به گزارش خبرنگار گروه استانها خبرگزاری دانشجو، سید اسحاق موسوی؛ صبح روز جمعه ۲۹ تیر ماه تعدادی از مالکان فاز ۲ خاوران تبریز طی تماسی اطلاع دادند که به نمایندگی از ۵ هزار ۲۰۰ نفر قصد دارند به تهران بیایند تا با حضور در وزارت راه و شهرسازی پرونده و خواستههای خود را به صورت جدی پیگیری کنند.
از اولین گزارش خبرگزاری دانشجو که با عنوان «ماجرای فاز ۲ خاوران تبریز از کجا آغاز شد؟/ تعلل شهرداری، گره تحویل اراضی مالکان را کور کرد» منتشر شد ۱ سال و از زمان شروع مشکلات مالکان ۱۴ سال میگذرد؛ این حضور و پیگیری مالکان در ارگان و ادارت نه برای اولین بار و اگر روند رسیدگی به پرونده همانند گذشته توسط مسئولان استان آذربایجان شرقی به خصوص شهرداری منطقه ۹ تبریز که جزو مقصران اصلی است ادامه پیدا کند، قطعا برای آخرین بار هم نخواهد بود.
با توجه به اینکه تاکنون در بیش از ۳۰ مطلب (گزارش، مصاحبه و...) زوایای این پرونده را مورد بررسی دادیم و در جریان جزئیات قرار داشتیم، ساعت ۹ صبح روز شنبه به ساختمان وزرات راه و شهرسازی در خیابان نوروز بلوار نلسون ماندلا رفتم تا برای اولین بار با مالکان از نزدیک گفتگو و در جریان نوع پاسخگویی مسئولان قرار بگیرم.
نزدیک وزرات راه و شهرسازی که شدم صدای شعار «رئیسی روحت شاد» از دور شنیده میشد؛ با آقای جواد ملکی عضو هیات امنای افتخاری فاز ۲ خاوران احوالپرسی کردم و او هم مثل همیشه ابراز ناراحتی کرد، امید و خستگی ۶۱۲ کیلومتر مسافت از تبریز تا تهران در چهره همهی حاضران که تیپهای مختلفی داشتند دیده میشد.
شعاری که مالکان فاز ۲ خاوران تبریز سر میدادند از تمام وجودشان بود، چرا که همین اقدامات دولت سیزدهم گرد و خاک عدم رسیدگی را از روی این پرونده برداشت و تا حد قابل زیادی حل کرد، برگههای ۴ a در دست مالکان هم نشان تاییدی بر همین حرف است.
نگاهی به گذشته
و اما برگههای ۴ a در دست مالکان؛ خرداد ماه سال ۱۴۰۲ بود که سفر دوم شهید رئیسی به استان آذربایجان شرقی انجام شد، مالکان فاز ۲ خاوران به دلیل عدم پیگیری برخی از مسئولان استان، خودشان به صورت مستقیم درخواست مساعدت را روی کاغذ نوشته و در استقبال مردم از رئیس جمهور در مسیر ارگ تبریز بدون واسطه برگه خود را به دست رئیس جمهور شهید رسانند و این قاب ماندگار در همان لحظه ثبت شد؛ بعد از همین سفر بود که «دستور صریح رئیس جمهور برای اصلاح حریم فاز ۲ خاوران / مالکان همچنان در انتظار تعیین کاربری اراضی» بخش اعظمی از مشکلات اداری را برطرف و مسئولان را مصمم کرد و بالاخره به روند حل پرونده در استان که روزگاری اولویت نداشت سرعت بخشید.
از طرفی در سفر اول و دوم دولت سیزدهم به استان آذربایجان شرقی مالکان فاز ۲ خاوران با دیگر مسئولان مانند آقای اسماعیلی رئیس دفتر شهید جمهور دیدار و راهحلهای موجود را ارائه کردند؛ شهید مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی هم بعد از انتصاب در جریان موضوع قرار گرفت و چندین مرتبه با مالکان دیدار و اعلام کرد «فاز ۲ خاوران یکی از مهمترین مسائل استان است و تمام تلاش خود را برای حل شدن ماجرا انجام میدهد».
شهید آلهاشم امام جمعه تبریز هم به عنوان صدایی از مالکان فاز ۲ خاوران در تریبون نماز جمعه و جلسات خصوصی بارها و بارها مسئولان استان را به اهتمام جدی روی این پرونده دعوت کرده که به نوعی تاثیر بسیار زیادی در روند حل شدن ماجرا داشت، یکی از اقدامات این شهید خدمت کلیپ معروف «تذکر چند باره امام جمعه تبریز در مورد مشکلات اراضی فاز ۲ خاوران/ وزیر راه پای درد و دل مالکان» در حضور وزیر راه شهرسازی و استاندار در نماز جمعه است.
مطالبهگران قانوندانِ ضربه خورده از بیقانونی!
تقریبا یک ساعتی از تجمع مالکان مقابل وزارت راه و شهرسازی گذشت و با شعارهای مختلف سعی کردند به گوش وزیر برسانند که هنوز هم گرههای اصلی پرونده شان حل نشده و ایشان در جریان قرار گیرد که که انگار مسئولان مختلف در ردههای استانی و کشوری باورشان نشده که روی این پرونده دستور صریح رئیس جمهور و وزیر راه و شهرسازی و استاندار ضمیمه شده است.
