بوی بد بهار / نارضایتی چندساله مردم از آلاینده‌های شهرک صنعتی بهاران

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو؛ مشکلات زیست محیطی ناشی از آلاینده‌های شهرک صنعتی بهاران در استان همدان بیشتر از دو سال است که سلامتی ساکنین بهار را به خطر انداخته و با وجود پیگیری‌ها این مشکلات همچنان باقی است. به مرور زمان با گسترش صنعت، شهرک‌های صنعتی در کشور گسترش پیدا کرد. این شهرک‌ها در فاصله حداقل ۲۰ کیلومتری شهر‌ها و با هدف متمرکز کردن کارگاه‌ها و کارخانه‌ها در یک نقطه و کم کردن آلایندگی و تاثیر منفی آن‌ها بر شهر‌ها صورت گرفت.

شهرک صنعتی بهاران در حاشیه شهر بهار، یکی از این شهرک‌های صنعتی است که روز به روز در حال گسترش بوده و می‌تواند کمک مناسبی برای شکوفایی اشتغال و اقتصاد منطقه باشد؛ اما متاسفانه موقعیت این شهرک و قرار گرفتن آن بر روی دامنه الوند گاهی باعث ایجاد آلودگی هوایی برای مردم شهر بهار و حتی صالح آباد (در نزدیکی بهار) شده است. در واقع مسیر وزش باد به گونه‌ای است که دود و بخار حاصل از کارگاه‌ها و کارخانجات صنعتی را وارد شهر می‌کند و در ساعات ابتدایی روز موجب آزار مردم شهر می‌شود.

بو‌های مشمئز کننده از سوی واحد‌های آلاینده در شهرک صنعتی بهاران یکی از مشکلات هر ساله مردم بهار است و اداره محیط زیست دائما با واحد‌های آلاینده این شهرک درگیر است؛ به طوری که شکایات بسیار مردم در سال گذشته منجر به صدور احکامی جداگانه برای واحد‌های آلاینده شد.

در سال ۹۹ شدت این بو‌ها کمتر شده و مردم شکایت کمتری نسبت به آلایندگی و بو‌های مشمئز کننده آن‌ها دارند؛ اما نبود آن دلیل بر عدم وجود آلایندگی نیست؛ چرا که برخی از واحد‌ها همچون واحد‌های تولید اسید با دود‌های غلیظی که در هوا منتشر می‌کنند، می‌توانند بیشترین محل آلودگی باشند، به طوری که برخی واحد‌های دیگر که در این شهرک فعالیت می‌کنند از خوردگی رنگ اتومبیل‌ها و سایر وسایل مجاور در این کارخانه‌ها، ایجاد برخی اثرات ناخوشایند در برگ درختان این منطقه و ایجاد ناراحتی‌های تنفسی برای کارگران خبر داده‌اند.

مدتی است که اعتراضات مردمی به این آلودگی‌ها بیشتر شده و در ساعات خاصی مانند نیمه شب و اول صبح بوی متعفنی در شهر استشمام می‌شود که گفته می‌شود این بو از کارخانه‌های شهرک صنعتی است. شهر بهار در محاصره واحد‌های تولیدی همچون شهرک صنعتی بهاران، کشتارگاه دام، کشتارگاه طیور، کارخانه قند، کارخانجات تولید ترشیجات و خیار شور، شهرک صنایع غذایی و دپوی کود حیوانی قرار گرفته و آلایندگی و بوی نامطبوع میهمان ناخوانده شهر شده است.

 

شهرک صنعتی بهاران مهم‌ترین منشاء ایجاد این آلودگی‌هاست. با بررسی اجمالی که در این شهرک صورت گرفته معلوم شده است که چندین کارگاه موجب این آلایندگی هستند: کارخانه‌ دیانا کاغذ که مهم‌ترین منبع تولید آلاینده‌هاست، کارخانه‌ پاکان اسید، کارخانه‌ ایزوگام سازی، اسید سازی مهاجر غرب و همچنین کارگاه‌های کوچک بازیافت پلاستیک و تا حدی سوزاندن زباله‌های صنعتی که در داخل شهرک انجام می‌شود.

