در گفتگو با دانشجو مطرح شد؛
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، احمد تلوری- قطار دولت تدبیر و امید با تمام فراز و فرود‌ها و نقاط ضعف‌ها و قوت‌ها سرانجام پس از گذشت هشت سال به ایستگاه پایانی خود رسید و سکان این قطار با برگزاری مراسم تنفیذ و تحلیف به سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور دولت سیزدهم واگذار شد. ناظران سیاسی بر این باورند که ابراهیم رئیسی به دلیل مواجهه کشور با چالش‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مسیر سختی را برای عبور از این چالش‌ها پیش روی خود دارد.
واقعیت این است که حسن روحانی در حالی ردای ریاست جمهوری را از تن بیرون کشید که بعد از گذشت هشت سال بخش عمده‌ای از وعده‌های داده شده از سوی او و دولت تدبیر و امید محقق نشده و این مسئله‌ای است که نه تنها بر نارضایتی‌های عمومی دامن زده بلکه کار دولت سیزدهم را برای جبران این عقب ماندگی‌ها صد چندان کرده است.
با این اوصاف خبرگزاری دانشجو برای بررسی اولویت‌های کلان و چالش‌های پیش روی دولت سیزدهم با محمد حسین صبوری دبیر اسبق جنبش عدالتخواه دانشجویی، محمد زادمهر، دبیر کل اسبق جامعه اسلامی دانشجویان، سعید توانا راد دبیر سیاسی اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل و دانشور خدابنده لو دبیر سیاسی اسبق دفتر تحکیم وحدت به گفتگو پرداخته که در ادامه این گفتگو را می‌خوانید.
دانشجو: نظر و تحلیل شما راجع به کلان مسئله‌ای که باید اولویت دولت سیزدهم باشد چیست و چه مسائلی باید در اولویت قرار بگیرند؟
زادمهر: کشورمان طی هشت سال گذشته به واسطه عملکرد بد دولت روحانی در بخش‌های مختلف به ویژه در دو بخش اقتصادی و معیشتی با آسیب‌های ها مختلفی مواجه بوده و برآیند این عملکرد نیز به حساب نظام نوشته شده به گونه‌ای که سرمایه اجتماعی نظام به شدت کاهش یافته است.
به نظر می‌رسد حل مسائل اقتصادی و معضلات معیشتی و نیاز‌های مردم مسائل کلانی هستند که دولت سیزدهم با آن روبرو است. مضاف بر این مسائل، مسئله دیگری که در کنار گرانی‌ها آسیب سنگینی به معیشت مردم وارد کرده شیوع ویروس کرونا است؛ چرا که با فراگیری این بیماری بسیاری از مشاغل آسیب دیده و بسیاری دیگر به طور کلی نابود شده اند و به تبع آن نیز قشر ضعیف جامعه بیشترین آسیب را دیده اند.
با توجه به تبعات شیوع ویروس کرونا و مرگ روزانه بیش از ۵۰۰ نفر در کشور مسئله حائز اهمیت در دولت سیزدهم تسریع در واکسیناسیون و تامین داروی مورد نیاز بیماران کرونایی است. به هر روی امروز انتظار می‌رود که دولت سیزدهم و شخص رئیس جمهور که عملکرد مثبتی در قوه قضائیه داشته در مواجهه با تمام نقد‌هایی که به آقای روحانی و دولت تدبیر و امید در حوزه مدیریت کرونا وارد بوده به گونه‌ای عمل کند که شاهد نتایج مثبتی در مقابله با ویروس کرونا باشیم.
توانا راد: مسئله و چالش اصلی که باید در اولویت دولت سیزدهم قرار بگیرد همانطور که رهبر انقلاب نیز فرمودند موضوع بیماری کرونا و پس از آن مقابله با چالش‌های اقتصادی تورمی است که متاسفانه امروز کشور و مملکت درگیر آن شده و به تبع آن مردم با سختی شدید مواجه شده اند.
