به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، شیوه نامه اجرایی بورس دانش به منظور تقویت رشته‌های مورد نیاز کشور و همچنین تشویق استعداد‌های برتر نظام آموزشی، به تعدادی از دانش آموختگان مقاطع دبیرستان کارشناسی و کارشناسی ارشد از طریق آزمون طبق این شیوه نامه و مصوبات شورای مرکزی بورس همه ساله بورس دانش اعطا می‌شود.
این دستورالعمل اجرایی به استناد بند ب و د ماده ۱ و بند ۲ و ۵ بخش ج ماده ۲ قانون اهداف وظایف و تشکیلات وزارت علوم تحقیقات و فناوری مورخ ۱۳۸۳٫۰۶٫۰۱ فصل چهارم «نقشه جامع علمی کشور» و «آئین نامه جامع اعطای بورس تحصیلی به دانشجویان ایرانی» مصوب وزیر علوم تحقیقات و فناوری در تاریخ ۱۴۰۲٫۰۱٫۱۹، به شرح زیر تدوین شده است.
ماده ۱: تعاریف و اختصارات
وزارت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
سازمان: سازمان امور دانشجویان
شورا: شورای مرکزی بورس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
سازمان سنجش: سازمان سنجش آموزش کشور
مؤسسه: هر یک از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی پژوهشی دولتی دارای مجوز از مراجع ذی ربط که طبق مقررات وزارت فعالیت می‌کنند.
بورس: امتیاز مادی یا معنوی است که به یک شخص جهت تحصیل در یک یا بخشی از مقطع تحصیلی اعطا می‌گردد.
بورسیه: شخصی که در مدتی از تحصیل خود از امتیار بورس استفاده کرده باشد.
متقاضی: شخصی که درخواست استفاده از امتیاز بورس دانش جهت ادامه تحصیل طبق این شیوه نامه را داشته باشد.
کارگروه تخصصی: گروهی از متخصصین و خبرگان متشکل از نمایندگان اداره کل و نماینده معاونت آموزشی و پژوهشی وزارت که وظیفه سیاست گذاری و تصمیم سازی در ارتباط با تعیین اولیه رشته / گرایش‌هایی که تحت این بورس هستند و مصاحبه متقاضیان را بر عهده دارند.
سامانه یکپارچه: سامانه‌ای یکپارچه که در پایگاه سازمان جهت راهبری و تسهیل فرآیند اعطای بورس ایجاد شده است.
ماده ۲ اهداف
هدف از این بورس؛ تشویق و هدایت استعداد‌های برتر نظام آموزش و پرورش کشور به رشته گرایش‌های مغفول مانده و دارای اولویت بر اساس اسناد فرادستی و تأیید شورای مرکزی بورس با تاکید بر حوزه‌های علوم پایه، علوم انسانی و هنر در مؤسسات سراسر کشور است.
ماده ۳ تسهیلات
-۱-۳- پذیرفته شدگان علاوه بر عدم پرداخت شهریه بابت تحصیل مقرری ماهانه و در صورت نیاز خوابگاه دریافت می‌نمایند.
تبصره ۱: میزان مقرری پس از تصویب در شورا و به شرط تأمین اعتبار جهت درج در دفترچه کنکور سراسری به سازمان سنجش اعلام می‌گردد.
-۲-۳- مدت زمان استفاده از بورس حداکثر ۴ نیم سال تحصیلی برای مقطع کاردانی، حداکثر ۸ نیم سال تحصیلی برای مقطع کارشناسی، حداکثر ۴ نیم سال تحصیلی برای مقطع کارشناسی ارشد و حداکثر ۸ نیم سال تحصیلی برای مقطع دکتری است.
-۳-۳- مقرری بورس به حساب بورسیه به صورت ماهانه واریز می‌شود.
تبصره ۲: مؤسسه محل تحصیل موظف است در پایان هر نیمسال تحصیلی وضعیت آموزشی و تأیید واریز مقرری بورسیه را از طریق سامانه یکپارچه بورس به سازمان اعلام نماید.
ماده ۴ شرایط عمومی
-۱-۴- ایمان و اعتقاد به مبانی دین مبین اسلام و نظام جمهوری اسلامی ایران
تبصره ۱: داوطلبان از اقلیت‌های مذهبی مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران فقط از شرط ایمان و اعتقاد به مبانی دین مبین اسلام مستثنی هستند.
-۲-۴- التزام عملی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و رکن اساسی آن، یعنی ولایت فقیه
-۳-۴- رعایت تقوا در گفتار و کردار که نشانه آن انجام واجبات و اجتناب از محرمات است.
