از کودتای «نقاب» تا پایگاه «حرّ» و شهید نوژه

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، سرهنگ ستاد قاسم اکبری مقدم در یادداشتی درباره سرلشکر شهید محمد نوژه یاد این شهید گرانقدر را گرامی داشته است.

در این یادداشت می‌خوانیم: امروز گرچه مدت زمانی از پایان دوران دفاع مقدس گذشته، اما به جرأت می‌­توان گفت هنوز گوشه کوچکی از رشادت­‌ها و دلاوری­‌های حماسه سازان و قهرمانان آن دوران با شکوه که خود می‌­تواند درسی برای آیندگان و نسل امروز باشد به درستی در پیشگاه ملت ایران مطرح نشده است. از این رو بر خود تکلیف دیدیم که در این راستا گوشه کوچکی از زندگینامه و رشادت­های یکی از این قهرمانان و حماسه­سازان ایران زمین، شهید سرلشکر خلبان «محمد نوژه» را در ایام سالگرد شهادت این اسطوره ارتش بازگو نماییم.

سرلشکر خلبان «محمد نوژه» در هشتم فروردین ماه ۱۳۲۴ در تهران و در خانواد‌های مسلمان و معتقد به احکام مترقی و نورانی اسلام، دیده به جهان گشود. پدرش اکبر مردی مؤمن و متدیّن و اهل مسجد بود و محمد را از همان اوان کودکی با نماز و روزه آشنا کرد.

وی پس از پشت سرگذاشتن دوران ابتدایی و متوسطه و دریافت مدرک دیپلم ریاضی، در سیزدهم مهرماه ۱۳۴۲ به استخدام نیروی زمینی ارتش در آمد. او پس از گذراندن دوره‌های آموزش نظامی و دریافت درجه ستوان دومی، از آنجا که علاقه وافری به آموختن فن خلبانی داشت داوطلبانه به نیروی هوایی انتقال یافت و پس از طی آموزش‌های نظامی و موفقیت در آزمون‌های زبان انگلیسی و مهارت‌های تخصصی و پشت سر گذاشتن دوره‌های آکادمی پرواز و پرواز مقدماتی با هواپیما‌های پاپ و اف -۳۳ در دانشکده پرواز در تاریخ ۱۳۴۹/۵/۲۵ به‌منظور تکمیل دوره خلبانی و پرواز با هواپیما‌های پیشرفته جت شکاری، به هنگ آموزشی ۳۸ پایگاه هوایی «لاردو» ایالت تگزاس کشور امریکا اعزام شد و پس ازطی دوره‌های تکمیلی پرواز و گذراندن دوره سامانه کنترل اسلحه در آمریکا و پرواز با هواپیما‌های تی-۴۱، تی-۶، تی-۳۷، تی-۳۸ به مدت ۵۵ هفته و دریافت نشان خلبانی در تاریخ ۱۳۵۱.۵.۲۰ به ایران بازگشت و جهت پرواز با هواپیمای اف- ۴ (موسوم به فانتوم) در تاریخ ۱۳۵۷.۶.۲۵ به پایگاه سوم شکاری انتقال یافت و به جمع تیزپروازان نیروی هوایی پیوست.

محمد نوژه در دوران خدمتی‌اش همواره فردی با انضباط و برخوردار از دانش پروازی و مهارت‌های تخصصی و یکی از کارکنان ممتاز پایگاه به حساب می‌آمد به طوری که در بررسی خلاصه وضعیت دو شش ماهه‌اش، در سال‌های ۵۶ تا ۵۸ به عنوان افسری پر کار که روزانه بیش از دوازده ساعت وقتش را به امور عملیاتی می‌پردازد و دو مورد تشویقی به علت جدیّت در امور محوله، از وی یادشده است.

فرمانده گردان یکم شکاری و گردان ۳۱ پایگاه سوم شکاری، رئیس شعبه عملیات مشترک، معاون عملیاتی پایگاه ششم شکاری، معاون دایره عملیات و افسر ستاد عملیاتی پایگاه از جمله مسئولیت‌های وی بوده است.

نوژه انسانی متواضع و خوش‌برخورد بود و در طول زندگی‌اش لحظه‌ای از فرایض و احکام دینی غافل نبود. وی هیچگاه فریب مظاهر پر زرق و برق غرب را نخورد و در گفتگو با همکارانش از مظاهر فرهنگ غرب به شدت انتقاد می‌کرد.

با اوج‌گیری نهضت عظیم اسلامی به رهبری امام خمینی (ره)، در سال ۱۳۵۶ نوژه، چون تشنه‌ای که به آب زلال و گوارایی رسیده باشد جانی دوباره یافت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شیطان بزرگ، در یک طرح هماهنگ با سایر کشور‌های دست‌نشانده خارجی به تحریک گروهک‌ها و ضد انقلاب داخلی پرداخت تا شاید به نهال نوپای انقلاب اسلامی صدمه‌ای برساند.