مسئله بعدی که بعد از سروسامان بخشیدن کوتاه مدت به وضعیت معیشتی مردم و کرونا به نظر می‌رسد که باید در چارچوب برنامه‌های رئیس جمهور قرار بگیرد مدیریت و دسته بندی سازمان اعتراض در بین قشر‌های مختلف است به گونه‌ای که باید نارضایتی‌هایی که جمعیت بیشتری مثلا بیشتر از یک میلیون نفر از جمعیت کشور را در برمی گیرند در چارچوب اولویت‌های یک ساله و یا چهار ساله دولت رفع شوند.
خدابنده لو: مسئله اساسی‌ای که باید نسبت به سایر مسائل با توجه به وضعیت فعلی کشور مورد نگاه ویژه وزرا و مسئولین ارشد دولت قرار بگیرد اوضاع نابسامان اقتصادی و معیشتی است مردم درگیر ابتدایی‌ترین مسائل اقتصادی روزمره خود شده اند و زندگی عادی آنان به سختی اداره میشود.
تا زمانی که باور همه مدیران و مسئولان کشور حمایت جدی از تولید و تسهیل در امور نباشد نمی‌توان به گشایشی امیدوار شد.
رفع مشکل بیکاری، کاهش جرایم و آسیب‌های اجتماعی، رونق و شکوفایی اقتصاد بدون توجه به تولید ممکن نیست و باید با عزم جدی همه دست اندرکاران در این مسیر گام بردارند.
بالا بودن سود‌های بانکی، بوروکراسی پیچیده در مسیر تولید، طولانی بودن فرآیند سرمایه گذاری تا مرحله تولید، ضعف و قدیمی بودن قوانین از دیگر چالش‌هایی است که تولید را با مشکل مواجه کرده است که باید مجلس انقلابی برای آن تدبیر کند از مجلس شورای اسلامی انتظار می‌رود اگر لازم است قوانین جدیدی برای تسهیل در امور وضع کند. یکی از راهکار‌ها برای تسریع در رفع موانع تولید از مسیر دستگاه قضایی است و امیدواریم با راه اندازی شعب ویژه و استفاده از کارشناسان متخصص در امر تولید بتوانیم در کوتاه مدت گره گشای مشکلات تولید کنندگانی باشیم که زندگی خود را وقف اشتغال کشور کرده، ولی نامهربانی دیده اند.
نکته قابل توجه در زمینه کارگاه‌های نیمه فعال و تعطیل، عدم درک صحیح از ساختار تولید در کشور است.
کشور‌های بهره‌مند از اقتصاد خوب، درک درستی از تولید در عرصه‌های مختلف کشاورزی، صنعتی و خدمات دارند، درحالی که در ایران تولیدکنندگان در فرآیند تولید دچار بحران می‌شوند و حامی واقعی هم برای آنان وجود ندارد.
دولت‌ها نباید تولید کننده و تصدی گر، بلکه باید سیاستگذار و ناظر باشند و تا زمانی که حامی تولید نباشیم، باید منتظر وقایع ناگوار موجود در حوزه بازار کشور بود.
برای حل مشکلات به مدیران شایسته و توانمند نیاز داریم و باید پذیرفت همه گره‌ها بازشدنی است به شرط آنکه مدیران کارآمد را انتخاب کنیم. باید مدیرانی را انتخاب کرد که خدمت به مردم را محور کارشان قرار دهند و پاک دست باشند و از فرصت مسئولیت بخوبی برای گره گشایی از مشکلات استفاده کنند.امروز بزرگترین مشکل کشور ناشی از ناکارآمدی مدیریت هاست و کسانی که به دنبال تحمیل نیرو‌های ناتوان و ناکارآمد، اما وابسته به خود هستند به مردم و کشور ظلم می‌کنند.
