به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سال ۹۹ در حالی سپری شد که دانشگاهها سال سختی را از درحوزه مالی و بودجه‌ای سپری کردند، در ابتدای سال شیوع بیماری کرونا باعث تعطیلی دانشگاهها شد و تمام آموزش‌ها را به سمت مجازی پیش برد و باید دانشگاهها برای پوشش صد در صدی دانشجویان خود در فضای مجازی زیرساخت‌های لازم به تامین می‌کردند، اما بودجه دانشگاهها تا پایان سال به گونه اختصاص یافت که این نهاد‌های علمی و آموزشی هیچگونه تصمیم و یا اقدام رو به جلویی را نتوانستند در جهت فعالیت‌های علمی و آموزشی خود داشته باشند و همین اندک تغییرات در حوزه آموزش مجازی را به سختی توانستد برای دانشجویان خود ایجاد کنند.
بودجه‌ای که گره از مشکلات مالی دانشگاهها باز نمی‌کند
زمانی که بودجه ۹۹ دانشگاهها در مجلس به تصویب رسید در ظاهر این بودجه افزایش مناسبی داشت؛ اما سرعت افزایش تورم در کشور به گونه‌ای شد که نه تنها افزایش چند درصدی بودجه گره از مشکلات مالی دانشگاهها باز نکرد؛ بلکه وضعیت را وخیم‌تر و دانشگاهها را بدهکارتر کرد؛ چرا که همین بودجه اندک که هیچ تناسبی با تورم در کشور نداشت به صورت قطره چکانی اختصاص یافت و تا پایان سال نیز به طور کامل محقق نشد و همین مسئله باعث ایجاد چالش جدی دانشگاهها در حوزه مالی شد.
عدم تحقق کامل بودجه مشکلات فراوانی را برای دانشگاهها ایجاد میکند
محمدتقی نظرپور، معاون مالی و اداری وزارت علوم با اشاره به وضعیت خراب دانشگاهها در حوزه مالی می‌گوید: بودجه ۱۰ ماهه سال ۹۹ دانشگاهها ۷۷ درصد و بودجه مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری مقداری کمتر از این ۷۷ درصد اختصاص یافته است، تخصیص یافت.
شرایط تحریم اقتصادی و مشکلات اقتصادی ناشی از آن، عدم تخصیص به موقع منابع مالی مصوب سالیانه بخش عمومی دولت، تعارض قوانین و بخشنامه‌های جدید دولتی با آیین‌نامه مالی و معاملاتی دانشگاهها، عدم بازنگری در برنامه‌های توسعه بلند مدت آموزش عالی و عدم تحقق کامل بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد را می‌توان به عنوان موارد عمده چالش‌های مالی در حوزه آموزش عالی برشمرد.
در سال گذشته تمامی طرح‌های عمرانی دانشگاهها به حالت نیمه تعطیل درآمد و ظرفیتی به فضای آموزشی کشور اضافه نشد. علاوه بر شیوع بیماری کرونا نیز کسب و کار دانشگاهها و در پی آن درآمد‌های اختصاصی را در بیشتر دانشگاهها تقریبا به صفر رساند تا اندک امیدی هم که دانشگاهها برای جایگزینی کسری بودجه داشتند از بین برود.
حالا دانشگاهها با این وضعیت مالی و بودجه سال ۱۴۰۰ را آغاز کردند و بودجه‌ای هم که برای امسال در نظر گرفته شده تفاوت چندانی نسبت به سال گذشته نسبت به افزایش نرخ تورم ندارد.
