حداقل‌ امکانات برای فعالیت هنری و تولید کاریکاتور فراهم نیست/ نگاه به فرهنگ و هنر سیاسی است

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، چهارمین نشست از سلسله نشست‌های «بررسی تجربه‌های موفق مطالبه گری» صبح امروز و با حضور حجت الاسلام روح الله میرزایی قائم مقام دبیر ستاد امر به معروف، مازیار بیژنی کاریکاتوریست و محمدرضا شهبازی طنزپرداز در محل ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور برگزار شد.

در ابتدای نشست، مازیار بیژنی مهمان ویژه برنامه و ارئه کننده تجربه مطالبه گری اظهار داشت: من کار کاریکاتور را با آقای مهدی نصیری در هفته نامه صبح آغاز کردم و پس از آشنایی با آقای صفار هرندی به روزنامه کیهان رفتم و ۱۰ سال در آنجا مشغول به کار بودم. سپس مدتی با روزنامه جوان کار کردم، اما آن دوره هم دوامی نداشت.

وی افزود: در سال‌های طولانی به اقتضای اهمیت و ضرورت به موضوعی ورود کردم، گاهی موضوعات داخلی و گاهی بین المللی که به حسب اولویت هر دوره انتخاب می‌شد. خیلی وقت‌ها کاریکاتور‌های من جریان ساز شده و به ویژه در جریان‌های دانشجویی از آن استقبال می‌دشه و بازتاب داشته است. ما از بازتاب و بازخورد کاریکاتور‌ها خیلی وقت‌ها خبردار نمی‌شدیم، اما خیلی از کار‌ها در میان جوانان و در دوره‌ای که مطبوعات گرداننده اصلی فضای رسانه‌ای بودند بازخورد داشته است.

وی همچنین گفت: مثلا جنبش عدالتخواه در ۶۰ شهر کشور از آثار من نمایشگاه برگزار کردند در حالی که من هیچ اطلاعی نداشتم و بعدا باخبر شدم که چنین اتفاقی افتاده است. از این بازخورد‌ها و جریان سازی‌ها کم نبوده و من از بسیاری از این جریان‌ها بی خبرم.

بیژنی اظهار داشت: در عرصه فرهنگی ما حداقل‌ها برای کار هنری و به خصوص کاریکاترو فراهم نیست و تولید کار‌های هنری بسیار دشوار است. برخی ابزار‌های تولید مثل بیل برای باغبان است، اگر این‌ها فراهم نباشد هیچ اثری تولید نمی‌شود و در زمینه کاریکاتور ما با این مشکلات مواجه هستیم و این به خاطر نگاه غلط مسئولان است. آوینی جمله‌ای دارد با این عنوان که نگاه ما به سیاست فرهنگی است و نگاه اهل سیاست به فرهنگ سیاسی.

* شهبازی: بیژنی چهره قدرناشناخته عرصه هنری است

در ادامه دیگر مهمان برنامه محمدرضا شهبازی، برنامه ساز و طنزپرداز در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی اظهار داشت: آقای بیژنی چهره قدرناشناخته عرصه هنر و کاریکاتور هستند و هر جلسه‌ای که ایشان در آن حضور داشته باشند مفید است. نمی‌توان آثار و تولیدات آقای بیژنی را از خود او جدا کرد؛ چه خیلی از کار‌هایی که او طراحی و نقاشی کرده است می‌توانست برچسب بخورد، اما کسی به کار‌های آقای بیژنی برچسب ضد انقلابی نزد، چون کسی نمی‌تواند به مازیار بیژنی چنین برچسبی بزند.

وی افزود: می‌خواهم بگویم که در بحث مطالبه گری، شخص مطالبه گر خیلی مهم است. اگر دنبال مطالبه گر از طریق کار هنری هستیم، هنرمند موضوعیت دارد. نمی‌شود به کسانی تکنیک آموزش بدهیم و از آن‌ها بخواهیم که کار کنند. اگر خود هنرمند انقلابی نباشد به راحتی او را متهم می‌کنند و برایش دردسر ایجاد می‌کنند.