دانشجو: نظر شما در مورد کابینه اعلامی از سوی آقای رئیسی چیست و نقاط ضعف و قوت آن را چه می‌دانید؟
صبوری: جدای از اینکه بررسی سابقه و نظرات تک تک اعضای کابینه پیشنهادی در خصوص مسئولیتی که قرار است بر عهده بگیرند حائز اهمیت است مسئله دیگری که در ارزیابی کلیت کابینه مهم است فرآیندی است که برای انتخاب اعضای کابینه پیشنهادی طی شده بدین صورت که ما باید ببینیم گزینه‌های پیشنهادی با چه شیوه، مدل و روش‌هایی گزینش و انتخاب شده اند؛ چرا که شیوه انتخاب افراد نقش جدی در عملکرد آن‌ها در کابینه خواهد داشت. مضاف بر این ما باید ببینیم که چه افرادی در بستن کابینه نقش مثبت و یا منفی داشته اند، چون این فرآیند خود به خود روی تیمی هم که وزیر تعیین می‌کند تاثیر می‌گذارند و آن تیم هم متناسب با شرایط و اتفاقات روز روی عملکرد‌ها اثر مستقیم می‌گذرد و آنچه که در مورد بستن کابینه محل بحث است، همین موضوع است.
واقعیت این است که در مورد بستن کابینه پیشنهادی از فرآیند رسیدن به اعضای کابینه تا نقش آفرینی برخی افراد مسائلی شنیده میشود که نگران کننده است و ما امیدواریم این مسائل درست نباشند؛ اگر چه نقاط مثبت زیادی هم وجود دارد و چه بسا نقاط مثبت هم از نقاط منفی بیشتر بوده اند.
کشمکش ها، سهم خواهی‌ها و تردید‌ها در انتخاب افراد از جمله نکات منفی شنیده شده در ارتباط با بستن کابینه پیشنهادی به شمار می‌روند که امیدواریم صحت نداشته باشند. طبیعتا سیاست‌ها در حوزه‌های مختلف اعم از سیاست‌های اقتصادی و ارزی و یا سیاست‌های بهداشتی و درمانی مشخص هستند با این وجود انتخاب افرادی که با این سیاست‌ها همخوانی داشته باشند و بتوانند آن‌ها را پیگیری کنند کار خیلی سختی نیست، ولی مسئله‌ای که وجود دارد این است که ملاحظات و حواشی که به درست یا به غلط شکل گرفته اند فرآیند انتخاب اعضای کابینه را طولانی کرده است؛ البته طولانی شدن فرآیند بستن کابینه فی نفسه بد نیست، چون ممکن است که این تاخیر در جهت تقویت مثبت کابینه باشد، اما اگر کشمکش ها، تعارض‌ها و نگاه‌های مختلف یک تیم مانع جمع بندی‌ها بوده این نگران کننده است.
به هر روی با توجه به اینکه در یک بازه چند روزه به دلیل تغییر نظرات و جمع بندی‌ها چندین نفر از گزینه‌های مورد نظر در کابینه پیشنهادی تغییر کرده اند قطعا اگر این روند بخواهد ادامه پیدا کند چالش‌های بیشتری به وجود خواهد آمد؛ به گونه‌ای که ممکن است ظرف یکی دو سال به طور غیر مستقیم شاهد آزمون و خطا‌ها و حواشی‌های مختلف در دل این مجموعه باشیم.
توانا راد: کابینه پیشنهادی که از سوی آقای رئیسی معرفی شده یک کابینه خوب و تا حد زیادی هماهنگ است؛ البته حداقل توقع ما این بود که افراد جدی تر، محکم‌تر و اجرای‌تر هم در این کابینه حضور داشته باشند، اما بنده از این کابینه و دولت آقای رئیسی به صورت کلی حمایت می‌کنم و آن را مناسب می‌دانم و امیدوارم که موفق باشند؛ البته معتقدم که دعوا‌ها و بحث‌های اخیر در مورد کابینه کمکی به روند بررسی کابینه در مجلس نمی‌کند؛ از این رو فشار‌های رسانه‌ای را که در این رابطه وجود دارد خیلی درست نمی‌دانم.
دانشجو: کدام وزارتخانهها در حال حاضر دارای مشکلات بیشتری از منظر ساختاری و مدیریتی هستند و باید در اولویت قرار بگیرد؟
صبوری: با توجه به سیاست‌های غلط دولت تدبیر و امید در حوزه‌هایی مانند آموزش و پرورش، سیاست خارجه و بهداشت و درمان و حساسیت‌هایی که نسبت به این حوزه‌ها وجود دارد به نظر می‌رسد که اگر دولت سیزدهم بخواهد به این حوزه‌ها ورود پیدا کند با چالش‌ها و سختی‌های بیشتری برای تغییر رویه‌ها در این وزارتخانهها مواجهه خواهد بود، چون دولت قبل به طور جدی روی برخی سیاست‌ها در این حوزه‌ها متمرکز شده و به نوعی این سیاست‌ها در وزارتخانه‌های مورد نظر ریشه دوانده اند و حتی ممکن است چیدمان کادر و بدنه وزارتخانهها و ادارات کل تابعه آن در شهرستان‌ها و استان‌ها با این نگاه شکل گرفته باشد.
