پرونده ویژه | چالشی بر درآمدزایی دانشگاهها
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، کمبود بودجه در بخش‌های دولتی چند سالی است که گریبان دانشگاهها را گرفته و آموزش عالی جزو سازمان‌هایی است که کمترین افزایش بودجه را داشته و بعضا همین اندک افزایش بودجه که دولت در ابتدای سال اختصاص می‌دهد، هم تاکنون اختصاص پیدا نکرده است.
وابستگی دانشگاهها به منابع و بودجه دولتی باعث شده که این مراکز برای تامین منابع مالی خود دچار مشکلات زیادی شوند. در واقع می‌توان گفت به دلیل وابسته بودن دانشگاه‌های دولتی به منابع نفتی و بودجه رایگان کشور، چندان رغبتی از سوی دانشگاهها برای دریافت دیگر منابع مالی دیده نمی‌شود، از طرفی دیگر با افزایش و کاهش یافتن قیمت نفت بودجه دانشگاهها هم کم و زیاد می‌شود که همین امر باعث آسیب دیدگی فضای علمی کشور شده است.
درآمدزایی دانشگاهها و استقلال مالی از بودجه دولتی از جمله مسائلی است که در سالهای اخیر به صورت جدی در دستور کار دانشگاهها قرار گرفته و راهکارهای متفاوتی برای افزایش درآمدزایی در دانشگاهها پیشنهاد شده است. اگر بحث درآمدزایی دانشگاهها تحقق پیدا کند، بسیاری از مشکلات دانشگاهها در مسیر افزایش فعالیت‌های علمی، آموزشی حل خواهد شد.
اما مسئله‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که آیا دانشگاه‌های کشور به ویژه دانشگاه‌های دولتی برای جبران کمبود منابع مالی خود تاکنون چه اقداماتی را انجام دادند و یا به زبان ساده‌تر آیا راهکاری برای درآمدزایی دانشگاهها برای عبور از کمبود منابع و بدهی‌هایی که در سالهای اخیر برای خود اندوخته اند، ارائه شده است؟
بیشتر بخوانید
سرنوشت درآمد دانشگاهها در سال ۱۴۰۰
استقلال مالی دانشگاهها از حرف تا عمل
به دلیل تکرار سریال کمبود منابع در سالهای اخیر وزارت علوم پیشنهاد‌هایی را به دانشگاهها مبنی بردرآمدزایی داده است که این راهکار‌ها در حد پیشنهاد است و هنوز به عنوان قانون در بودجه دانشگاهها ذکر نشده است.
اما در بحث درآمدزافی اختصاصی، دانشگاه‌های سطح یک که از امکانات و اعتبارات علمی بیشتری برخودار هستند توانستند در این مسیر به موفقیت‌هایی دست پیدا کنند و بخشی از هزینه‌ها و بودجه سالیانه خود را از درآمد‌های اختصاصی تامین کنند. دانشگاه الزهرا از جمله دانشگاه‌های سطح یک کشور است، اما تاکنون نتوانسته درآمدزایی مناسبی را داشته باشد.
درآمد ۱۲ تا ۱۵ درصدی دانشگاه الزهرا(س)
دانشگاه الزهرا(س) با وجود اینکه دانشگاه تک جنسیتی است؛ اما در حوزه درآمد‌های اختصاصی توانسته اقدامات موثری را انجام دهد و میزان درآمد‌های خود را افزایش دهد که یکی از این اقدامات گسترش آموزش‌های آزاد است که توانسته خلاء درآمد ناشی از تعطیلی دانشگاه و صفرشدن درآمد در حوزه دانشجویی را جبران کند.
در همین خصوص ملانظری، رئیس دانشگاه الزهرا(س) با اشاره به درآمد اختصاصی این دانشگاه گفت: درصد بسیار کمی از بودجه دانشگاه الزهرا از محل درآمد اختصاصی تامین می‌شود، شاید حدود ۱۲ تا ۱۵ درصد که بسیار ناچیز است. جدی‌ترین منبعی درآمد اختصاصی در سال گذشته با تمام مشکلاتی که داشتیم، درآمد حاصل از آموزش‌های آزاد بود که به موازات آموزش‌های مجازی، آموزش‌های آزاد را که تا سال ۹۸ دانشگاه الزهرا(س) به صورت جدی در آن ورود پیدا نکرده بود آغاز شد و امروز دوره‌های متنوع و پرتقاضا را در دوره‌های آموزش آزاد داریم.
بدقولی سازمان‌های دولتی در تامین منابع مالی قرارداد‌های پژوهشی و صنعتی
بر اساس گفته رئیس دانشگاه الزهرا(س) یکی از مشکلات کاهش درآمد‌های اختصاصی بدقولی سازمان‌های دولتی در حوزه قرارداد‌های پژوهشی بود که با وجود افزایش تعداد قراردادها، تامین نشده منابع مالی باعث کاهش درآمد‌های اختصاصی در این حوزه شد.
ملانظری در این زمینه گفت: با وجود اینکه تعداد قرارداد‌های ارتباط با صنعت معاونت پژوهشی افزایش داشت، اما سازمان‌های دولتی به دلیل مشکلات مالی نتوانستند منابع مالی را تامین کنند که در این حوزه‌ها افت داشتیم، اما بخش آموزش‌های آزاد کاهش درآمد‌ها را جبران کرد و به سطح پیش بینی شده رسیدیم اگر چه درآمد اختصاصی دانشگاه الزهرا(س) نسبت به سایر دانشگاهها درآمد پائینی است و امیدواریم بر اساس برنامه ریزی‌های صورت گرفته بتوانیم میزان درآمد‌های اختصاصی را افزایش دهیم.
ملانظری اضافه کرد: به دنبال این هستیم که این درآمد‌ها را از طریق فعالیت‌های پژوهشی و آموزش‌های آزاد بتوانیم افزایش دهیم. در همین راستا قرار است دوره‌هایی را با توجه به ظرفیت دانشگاه الزهرا(س) که اساتید بسیار توانمندی داریم بتوانیم آن‌ها را دنبال کنیم.
رئیس دانشگاه الزهرا(س) خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم این دوره‌ها را راه اندازی کنیم، می‌توان گفت که درآمد‌های بسیار خوبی را می‌توانیم از این بخش کسب کنیم. بخش ارتباط با صنعت هم که اگر چه عمده درآمد‌های این بخش صرف پروژه‌هایی می‌شود که به دانشگاه واگذار می‌شود؛ اما به هرحال بخش‌های بالاسری اندکی که از این پروژه‌هاست طبیعتا می‌تواند جوابگوی نیاز دانشگاه باشد.
اقدامات جدیدی که از سوی دانشگاه الزهرا(س) برای افزایش درآمدزایی راه اندازی شده می‌تواند به عنوان الگوی مناسب به سایر دانشگاهها ارائه شود تا با طی کردن مسیر‌های موفق درآمدزایی بتوانند در حوزه مالی استقلال نسبی خود را به دست آورده و برای پیشرفت‌های علمی و آموزشی چشم به بودجه دولتی نداشته باشند.
ارسال نظرات