شهبازی در ادامه تاکید کرد: در حوزه مطالبه گری مهم است که مطالبه و انتقاد کلی نباشد، چون ناامیدی ایجاد می‌کند. در کار‌های آقای بیژنی معمولا مشخص است که کجا را می‌زنند و به نظر من در بحث امر به معروف هنری و نقد و عدالتخواهی مهم است که انتقاد مشخص به جای مشخص داشته باشیم. در کار‌های آقای بیژنی مشخص است که او اشرافیت یک طبقه خاص را مورد انتقاد قرار می‌دهد.

وی افزود: مهمترین دوره فعالیت آقای بیژنی زمانی بوده که در رسانه‌ها کاریکاتور می‌کشید. از وقتی که او درگیر تولید نشریه شده دیگر آن اثرگذاری پیشین را ندارد و حیف است که او تبدیل به یک آدم محتاط تبدیل شود. بیژنی نباید در سیکل اداری و حقوقی و پاسخگویی و... بیفتد. بیژنی باید روزی چند کلاریکاتور تولید کند و آن را در رسانه‌ها منتشر کند.

* سمیعی: کاریکاتوریست‌ها یتیم هستند

علیرضا سمیعی، شاعر و منتقد هنری دیگر مهمان این نشست بود که با تاکید بر اهمیت آثار بیژنی اظهار داشت: کاریکاتوریست‌ها از همان زمان مجله ملانصرالدین و عظیم زاده که در تبریز شروع شد تحت تعقیب قرار گرفته و شکنجه می‌شدند. قبل از انقلاب علی الاغلب کاریکاتوریست‌ها منتسب به دربار بودند و کاریکاتوریست جز اینکه به کسی نیش و کنایه بزند ندارد، به همین خاطر جهت انتقاد‌ها در آن دوره به سمت مردم بود.

وی افزود: بعد از انقلاب‌ها کاریکاتوریست‌ها پخش شدند و هر کسی در مجله‌ای مشغول به کار شد. برخی از ایران خارج شدند و برخی هم در داخل ماندند و علیه امپریالیسم و صهیونیزم و ... کار کردند. متاسفانه امروز کاریکاتور در بین ما ارزش خاصی ندارد و ما فقط به آن‌ها می‌خندیم و به نظر من کاریکاتوریست‌ها در کشور ما یتیم هستند.

سمیعی همچنین گفت: طی چند روز اخیر دنبال مطالبی می‌گشتم که درباره آقای بیزنی و کار‌های ایشان باشد، اما متاسفانه هیچ مطلبی پیدا نکردم. اشکال این موضوع آن است که وقتی درباره یک تجربه و اثر هنری حرفی زده نشود تبدیل به یک تجربه عمومی نمی‌شود؛ یعنی فعالیت‌های هنری در دسترس قرار نمی‌گیرند.

* حجت الاسلام میرزایی: هنرمند است که فرهنگ را راه می‌برد

در پایان نشست، حجت الاسلام میرزایی قائم مقام دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور اظهار داشت: نگاه به یک هنرمند نگاه به عنوان یک خط شکن است نه به عنوان اینکه گماشته و مزدور باشد. برخی از مسئولین زمانی که منافع و مطامعشان به خطر می‌افتد و درصدد از میدان به کردن رقبا بر می‌آیند سراغ هنرمندان می‌روند و فهمشان از هنر این است.

وی افزود: ما به تمدن نوین اسلامی نخواهیم رسید مگر اینکه به جامعه اسلامی برسیم. در بیان حضرت آقا زیربنای جامعه اسلامی را امر به معروف و نهی از منکر شکل می‌دهد. اگر فضای جامعه به این سمت نرود به تمدن اسلامی نمی‌رسیم. این فضا به وسیله فرهنگ ایجاد می‌شود و هنرمند است که فرهنگ را راه می‌برد. این فهم از موضوع متاسفانه در هیچکدام از مسئولین نیست.

قائم مقام دبیر ستاد امر به معروف گفت: رهبر انقلاب فرموده اند که اگر امر به معروف و نهی از منکر درست تبیین نشود می‌گویند فضولی کردن است. فصل مشترک امر به معروف و نهی از منکر و هنر همین عدم تبیین است و ما در هنر هم لازم داریم که درست تبیین کنیم.