با توجه به نتایجی که از اجرای سیاست‌های دولت تدبیر و امید حاصل شده به نظر می‌رسد که دولت سیزدهم در پی تغییر این سیاست‌ها به ویژه در حوزه آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و سیاست خارجی خواهد بود اگر چه با چالش‌هایی مواجه خواهد شد؛ البته دولت برای تغییر سیاست‌ها در حوزه سیاست خارجی چالش‌های کمتری پیش روی خود خواهد داشت؛ چرا که در حوزه سیاست خارجی دولت با یک سیاست کلی تصمیم می‌گیرد که با چه منطق و موضعی نسبت به مسائل مختلف اعم از برجام، مذاکرات با ۵+۱، مواجهه اقتصادی با کشور‌های منطقه و مواجهه با اروپا یا کشور‌های آمریکای لاتین برخورد کند.
معتقدم تغییر رویه در وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت نیازمند یک عزم جدی و محکم و قطعا یک تغییر ریل کامل است، چون ما نمی‌توانیم روی ریل سابق در این وزارتخانهها حرکت کنیم و صرفا به اصلاح برخی حوزه‌ها بپردازیم.
زادمهر: طبیعتا مسائل معیشتی کشور وزارتخانه‌های اقتصادی، بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه را درگیر خود خواهد کرد، اما در کنار این وزارتخانهها و بخش‌های اقتصادی وزارت آموزش و پرورش نیز با توجه به شرایط کشور از بعد آموزش‌های مجازی و استمرار این وضعیت در ترم آینده از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و این در حالی است که ما در آموزش و پرورش با مشکلات بسیار زیادی اعم از مشکلات معیشتی، ساختار آموزشی، شبکه شاد، ساختار تحولی و دیگر موارد هستیم.
مهمترین مسئله‌ای که در ارتباط با وزارت آموزش و پرورش وجود دارد پذیرش نگاه تحول گرا در این وزارتخانه از سوی شخص رئیس جمهور، وزیر آموزش و پرورش و سایر مدیران ارشد این وزارتخانه است. تحول گرایی و تحول خواهی در آموزش و پرورش موارد مختلفی اعم از کتب درسی، ساختار آموزشی، نوع مدیریت و نوع نگاه به مسائل این حوزه را در برمی گیرد و نکته مهمتر مدیریت منابع انسانی در آموزش و پرورش است که امروز به یک چالش عظیم تبدیل شده است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وزارتخانه دیگری است که در کنار مسائل معیشتی باید به آن توجه کنیم. امروزه بسیاری از مسائل فرهنگی اعم از سینما، تلویزیون و کتاب در کشور به واسطه مسائل اقتصادی و معیشتی رها شده اند به گونه‌ای که می‌توان گفت فرهنگ اولویت مردم و حاکمیت نیست. به هر روی نگاه دولت سیزدهم به دو وزارتخانه آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد اسلامی باید یک نگاه راهبردی باشد و البته در مجموع باید بگویم که تمام وزارت خانه‌ها اعم از وزارت کار، علوم و وزارت بهداشت با توجه به ضرورت مدیریت کرونا از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
توانا راد: ضرورت دارد که وزارتخانهها طبق مشکلات عمده ساماندهی شوند؛ لذا به نظر می‌رسد که وزارت بهداشت با توجه به اینکه با مشکلات جدی مواجه است باید در کوتاه مدت و با اقدامات جهادی و انقلابی در اولویت اصلاح قرار بگیرد و در گام‌های بعدی وزارت کشور و وزارت اطلاعات اصلاح شوند.