-۴-۴- وابسته نبودن به احزاب و گروه‌های ملحد، محارب و غیر قانونی
۵-۴- حسن شهرت و نداشتن سو پیشینه کیفری
-۶-۴- نداشتن حضور و فعالیت‌های مغایر با قوانین و شیونات اخلاقی در فضای مجازی و عدم ارتباط با شبکه‌های معاند
-۷-۴- دارا بودن کارت پایان خدمت وظیفه یا معافیت دائم معافیت تحصیلی و یا دفترچه آماده به خدمت برای متقاضیان مذکر
-۸-۴- داشتن توانایی جسمی علمی و مهارتی لازم متناسب با رشته تحصیلی الزامات حرفه‌ای و مطابق با اهداف بورس
ماده ۵ شرایط اختصاصی
-۱-۵- شرایط پذیرش بورسیه شامل تعداد جنسیت حداکثر سن رشته شرایط جسمانی معدل مقطع تحصیلی قبلی دیپلم کاردانی کارشناسی و کارشناسی ارشد پس از تصویب در شورا جهت درج در دفترچه آزمون سراسری
به سازمان سنجش اعلام می‌گردد.
-۲-۵- شرکت در آزمون سراسری و قبولی در کد رشته انتخابی
-۳-۵- تأیید صلاحیت علمی و عمومی توسط کارگروه تخصصی
ماده ۶ فرآیند اعطای بورس
مراحل پذیرش متقاضیان بورس به شرح زیراست.
۱-۶- رشته‌های هدف هر ساله توسط کارگروه تخصصی تعیین و جهت تأیید نهایی به شورا اعلام می‌گردد.
۲-۶- سازمان به صورت سالانه تعداد سهمیه بورس مؤسسات در رشته گرایش‌های تأیید شده در شورا و شرایط عمومی و اختصاصی پذیرش را به سازمان سنجش اعلام می‌نماید.
-۳-۶- سازمان سنجش کد رشته‌های دارای این بورس را در دفترچه انتخاب رشته آزمون سراسری قید می‌نماید.
تبصره ۱: اعلام رشته‌های تأیید شده در دفترچه کنکور سراسری به صورت دو کد مجزا دارای بورس و بدون بورس قید می‌گردد.
تبصره ۲: کلیه مکاتبات رسمی در این خصوص از طریق اداره کل صورت می‌پذیرد.
-۴-۶- متقاضیان می‌توانند کد رشته مربوط به این بورس را در دفترچه کنکور سراسری انتخاب نمایند. انتخاب کد رشته‌های دارای این بورس مانع از انتخاب کدرشته‌های مشابه بدون بورس توسط داوطلب نیست.
-۵-۶- داوطلبی که در کد رشته بورس به صورت اولیه پذیرش شود در صورت داشتن شرایط مندرج در دفترچه انتخاب رشته دعوت به مصاحبه می‌شود.
تبصره ۳: مصاحبه توسط کارگروه تخصصی در اداره کل و یا در دانشگاه‌های مراکز استان به نمایندگی از سازمان صورت می‌پذیرد.
تبصره ۴: سازمان سنجش حداکثر ۳ برابر سهمیه درخواستی در آن کدرشته را صرفاً از بین داوطلبانی که در بین ۱۰ درصد برتر آن گرایش در هر یک از مناطق سه گانه (۲، ۱ و ۳) هستند جهت دعوت به مصاحبه به سازمان معرفی می‌نماید.
۶-۶- در صورت کسب نمره لازم داوطلب در مصاحبه وی به عنوان بورسیه به سازمان سنجش و جهت اعلام نتایج معرفی می‌شود. در صورت عدم کسب نمره لازم در مصاحبه داوطلب از بین کد رشته‌های بعدی انتخابی خود روال معمول رقابت با سایر داوطلبین را طی خواهد نمود.
-۷-۶- اعلام قبول شدگان نهایی توسط سازمان سنجش به سازمان
-۸-۶- اعلام ثبت نام و شروع به تحصیل بورسیه به سازمان از طرف مؤسسه محل تحصیل
ماده ۷ سایر مقررات
-۱-۷- بورسیه‌های دانش جهت دریافت سایر بورس‌ها در مقاطع بالاتر در اولویت هستند.
-۲-۷- بورس تحصیلی و مزایای ناشی از آن در صورت تأمین اعتبار قابل پرداخت خواهد بود.
۳-۷- در صورت تغییر رشته گرایش فرد بورسیه ادامه بورس مشروط به
۱-: رشته / گرایش جدید در دفترچه انتخاب رشته (دفترچه منتشر شده در همان سال درخواست انتقال) جزو اولویت‌های این بورس باشد.
۲- موافقت شورا امکان پذیر است.