نوژه که دست استکبار را بیرون آمده از آستین منافقین می‌دید به دفاع از دست‌آورد‌های انقلاب همّت گماشت، در همین زمان که گروهک‌های ضدانقلاب در شهر‌ها و نقاط مختلف کشور در صدد بلوا و آشوب بودند و طرح و نقشه تجزیه ایران در سر می‌پروراندند و با این هدف به کشتار مردان و زنان و اطفال بیگناه می‌پرداختند، به جهت دفاع از کیان کشور لحظه‌ای آرام و قرار نداشت.

در تاریخ ۱۳۵۸/۵/۲۳ مهاجمان مسلح طرفدار حزب دموکرات کردستان و گروهی از عشایر وابسته منطقه با انواع سلاح‌های سبک، سنگین و خمپاره انداز به شهر پاوه حمله کردند نیرو‌های ژاندارمری و نیروی‌های مردمی و پاسداران انقلاب پس از یک روز مقاومت ناگزیر با ارسال پیامی در مورخ ۱۳۵۸.۵.۲۴ به مراکز فرماندهی خود، از سقوط شهر پاوه توسط مهاجمان مسلّح خبر دادند. در بخشی از این پیام آمده بود براساس برآورد‌های انجام شده مدت مقاومت شهر یک ساعت پیش‌بینی می‌شود؛ بر این اساس از مسئولین امر خواسته شده بود نیرو‌های ارتش را جهت سرکوب اشرار مسلح و دفع تجاوز به منطقه اعزام کنند.

مهاجمان مسلح پس از محاصره و قطع کلیه خطوط ارتباطی و راه‌های زمینی و مسیر‌های منتهی به شهر پاوه در مورخ ۱۳۵۸/۵/۲۵ وارد شهر پاوه شدند و با استقرار در ارتفاعات مشرف به پاوه و همچنین تصرّف نقاط حساس شهر کنترل اوضاع را دراختیار خود گرفتند. تنها نیرویی که همچنان به مقاومت سرسختانه در برابر هجوم بی‌امان چریک‌های مسلح ادامه می‌داد پاسگاه ژاندارمری، نیرو‌های مردمی و ستاد خودجوش سپاه پاسداران انقلاب شهر بود.

در پی ارسال پیام مذکور، هیأتی مرکب از دکتر مصطفی چمران (معاون نخست وزیر و وزیر دفاع وقت) تیمسار سرلشکر، ولی الله فلاحی (فرمانده نیروی زمینی) و ابوشریف (معاون عملیات سپاه) جهت بررسی اوضاع با سه فروند بالگرد که حامل مهمات و اقلام ضروری برای نیرو‌های ژاندارمری و سپاه بودند، بعداز ظهر ۱۳۵۸.۵،۲۵ عازم شهر پاوه شدند. درآن مأموریت پر مخاطره هلیکوپتر حامل دکتر چمران مورد اصابت گلوله واقع شد و در نتیجه وی در محاصره مهاجمان مسلّح گرفتار آمد و دوشادوش نیرو‌های ژاندارمری و پاسدار به مقابله و مقاومت در برابر عناصر فریب خورده پرداخت و خاطرات ارزشمندی از شجاعت و دلیرمردی از خود به یادگار گذاشت.

نحوه شهادت

پایگاه سوم شکاری که از قبل در جریان تحرکات گروهک‌ها در منطقه بود و آمادگی انجام هر گونه عملیاتی را براساس دستور داشت، لذا پس از مطلع شدن از ماجرا، با به پرواز درآوردن ۲ فروند هواپیمای شکاری «اف- ۴» بر فراز شهر و شکستن دیوار صوتی لحظات پراضطرابی را برای مهاجمان مسلّح فراهم نمود تا زمینه حضور نیرو‌های مسلّح خودی را فراهم نمایند. سرگرد محمد نوژه از جمله داوطلبانی بود که برای سرکوب این یاغیان سر از پا نمی‌شناخت و بر این پیمان نیزجان فدا کرد و مشتاقانه پذیرای مأموریت شد. سرانجام در مورخ ۱۳۵۸/۵/۲۵ سرگرد خلبان محمد نوژه به همراه ستوان یکم خلبان بشیر موسوی (کابین عقب) که به جهت پشتیبانی از بالگرد‌های نیروی زمینی ارتش و ستون اعزامی کرمانشاه به پاوه اعزام شده بود پس از انجام عملیات، در حین انجام گشت‌های هوایی هواپیما مورد اصابت آتشبار عناصر ضدانقلاب قرار گرفت و هواپیما از کنترل خارج شد درحالی که دست راست خلبان کابین جلو در اثر اصابت گلوله به درون کابین قطع شده بود متأسفانه هیچیک از خلبانان فرصت استفاده از صندلی پران را نیافتند و هواپیما به کوه اصابت کرد و در منطقه قشلاق بین پاوه و روانسر سقوط کرد و خلبانان شجاع ارتش به درجه رفیع شهادت نائل آمدند. شهید نوژه در هنگام شهادت دارای یک فرزند بود.