جدول بودجه ۱۴۰۰ دانشگاهها
| ردیف | دانشگاه | بودجه مصوب 1399(مبالغ به میلیون ریال) | بودجه مصوب 1400 (مبالغ به میلیون ریال) | تخمین میزان رشدبودجه |
| 1 | دانشگاه تهران | 3.798.040 | 9.248.225 | 2.4 برابر |
| 2 | دانشگاه صنعتی شریف | 2.431.247 | 4.956.973 | 2.0 |
| 3 | دانشگاه صنعتی امیرکبیر | 2.303.058 | 4.878.099 | 2.1 |
| 4 | دانشگاه علم و صنعت | 2.177.466 | 3.984.535 | 1.8 |
| 5 | دانشگاه علامه طباطبایی | 1.777.837 | 3.819.374 | 2.1 |
| 6 | دانشگاه شهید بهشتی | 3.137.552 | 5.767.773 | 1.8 |
| 7 | دانشگاه الزهرا | 1.562.140 | 2.273.176 | 1.4 |
| 8 | دانشگاه تربیت مدرس | 3.158.162 | 5.254.805 | 1.6 |
| 9 | دانشگاه خوارزمی | 1.942.357 | 3.124.275 | 1.6 |
| 10 | دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی | 1.157.618 | 2.441.684 | 1.7 |
| 11 | دانشگاه شاهد | 3.267.248 | 3.818.095 | 1.1 |
| 12 | دانشگاه هنر | 705.976 | 955.545 | 1.3 |
| 13 | دانشگاه امام صادق(ع) | 1.329.250 | 1.790.000 | 1.3 |
| 14 | دانشگاه فردوسی مشهد | 3.376.257 | 5.982.227 | 2.6 |
| 15 | دانشگاه شهید چمران اهواز | 2.495.762 | 4.123.899 | 1.6 |
| 16 | دانشگاه شیراز | 3.112.756 | 4.789.549 | 1.6 |
| 17 | دانشگاه تبریز | 3.035.975 | 5.102.509 | 1.6 |
| 18 | دانشگاه اصفهان | 2.440.775 | 4.116.322 | 1.6 |
| 19 | دانشگاه صنعتی اصفهان | 2.064.277 | 3.768.302 | 1.8 |
| 20 | دانشگاه شهید باهنر کرمان | 2.121.021 | 3.308.677 | 1.4 |
| 21 | دانشگاه لرستان | 1.179.744 | 1.914.210 | 1.6 |
| 22 | دانشگاه بوعلی همدان | 1.631.619 | 2.543.654 | 1.5 |
| 23 | دانشگاه گیلان | 2.018.785 | 3.123.321 | 1.5 |
| 23 | دانشگاه سیستان و بلوچستان | 1.956.616 | 2.921.360 | 1.4 |
| 24 | دانشگاه یزد | 1.197.158 | 2.776.607 | 1.2 |
| 25 | دانشگاه ارومیه | 2.284.989 | 3.366.902 | 1.4 |
| 26 | دانشگاه رازی | 1.892.068 | 2.774.947 | 1.4 |
| 27 | دانشگاه محقق اردبیلی | 1.512.652 | 2.259.187 | 1.4 |
| 28 | دانشگاه قم | 1.081.845 | 1.634.973 | 1.5 |
بیشتر بخوانید
بی‌مهری به دانشگاهها با لایحه بودجه سال ۱۴۰۰
سهم رفاه دانشجویان در لایحه بودجه ۱۴۰۰ / از ساخت خوابگاه متاهلی تا افزایش اعتبارات وام‌های دانشجویی
اظهار تاسف وزیر علوم از وضعیت مالی دانشگاهها
وزیر علوم پس از تدوین این بودجه برای دانشگاهها اظهار تاسف کرده و می گوید: متأسفانه در تدوین بودجه دانشگاهها، افزایش هزینه‌ها و بخصوص نرخ تورم به طور کامل و دقیق دیده نمی‌شود.
وی درباره میزان افزایش بودجه دانشگاهها برای سال جدید افزود: رشد بودجه دانشگاهها برای سال ۱۴۰۰ در حدی که دیده شده است، به دلیل افزایش قیمت‌ها و هزینه خدمات و از طرف دیگر افزایش حقوق‌های اعمال شده، در سال آینده تفاوت چندانی نسبت به سال ۹۹ نخواهد داشت.