-۴-۷- چنانچه دانشجوی بورسیه تحصیل خود را به پایان نرساند و از تحصیل انصراف دهد یا اخراج شود. باید تمامی هزینه‌های پرداختی از جمله مقرری ماهانه را به ارزش روز انصراف یا اخراج عودت دهد. موارد خارج از اراده دانشجوی بورسیه در شورای مرکزی بورس بررسی خواهد شد.
۵-۷- چنانچه در طول دوره تحصیل به دلایل مندرج در آئین نامه انضباطی دانشجویان علیه بورسیه رأی قطعی صادر شود. سازمان مجاز است تا بورس را لغو نماید و تمامی هزینه‌های پرداختی از جمله مقرری ماهانه را به ارزش روز انصراف یا اخراج از بورسیه مطالبه و دریافت نماید.
۶-۷- مهمان شدن بورسیه در سایر مؤسسات علاوه بر رعایت مفاد آئین نامه میهمانی و نقل و انتقال دانشجویان دانشگاه تنها با موافقت اداره کل بلامانع است. در صورت عدم موافقت اداره کل دانشجوی بورسیه موظف است. تمامی هزینه‌های پرداختی از جمله مقرری ماهانه را به ارزش روز عودت دهد.
-۷- در طول مدت مرخصی تحصیلی تسهیلات بورس پرداخت نشده و در صورت حذف ترم با دلایل موجه تسهیلات نرم بعد قطع خواهد شد.
تبصره ۱: دانشجویان دکترا که فرصت تحقیقاتی داخل و خارج از کشور را با استفاده از بورس سازمان امور دانشجویان سپری می‌نمایند در طول این مدت تنها از مقرری بورس فرصت استفاده می‌نمایند.
۸-۷- بورسیه از هر حیث تابع آئین نامه‌ها و مقررات دوره‌های تحصیلی مؤسسات خواهد بود.
-۹-۷- پس از اتمام دوره تحصیلی بورسیه صدور مدارک دانش آموختگی وی مطابق با آئین نامه‌های آموزش رایگان مؤسسات است و بورس دانش تعهدی اضافه بر آن برای بورسیه ایجاد نمی‌کند. البته در صورت تقاضای بورسیه به لغو تعهدات آموزش رایگان علاوه بر هزینه مربوطه مبالغ مربوط به تسهیلات بورس دانش به ارزش مقرری پرداختی در روز تقاضای لغو نیز باید توسط بورسیه پرداخت گردد.
۱۰-۷- چنانچه معدل بورسیه در یک ترم جزو ۲۵ درصد اول هم ورودی‌های هم رشته گرایش خود نباشد، بورس شش ماهه بعدی قطع خواهد شد. تکرار دو ترم متوالی با سه ترم غیر متوالی این مورد منجر به لغو کامل بورس می‌شود.
-۱۱-۷- حداقل واحد‌های گذرانده شده بورسیه مقطع کارشناسی در طی ۴ نیمسال تحصیلی متوالی نباید از ۶۰و احد کمتر باشد در غیر این صورت بورسیه دانشجو قطع می‌شود.
-۱۲-۷ حداقل واحد‌های گذرانده شده بورسیه مقطع کارشناسی ارشد در طی ۲ نیمسال نخست تحصیلی نباید از ۱۶ واحد کمتر باشد در غیر این صورت بورسیه دانشجو قطع می‌گردد.
-۱۳-۷- حداقل واحد‌های گذرانده شده بورسیه مقطع دکتری در طی ۲ نیمسال نخست تحصیلی نباید کمتر از ۱۶ واحد باشد. همچنین این دانشجویان بورسیه باید امتحان جامع (در صورت وجود) خود را تا ترم چهارم گذرانده باشند. در غیر این صورت بورسیه دانشجو قطع می‌گردد.
۱۴-۷- بورسیه که یک ترم مشروط شود بورسیه تحصیلی به صورت کامل لغو خواهد شد.
تبصره ۲: در شرایط خاص (قهری و خارج از اراده دانشجویان بورسیه) با ذکر دلایل همراه با مستندات با رأی و تصمیم شورا امکان برقراری مجدد تسهیلات وجود خواهد داشت.
تبصره ۳: در صورت لغو کامل بورس، طبق موارد مندرج دراین شیوه نامه، تمامی تسهیلات دریافتی در سنوات گذشته باید توسط بورسیه به ارزش روز لغو بورس عودت داده شود.
براساس اعلام وزارت علوم، این شیوه نامه مشتمل بر ۷ ماده و ۱۰ تبصره در تاریخ ششم تیرماه ۱۴۰۲ به تصویب شورا رسیده و از تاریخ ابلاغ قابل اجرا است. ضمناً کلیه شیوه نامه‌های مغایر با آن لغو و هرگونه اصلاح یا تغییر مفاد شیوه نامه تنها با تصویب شورا معتبر است.