پایگاه سوم شکاری قبل از پیروزی انقلاب، با عنوان پایگاه شاهرخی شناخته می‌شد که پس از پیروزی انقلاب مدت کوتاهی به پایگاه «حرّ» تغییر نام یافت. پس از شهادت محمد نوژه، با تلاش ارزشمند مسئولین امر و به پاس خدمات شهید والامقام محمد نوژه، پایگاه سوم شکاری همدان به پایگاه شهید نوژه تغییر نام یافت. این پایگاه به لحاظ موقعیت جغرافیایی و امکانات دفاعی با برخورداری از خبره‌ترین خلبانان و مستعدترین کارکنان، یکی از پر جنب و جوش‌ترین، فعالترین و از کانون‌های اصلی درگیری در طول سال‌های دفاع مقدس بود هر چند تلاش دشمنان اسلام و انقلاب برآن بود تا چهره پایگاه را مخدوش نمایند، ولی به حق کارنامه درخشان این سلحشوران در طول جنگ تحمیلی و در قبل و بعد و دوران سازندگی، دوست را به تعجب و دشمن را به حیرت وا داشته است.

ازم به توضیح است که کودتای نافرجام نقاب در ۱۸ تیر ۱۳۵۹ که به غلط به کودتای نوژه در برخی منابع و مطالب بیان می‌گردد؛ توسط گروهی از سرسپردگان آمریکا و اسرائیل انجام شد و همانگونه که اشاره شد «شهید سرلشکر خلبان محمد نوژه» از خلبانان غیور این پایگاه بود که یک سال قبل از کودتا و در رویارویی با عناصر ضدانقلاب به درجه رفیع شهادت نایل شد.

روح این خلبانان تیزپرواز نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شاد و یاد و نامش برای همیشه درتاریخ افتخارات ایران اسلامی گرامی باد.

لازم به توضیح است پس از وقوع این حوادث در پاوه در روز شنبه ۱۳۵۸/۵/۲۷ امام خمینی (ره) تصمیمی راهبردی اتخاذ کردند و با ارسال پیامی به ارتش فرمان دادند تا برای بازگرداندن امنیت به پاوه، وارد عمل شود. امام خمینی (ره) در این پیام به ارتش و سپاه دولت فرمان داد:

«به دولت، ارتش و ژاندارمری اخطار می‌کنم اگر با توپ‌ها و تانک‌ها و قوای مجهز تا ۲۴ ساعت دیگر حرکت به‌سوی پاوه نشود من همه را مسئول می‌دانم. من به‌عنوان ریاست کل قوا به رئیس ستاد ارتش و ژاندارمری دستور می‌دهم که فوراً با تجهیز کامل عازم منطقه شوند و به تمام پادگان‌های ارتش و ژاندارمری دستور می‌دهم که بی‌انتظار دستور دیگر و بدون فوت وقت، با تمام تجهیزات به‌سوی پاوه حرکت کنند و به دولت دستور می‌دهم وسایل حرکت پاسداران را فورا فراهم کند. تا دستور ثانوی، من مسئول این کشتار وحشیانه را قوای انتظامی می‌دانم و درصورتی‌که تخلف از این دستور نمایند، با آنان عمل انقلابی می‌کنم.»

با فرمان امام برای مقابله با گروه‌های ضدانقلاب و اشرار، تردید و دودلی نیرو‌های نظامی در مواجه با ضدانقلاب از میان رفت. تا قبل از فرمان امام، تجزیه‌طلبان آن‌چنان موقعیت خود را موفقیت‌آمیز می‌دانستند که گویا برای برقراری جشن پیروزی خود را آماده می‌کنند؛ اما پیام امام (ره) معادله را در هر دو سوی صحنه نبرد تغییر داد. مردم ایران با شنیدن پیام امام به سوی پاوه حرکت کردند و این پیام که روحیه خودی را چند برابر کرده بود، به روحیه تجزیه‌طلبان به‌شدت آسیب وارد کرد، به‌طوری‌که باوجود در دست داشتن نقاط مهم شهر، قدرت مقاومت آنان برای حفظ موقعیت را ضعیف کرد. با هدایت و فرماندهی شهید فلاحی فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش و با همراهی شهید دکتر چمران و به کارگیری نیرو‌های زمینی ارتش و نیرو‌های ویژه و مخصوص تیپ‌های ۲۳ و ۵۵ هوابرد، نیروی هوایی، هوانیروز، نیرو‌های سپاه و مردمی t شهر پاوه روز ۲۷ مرداد ماه ۱۳۵۸ از لوث ضد انقلاب پاک سازی و آرامش و امنیت به شهر بازگشت.