وزیر علوم در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا بودجه سال آینده پاسخگوی نیاز دانشگاه به خصوص برای فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی است، ادامه داد: در دانشگاهها معمولا درصدی از بودجه را به منظور انجام امور پژوهشی در نظر می‌گیرند. این درصد در دانشگاه‌های مختلف متفاوت است که پس از کسر ارقام مربوط به حقوق و مزایای کارکنان و هزینه‌های اجتناب ناپذیر، از رقم بودجه تعیین و به تأیید هیأت امنای دانشگاه می‌رسد.
غلامی درباره بودجه پژوهشی دانشگاهها برای سال آینده تصریح کرد: بودجه پژوهشی دانشگاهها در سال آینده، همانطور که گفته شد، توسط هیأت امنا تعیین می‌شود. معمولا سعی بر این بوده که هرساله نسبت به سال قبل مبالغ به صورت افزایشی دیده شود که البته بستگی به رقم کل بودجه دانشگاه دارد.
بی مهری‌های بودجه‌ای دانشگاهها را به فکر درآمدزدایی انداخت
حسین مختاری، مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه صنعتی شریف در این باره می‌گوید: یکی از این استراتژی‌ها ارتباط دانشگاه با صنعت است مورد دوم ایجاد فناوری است برای نمونه صنعت نیازمند تجهیزاتی است که دانش فنی آن در داخل کشور نیست. صنعت درخواست دانش فنی را به دانشگاه می‌دهد و دانشگاه این دانش را با مطالعه و تحقیق کسب میکند و در اختیار صنعت قرار می‌دهد؛ بنابراین دانشگاه با ایجاد دانش فنی و فروش آن به صنعت درآمدزایی خواهد کرد.
بیشتر بخوانید
دانشگاه شریف برای درآمدزایی راهکار‌های متفاوتی دارد
کرونا درآمد زائی دانشگاهها را به صفر رساند
بر اساس برنامه ریزی‌هایی که در سال‌های گذشته صورت گرفته بود بخشی از بودجه دانشگاهها از درآمد‌های اختصاص تامین می‌شد. پیش بینی درآمد زائی دانشگاهها از ۲۵ تا ۳۵ درصد در حوزه‌های آموزشی، رفاهی، پژوهشی و سایر موارد بود که بیماری کرونا راه درآمد زائی دانشگاهها را در حوزه‌های آموزشی و رفاهی عملا به بن بست کشید و دانشگاهها فقط با یک گزینه درآمد پژوهشی باید کسری بودجه خود را تامین می‌کردند .
درآمد زائی دانشگاهها به قدری در تامین بودجه دانشگاهها پیشرفت کرده و با جدیت دنبال می شد که وزارت علوم برای سرعت بخشیدن به درآمد زائی و استقلال کامل دانشگاهها کارگروهی را به عنوان کارگروه درآمد زائی برای ارائه راه حل های بهتر درآمد زائی دانشگاهها تشکیل داد.از وظایف اصلی این کارگروه ارائه مشاوره به دانشگاهها بود که بتوانند راههای درآمد اختصاص خود را افزایش دهند.
کارگروهی که تشکیل نشده، تعطیل شد
متاسفانه یک منبع آگاه از تعطیلی این کارگروه در وزارت علوم خبر داد و گفت: این کارگروه که با حکم وزیر علوم از اواخر سال ۹۷ قرار بود در حوزه مالی تشکیل شود تاکنون تشکیل نشده است.
وی افزود: تشکیل این کارگروه منتفی شده چرا که درآمد دانشگاهها به دلیل شرایط کرونا کاهش و در مواردی به صفر رسیده است و دیگرلزومی برای تشکیل این کارگروه وجود ندارد.
می‌توان این پیش بینی را کرد که با وجود ادامه دارد بودن شرایط سخت اقتصادی در سال جدید، کاهش درآمد اختصاصی دانشگاه، تعطیلی کارگروه درآمدزائی دانشگاهها در وزارت علوم، عدم توجه مسئولان ذیربط به حوزه مالی آموزش عالی، امسال هم دانشگاهها باید با کمبود و کسری بودجه دست و پنجه نرم کنند و سال سختی را برای گذران امور در پیش خواهند داشت.