دانشجو: با توجه به همراه بودن مجلس شورای اسلامی با دولت منتخب، آیا به نظر شما این اتفاق باعث حرکت‌های خوب و مثبت در فضای کشور میشود و یا عدم نظارت درست و مطلوب نمایندگان بر دولت و وزارت خانه‌ها و دولتمردان را در پی خواهد داشت؟
زادمهر: همسو بودن دولت و مجلس در کل موضوع مثبتی است؛ اما در جزئیات ممکن است آسیب‌هایی هم وجود داشته باشد؛ چون اگر ما مفهوم همراهی دولت و مجلس را این بدانیم که مجلس وظایف قانونی خود را انجام ندهد این آسیب زاست بدین صورت که مجلس به علت همراهی و همفکری با دولت از عمل به وظایف قانونی خود برای استیضاح یا طرح سوال از دولت غافل شود و یا تمام لوایح دولت را در صحن به تصویب برساند. به هر روی اگر همراهی و همفکری مجلس و دولت به گونه‌ای باشد که مثلا مجلس بتواند در مورد لوایح دولت نظر کارشناسی خود را اعمال کند و یا اگر به وزیری تذکر داده میشود دولت آن را بپذیرد این تعامل و همفکری مثبت است؛ در غیر این صورت چشم پوشی از وظایف قانونی چه در دولت و چه در مجلس تبعات منفی به بار خواهد آورد.
معتقدم همفکری و همراهی دولت و مجلس به معنای واقعی کلمه باید در جهت عبور از مشکلات کشور باشد. یعنی همانطور که انتظار داریم دولت مشکلات اقتصادی را درمان کند مجلس هم باید ضمن همراهی با دولت به گونه‌ای به مدیریت قوانین بپردازد که آسیب‌های موجود در مسیر درمان اقتصاد برطرف شوند.
صبوری: نفس همراهی قوا در موضوعاتی که نقاط مثبت آن بیشتر از نقاط منفی اش است خیلی خوب است و رهبر معظم انقلاب نیز همواره بر این همراهی تاکید کرده اند. با این اوصاف یکی از دلایلی که می‌تواند سبب بسیاری از موفقیت‌ها و سرعت بخشیدن به امور در دولت سیزدهم شود همراهی است که بین این دولت با مجلس و سایر ارگان‌ها وجود دارد؛ البته ممکن است مجلس در مورد برخی مسائل به صورت چشم بسته نقش وکیل الدوله را ایفاء کند و این مسئله‌ای است که در دولت‌های مختلف به مجلس گوشزد شده است؛ پس ضرورت دارد که در این دوره نیز مجلس به عنوان خانه ملت باقی بماند نه اینکه خانه دولت شود.
اگر قرار باشد که همراهی مجلس به گونه‌ای باشد که تمام لوایح دولت را چشم بسته تصویب کند و خود را از حق تحقیق و تفحص از بخش‌های مختلف دولت محروم سازد نسبت به این نوع همراهی نگرانی‌های جدی وجود دارد؛ پس ضرورت دارد که مجلس قدرت تشخیص و استفاده از اختیارات قانونی خود را در مواجهه با دولت از دست ندهد و دست و پای خود را در مقابل دولت نبندد.
توانا راد: همراهی و حمایت مجلس مجلس و دولت از همدیگر خوب است؛ اما اگر قرار باشد که به واسطه این همراهی چشم‌ها بر روی برخی از واقعیت‌های بسته شود قطعا خوب نیست. با این وجود اگر همین مجلس هم دست از سهم خواهی و نگاه‌های جناحی بردارد می‌تواند نظارت موثر و مطلوبی روی دولت داشته باشد.
