد.
مهسا جفایی دبیر اجرایی همایش نوآوری نیز در پاسخ به سوال خبرنگار سهام انرژی در خصوص نحوه همکاری این همایش با صندوق نوآوری اظهار کرد: پس از فراخوان به شرکتهایی که نیاز فناورانه داشتند، از بین آنها تعدادی شرکتها مورد ارزیابیهای علمی قرار گرفته و تایید شدند. یکی از این شرکتها تامین کننده قطعات مهندسی خودرویی است و شرکت دیگر شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی است که امور مربوط به توسعه محصول بسیار از پتروشیمیها توسط این شرکت انجام میشود.
جفایی ادامه داد: این شرکتها نیازهای فناورانه خود را طی این همایش مطرح میکنند و شرکتهای دانش بنیان که دارای دانش این نوآوری هستند در قالب مناظره به یکدیگر معرفی شده و برای تامین این نیاز به شرکت متقاضی کمک میکنند. در حقیقت این رویداد، معرفی نیازهای نوآوری است و هر شرکتی که توانایی تامین این نیاز را دارد وارد میدان میشود.
در ادامه، زکایی در پاسخ به خبرنگار ایران پترونت در خصوص چگونگی حفظ مالکیت فکری ایدههای نوآورانه و حفاظت از دستاوردهای این حوزه در ساختار سوداگر گفت: علیرغم برخی ضعفهای اجرایی، قوانین خوبی در کشور برای مالکیت فکری وجود دارد، اما متاسفانه خیلی از سازمانها شرکتهای از آن مطلع نیستند و یکی از اهداف این همایش آشنایی سازمانها با این قوانین است.
وی افرود: بسیاری از مشکلات رخ داده برای سازمانها در این حوزه ناشی از این بوده که شرکتها نتوانستند در قالب قراردادهای حقوقی مطمئن، از دستاوردهای خود حفاظت کنند، ضمن اینکه عدم آشنایی با قوانین، نگرانی و هراس در طرفین ایجاد میکند که مانع قدم گذاشتن در این مسیر و یا حتی شروع مذاکرات میشود.
به گفته زکایی اگر از مرحله آگاهی عبور کنیم و به قراردادهای صحیح برسیم، برخی مسائل به ارزش ریالی موضوعات و ایدهها مربوط میشود.
شروین احمدی دبیر علمی همایش نوآوری نیز در این باره توضیح داد: در دنیا مکانیزم ثبت اختراع وجود دارد، اما مشکل ما مربوط به بعد از این مرحله یعنی ارزش گذاری نوآوری است چرا که ارزش گذاری نوآوری هنوز در کشور یک علم جدید است. یکی از اهداف این همایش این است که گامی در حوزه ارزش گذاری نوآوریها برداریم.
دبیر علمی همایش نوآوری ادامه داد: باید یاد بدهیم و یاد بگیریم چطور از نوآوری استفاده و ثروت آفرینی کنیم، البته این موضوعات نیاز به فرهنگسازی دارد و یک مسیر بلند مدت است.
زکایی همچنین در پاسخ به خبرنگار انجمن تولید کنندگان لوله و اتصالات پلی اتیلن در مورد میزان ارز آوری صنایع بالادستی و صنایع تکمیلی پتروشیمی و اختلاف نظرات موجود گفت: بحث ارزآوری پتروشیمیها بسیار سوال برانگیز است، در بهترین حالت صادرات محصولات پلیمری حدود ۳ میلیون تن است که کمتر از ۳ میلیارد دلار ارزآوری در سال دارد، در همین حال از تولید ۶.۵ میلیون تن محصولات پلیمری در سال، ۳.۵ میلیون تن آن به داخل عرضه میشود و حدود ۳ میلیون تن نیز صادر میشود که صادرات محصولات صنایع تکمیلی حدود ۲ میلیارد دلار است، این آمار نشان میدهد اختلاف صادرات محصولات تکمیلی و محصولات پتروشیمی خیلی کم است، بنابراین در خصوص ارزآوری پتروشیمیها مبالغه بسیاری شده، چون تعداد بنگاهها در صنایع تکمیلی خرد، زیاد است، ارزآوری صنایع تکمیلی کمتر به چشم میآید.
زکایی با بیان اینکه نوآوری الزاما به معنی یک تکنولوژی عجیب نیست، اظهار کرد: نوآوری یعنی تغییری در کسب و کار خود ایجاد کنید که ارزش افزوده معناداری پدید آورد، گاهی توسعه صنایع بازیافت یا استفاده بهینه از ماشین آلات فعلی یک شرکت میتواند نوآوری ایجاد کند. مهم این است که ذهن صنعتگر باز باشد و از ابزارهای مختلف برای نوآوری و توسعه محصولات خود استفاده کرده و ارزش افزوده ایجاد کند، علیرغم اینکه محدودیتهایی در زمینه تامین ماشین آلات داشته باشد، همچنین صنعتگر باید بداند که در چه حوزهای سرمایه گذاری کند که آینده بهتری داشته باشد.