همچنین، کشتارگاه دام و طیور که دو مجموعه جدا از هم هستند نیز موجب ایجاد بوی نامطبوع می‌شوند که به اصطلاح مردمی، بوی استخوان سوزی از آن‌ها در شهر می‌پیچد و به استشمام ساکنین می‌رسد. در سال‌های قبل امحاء و احشاء حاصل از کشتار دام در یک جا جمع و در طبیعت رها می‌شد که ایجاد آلودگی خاک و آب‌های زیر زمینی می‌کرد، ولی در یکی دو سال اخیر کوره‌ای برای سوزاندن این مواد زاید ساخته شده است و هنگام غروب آفتاب شروع به سوخت می‌کند، ولی سوزاندنشان نیز باعث ایجاد بوی ناخوشایندی می‌شود که در داخل شهر بهار این بو به شدت احساس می‌شود و بوی حاصله در نظر مردم به بوی استخوان سوزی مشهور است.

در ادامه، گفتگویی با چند تن از شهروندان که به این بو معترض بودند داشتیم. امیر یکی از شهروندان بهاری است که منزلش در شهرک فرهنگیان است. وی در این خصوص می‌گوید: بعضی از شب‌ها واقعا بوی بدی به مشام می‌رسد که باعث آزار و اذیت مردم است. این بو شبیه بوی تند گوگرد است که معمولا از ساعت ۱۲ شب به بعد احساس می‌شود.

این شهروند ادامه می‌دهد: ضمنا بعضی از شب‌ها هم بوی متعفن دیگری که ترش است، نیز به مشام می‌رسد که این بوی نامطبوع تا اذان صبح ادامه دارد و هر دو سه شب یک بار این بو استشمام می‌شود.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان همدان در این باره می‌گوید: شهرک صنعتی بهاران حدود یک و نیم دهه فعالیت دارد و بیش از ۶۰ واحد تولیدی در بخش‌های مختلف این مجموعه صنعتی مشغول به کار هستند. زمانی که شهرک را جانمایی می‌کردند شهر تا این اندازه بزرگ نشده بود. قبل از تشکیل شهرک‌های صنعتی این محیط‌ها را اداره حفاظت محیط زیست بررسی می‌کند و بعد مجوز فعالیت برای واحد‌های تولیدی مستقر در آن صادر می‌شود. پس اگر این شهرک مشکلات زیست محیطی داشت، حفاظت محیط زیست مجوز ساخت آن را صادر نمی‌کرد.

کیوان گردان با یادآوری اینکه در شهرک‌های صنعتی استان آلایندگی خاصی نداریم، ادامه می‌دهد: کنترل آلایندگی واحد‌های تولیدی با اداره حفاظت محیط زیست است. واحد‌های متخلف هم به دادگاه معرفی و جریمه می‌شوند تا آلایندگی آن‌ها مدیریت شود. زمانی که شهرک صنعتی بهاران مجوز فعالیت گرفت، مسکن‌های موجود ساخته شده در حوالی شهرک نبود. با این همه ما نیز موافق تولید آلایندگی این واحد‌های تولیدی مستقر در شهرک‌ها نیستیم.

 

حسن رمضانی، شهردار سابق شهر بهار، در گفت وگویی در پاسخ به این سوال که آیا با افزایش ساختوساز‌های شهری، شهر به حریم شهرک صنعتی وارد شده است یا نه می‌گوید: شهر وجود داشته و تغییری در حریم شهر ایجاد نشده است. این واحد‌های تولیدی باید تصفیه خانه داشته باشند تا مانع انتشار بو در شهر شود. حتی نباید برخی واحد‌ها در این شهرک صنعتی مستقر می‌شدند. نمی‌توانیم شهر را کوچک کنیم، اما نباید برخی مشاغل در محدوده شهر‌ها فعالیت داشته باشند، چون برای محیطزیست شهر‌ها مشکل ایجاد می‌کنند.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری در حاشیه بازدید از شهرک صنعتی بهار می‌گوید: با توجه به بازدید‌های سال گذشته از واحد‌های تولید اسید در شهرک صنعتی بهاران و هماهنگی‌هایی که فرماندار شهرستان بهار و مدیرکل محیط زیست استان داشتند، در جهت پیگیری مصوبات سال قبل، از این واحد‌ها بازدید و شاهد اعتراض کمتر مردم و واحد‌های همجوار بوده و شعاع آلودگی این واحد‌ها نسبت به قبل کمتر شده است. این موضوع نشان می دهد که مدیران واحد‌های تولیدی به سمت حل مشکل حرکت کرده و در بازدید‌های امروز مصوب گردید که با نصب و راه اندازی سیستم پایش آنلاین بخش عمده‌ای از مشکلات آلایندگی این واحد‌ها برطرف گردد.