دانشجو: به نظر شما با توجه به روی کار آمدن دولت جدید و وضعیت واقعی جامعه امروز، می‌توان انتظار اتفاقات مثبت در آینده نزدیک را داشت یا زمان خیلی زیادی باید منتظر ماند تا برخی مسائل اصلاح شود؟
زادمهر: قطعا انتظار ما این است که در آینده نزدیک شاهد اتفاقات مثبت در این دولت باشیم. چون این دولت یک دولت تازه نفس است و با یک گفتمان جدید و راهبردی کار خود را شروع کرده و از طرفی فردی هم که امروز رئیس دولت است کارنامه موفقی داشته و خود را برای ملت ایران اثبات کرده از این رو ما امیدواریم در صورت اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی وضعیت کشور بهبود یابد و در درجه اول ضمن بهبود وضعیت اقتصاد و معیشت مردم، با مدیریت مطلوب و تامین داروی مورد نیاز بحران کرونا را پشت سر بگذاریم؛ البته این موضوع را نیز باید در نظر بگیریم که مشکلات و معضلات ایجاد شده برای کشور معضلاتی نیستند که بتوان آن‌ها را ظرف یک ماه و دوماه و یا یک سال و چهار سال حل کرد، اما قاعدتا رئیس جمهور باید در قالب برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت قدم به قدم این مشکلات را برطرف کند.
صبوری: دولت از یک سو می‌تواند وظیفه خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهد و عملکرد مطلوبی را از خود به جای بگذارد و نتیجه آن را در بلند مدت ببیند و یا اینکه در کوتاه مدت صرفا نمود مثبتی از اقدامات نمایشی خود را در رسانه‌ها به نمایش بگذارد و این در حالی است که کارنامه عملکرد این دولت ظرف یکی دو سال آینده بالاخره مشخص خواهد شد. با این وجود دولت باید انتخاب کند که در کوتاه مدت و با کار‌های نمایشی خود را موفق جلوه دهد و یا با عملکرد مطلوب خود کارنامه مثبتی را از خود به جا بگذارد.
توانا راد: من فکر می‌کنم اتفاقات مثبت آغاز شده است؛ مثلا همین که اخیراً عکس‌های بازدید‌های میدانی رئیس جمهور و حضورشان در بین مردم پس از ۸ سال در رسانه‌ها منتشر شده این خود بیانگر آغاز روز‌های مثبت است؛ اما اینکه ما در سطح کلان حکمرانی توقع معجزه داشته باشیم قطعا درست نیست؛ چرا که وقتی قیمت دلار از ۳۶۰۰ تومان به ۲۷ هزار تومان رسیده قطعا دولت آقای رئیسی نمی‌تواند ظرف یک سال یا دو سال تورم را کنترل و اشتغالزایی ایجاد کند با این وجود دولت سیزدهم برای بهبود شاخص‌های کلان اقتصادی حداقل به سه سال زمان نیاز دارد.
امروز شاخص‌های اقتصادی به ما می‌گویند که اگر رشد اقتصادی بالای ۵ درصد داشته باشیم در یک دوره ۸ سال تازه به درآمد سرانه سال ۹۰ یا ۹۲ برمی گردیم؛ لذا توقعات ما از دولت باید منطقی باشد، چون معجزه‌ای در کار نیست؛ اگر چه این امیدواری وجود دارد که ظرف دو سال بهبود وضعیت اقتصادی برای مردم قابل لمس باشد و نتیجه این وضعیت را نیز قطعا در مشارکت و همراهی مردم در انتخابات ریاست جمهوری چهار سال آینده خواهیم دید و البته تحقق این مهم نیز در گرو این است که مسیر پیش رو بدون کج کارکردی و حاشیه سازی برای دولت پیش برود و همه افراد و گروه‌هایی که برای تشکیل این دولت تلاش کرده اند تا لحظه آخر پای کار آن بایستند.
باز هم تکرار می‌کنم که با روی کار آمدن دولت سیزدهم اتفاقات مثبت را در کشور شاهد خواهیم بود؛ اما معجزه‌ای در کار نیست و قطعا توقعات فضایی و غیر معقول به واقعیت نزدیک نخواهد بود؛ لذا من فکر می‌کنم که باید حالت میانه روی را در پیش بگیریم بدین صورت که نه سطح توقعات مردم را آنچنان پایین بیاریم که از حقوق خود چشم‌پوشی کنند و نه آنکه سطح توقعات آن‌ها را آن قدر قدر بالا ببریم که اگر انگشت کوچک کسی هم به پایه صندلی گیر کرد به دولت و آقای رئیسی معترض شود با این وجود در بررسی اتفاقات مثبت و منفی دولت باید ضمن پرهیز از افراط و تفریط حد وسط و مشی عادلانه را مد نظر قرار دهیم.
ارسال نظرات