به گفته زکایی باید رویکرد حاکم را تغییر داد و هنر صنایع تکمیلی این است که میزان صادرات خود را افزایش داده و تاثیرگذاری خود را به دولتها نشان دهد، این اتفاق میتواند شرایطی را فراهم کند که در صورت تامین نشدن خوراک مورد نیاز صنایع از داخل، این تامین نیاز از خارج کشور انجام گیرد.
احمدی نیز با بیان اینکه ما در دوره انتقال به سر میبریم، گفت: در حقیقت از دولتی که درآمد آن وابسته به فروش نفت بود وارد دورهای میشویم که درآمد آن ناشی از اخذ مالیات است، در دورههای قبل قیمت نفت بالا میرفت و دولت ثروتمند میشد، در دوره فعلی به رکودی برخوردیم که دولت مجبور شد خود را به دولتی تبدیل کند که درآمدهای خود را از محل مالیات بدست آورد. برای دولتها راحتتر است که محصول و منابع خود را چه به صورت خام چه به صورت فرآورده به فروش برساند و نیازی به تغییر رویهها نداشته باشد، اما امروز در دوره انتقال هستیم و اگر مقاومتی در بدنه دولت میبینید که خام فروشی را تشویق میکند، ناشی از عادتهای قدیمی است.
وی با بیان اینکه، ظرفیت صنایع پایین دست پتروشیمی حدود ۷۰ میلیون تن و ظرفیت صنایع بالا دست ۵۰ میلیون تن است، گفت: صنایعی که در شرایط فعلی مشغول فعالیت هستند در شرایط با درهای باز قطعا بهتر فعالیت میکنند و ما امیدواریم که دولت ایران تبدیل به دولتی نشود که از منابع زیر زمینی استفاده میکند.
* نوآوری دولتی رانت میآفریند نه ثروت
احمدی با تاکید بر اینکه، نوآوری در سیستم دولتی تبدیل به نوآوری در گرفتن رانت میشود نه نوآوری در زایش ثروت، خاطر نشان کرد: در نوآوری رانتی دیگر کسی انگیزه تولید و فعالیت اقتصادی ندارد و دید فعالان اقتصادی نباید به پروژههای دولتی باشد.
در ادامه زکایی، در پاسخ به خبرنگار ایرنا مبنی بر اینکه آیا وعده معاون وزیر نفت درباره دوبرابر شدن سهم ایران از بازار پلیمر جهان تا سال ٢٠٢۵ قابل تحقق است؟ گفت: با توجه به تجربیات گذشته این رقم مقداری خوش بینانه است. چرا که بسیاری از طرحها و پروژههای دو ساله تبدیل به پنج ساله و یا بیشتر شدهاند.
احمدی، نیز در این خصوص تاکید کرد: اگر همت جمعی، زایش تکنولوژی و مدیریت صحیح وجود داشته باشد، این رقم میتواند بسیار بیشتر شود.
به گفته دبیر علمی همایش نوآوری، تهدید اصلی محصولات پتروشیمی این است که اروپا و کشورهای دیگر دنیا مکانیزمی برای کاهش مصرف محصولات پلاستیکی یکبار مصرف در پیش گرفتهاند.
احمدی ادامه داد: اکثر تولیدات پتروشیمی ایران در حوزه بسته بندی محصولات یکبار مصرف استفاده میشود و این موضوع تهدید بازار پتروشیمی ایران است. اگر پتروشیمی به سمتی نرود که بتواند در صنایع پایین دست زایش ایجاد کند و برای مثال به سمت تولید و صادرات محصولاتی در حوزه لوله و اتصالات پر فروش در بازارهای اطراف باشد، یا محصولات پلاستیکی با مصرف بلندمدتتر و محصولات مورد استفاده صنایع خودرویی را تولید نکند، قطعا محکوم به شکست خواهد بود بنابراین در محدوده خطر برای صنایع بالادستی قرار داریم و اگر به موقع رویکرد خود را اصلاح نکنیم در ۵ تا ۱۰ سال آینده دچار مشکلات جدی خواهیم شد.
وی افزود: پتروشیمیها بدون شک لاجرم به قدم گذاری در این مسیر هستند، اگر امروز از نوآوری صنایع پایین دست استفاده کنند، میتوانند زودتر به اهداف خود دست یابند، اما اگر این تغییر رویکرد را به تعویق بیندازند قطعا در ابتدای مسیر با شکست مواجه خواهند شد.