ظاهر پورمجاهد خاطر نشان می‌کند: بازدید‌های مستمر و به موقع توسط دانشگاه علوم پزشکی و محیط زیست باید انجام گردد و این بازدید‌های مشترک به دلیل مشخص شدن منشا اصلی آلودگی و بوی مشمئز کننده است تا با یک برنامه زمانبندی توسط شرکت شهرک‌های صنعتی و محیط زیست، طی برنامه‌ای مشخص، با متوقف کردن کوتاه مدت کارخانجات مربوطه، نسبت به رفع مشکلات آلودگی هوا و محیط زیست اقدام گردد.

سال گذشته بر اساس تصمیم فرمانداری بهار مصوب شد که واحد‌های مشکوک به آلایندگی اقدام به نصب سیستم پایش آنلاین کنند تا به طور مستقیم میزان آلایندگی واحد‌ها مورد ارزیابی قرار گیرد؛ اما با مخالفت استانداری مواجه شد و به جای آن تصمیم بر این شد که واحد‌های آلاینده اقدام به تعویض نوع فیلتراسیون خود کنند.

 

اما در این بررسی‌ها نقش شرکت شهرک‌های صنعتی که اقدام به صدور مجوز برای واحد‌های آلاینده می‌کند، نادیده گرفته شده است. به کارخانه‌ای که در سایر استان‌های مجاور اجازه فعالیت کسب نکرده به راحتی در بالادست شهر بهار اجازه استقرار می‌دهد و مردم بهار را با این واحد‌ها در می‌اندازد و خود را کنار می‌کشد. جالب اینجا است که مسئله به اینجا ختم نشده و بازهم خبر‌هایی از امکان صدور مجوز راه اندازی واحد‌های آلاینده، مردم ما را دچار نگرانی برای سلامت فرزندان خود کرده است.

کارخانه‌هایی که در سایر استان‌های مجاور اجازه فعالیت کسب نکرده‌اند به راحتی در بالادست شهر بهار اجازه استقرار دارند. بیشترین مراجعات شهروندان بهار برای شکایت از بوی نامطبوع، از شهرک فرهنگیان بهار بود که به علت بُعد مسافتی کمتر از ۲ کیلومتری شهرک صنعتی بهاران با شهرک فرهنگیان بهار و جهت وزش باد از شهرک صنعتی به سمت شهر، بوی بد ناشی از فعالیت واحد صنعتی به شهرک فرهنگیان منتقل می‌شد که در نهایت با صدور ۱۲ اخطاریه و دو بار محکومیت در دادگاه، منجر به تعطیلی واحد دیانا کاغذ به صورت داوطلبانه توسط مدیر واحد شد که اعتراض کارگران این کارخانه را به همراه داشت.

پس از اولتیماتوم ۳ روزه فرماندار بهار به شرکت دیانا کاغذ در تاریخ ۵ مرداد، این واحد صنعتی اقدام به تعطیلی کارخانه‌ دیانا کرده و فعالیت آن را به طور کامل متوقف کرد و همه‌ ۴۷ کارگر این واحد صنعتی از کار بیکار شدند. به نظر می‌رسد هم اکنون که فشار‌ها بر این واحد صنعتی جهت رفع آلاینده‌هایی که موجب به خطر افتادن سلامتی ساکنین شهر بهار شده، بالا گرفته این واحد به جای رفع ایرادات با تعطیلی یکباره کارخانه از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرده است.

 

بیش از دو سال است که مردم شهر بهار از وجود بو‌های آزاردهنده و آلاینده‌ها شکایت دارند؛ اما با وجود پیگیری‌ها همچنان این مشکل پابرجاست و رفع مشکل آلایندگی از سوی واحد‌های آلاینده یکی از خواسته‌های مهم مردم است و در این رابطه نباید نقش دستگاه‌های متولی صدور مجوز واحد‌های آلاینده را نیز کمرنگ بدانیم.