معمولا در چنین مطالبهگریهایی درخواست میشود تا چندین نفر به نمایندگی از بقیه به وزراتخانه بروند و پیگیر شوند، اما مالکان این درخواست را رد کردند، با خودم فکر کردم شاید آنها نمایندگی فقط چند نفر از این جمعیت ۶۰ نفره را مصداق بیاحترامی به کسانی میدانستند که ۶۱۲ کیلومتر از آن سر کشور کوبیدن و به تهران آمدند، برای همین چند نفر از مالکان مجدد گفتند «در صورت امکان مسئولان در بین ما حاضر شوند، ما این همه راه را نیامدهایم که فقط چندین نفر بالا بروند و آنها باید در جریان مشکلات همهی ما قرار بگیرند».
چیزی نگذشته بود که یک نفر از پلههای ساختمان وزارت پایین آمد، خودش را یکی از مسئولان پرونده معرفی کرد و سر و پا گوش شد، مردم همه با هم شروع به صحبت کردند و ماجرا را برایش شرح دادند؛ برایم عجیب آمد، این را قبلا هم متوجه شده بودم، از حق نگذرم مالکان فاز ۲ خاوران آن چنان به قوانین، مادهها، ضعف و قوتهای قانونی، بنبستهای اداری و... آشنا بودند که اگر یکی از آنها نماینده مجلس میشد شاید قوانین خوبی در زمینه تفکیک اراضی و... به تصویب میرسید، آن چنان برای مسئول پرونده که معلوم بود تازه به وزرارت آمده از تبصرهها و مادهها گفتند و صورت مسئله را باز کردند که بعید میدانم خود این کارشناس اینقدر به ماجرا مسلط باشد.
بعد از توضیحات مختلف، این کارشناس چند دقیقهای برای مالکان از عمل «صد به قانون» سخن گفت و قول داد که به پرونده رسیدگی کنند؛ با خودم فکر میکنم آخر مگر وقتی شهرداری تبریز از دهه ۷۰ تا همین چند سال اخیر از هر کشاورز هزار متر زمین نقد را مفت و مجانی گرفت و در عوض به آنها یک برگه مصالحه یا به عبارتی امتیاز ۱۹۰ متر زمین مسکونی که فقط وعدهای نسیه بود را داد، کارشناسان شهرداری نمیدانستند ممکن است به هزار دلیل که الان همهاش محقق شده اراضی از کشاورزی به مسکونی تغییر کاربری پیدا نکند؛ اصلا این حرفها چیست که با خودم فکر میکنم، اگر همان زمان آن کارکنان شهرداری عمل به قانون و وعده ندادنهای نامعلوم را مثل این کارشناس بلد بودند الان مالکان در زمینهای خود که رشد اقتصادی هم کرده است در حال کشاورزی بودند، نه اینکه دست زن و بچه را بگیرند و دست به دامن تهران شوند، بگذریم.
پاسخ وزیر به مالکان، دستور وزیر به معاونت شهرسازی
به رسم عادت خبرنگاری اخبار روزانه را چک کردم و عجب فرصتی؛ متوجه شدم وزیر راه و شهرسازی در همین ساختمان و در همین لحظه با رسانههای مختلف نشست خبری دارد، به خبرنگار خبرگزاری دانشجو در جلسه پیام دادم و مطرح کردم اگر شد حتما سوالی در این خصوص بپرسند و به گوش وزیر که آنها را خوب میشناسد برسانند که مالکان از تبریز آمدهاند.
به یاد دارم همان اوایل دولت سیزدهم که روی این مسئله کار میکردم در جلسهای که وزیر راه و شهرسازی هم حضور داشت در خصوص فاز ۲ خاوران با ایشان صحبت کردم، اطلاعی نداشتند و درخواست کردند تا جزئیات را برای مسئول دفترشان ارسال کنیم؛ اما الان قضیه فرق کرده است و مگر میشود با تلاشهای چند باره شهید آلهاشم برای شنیده شدن این پرونده آقای وزیر در جریان جزئیات نباشد. همان هم شد، خبرنگار خبرگزاری دانشجو سوال خود را پرسید و ایشان هم پاسخهای لازم را ارائه کردند و تیترش شد «کار نادرست شهرداری تبریز در خصوص اراضی فاز ۲ خاوران/به معاونت شهرسازی ماموریت دادم تا مساله را حل کنند».
معلوم بود بعد از این سوال آن هم در نشست خبری که همهی خبرنگاران حضور دارند، معاونان و کارشناسان بالادستی به درب اصلی و میان مالکان میآیند، البته غیر از این هم بود با شناختی که از قبل داشتم به پایین میآمدند، اما نه با اولویت کاری.
صدای «voa»، صدای غیر مردمی مردم
مالکان فاز ۲ خاوران بارها رو به روی استانداری و شهرداری تبریز گروهی تجمع کرده و بارها چندین نفر به نمایندگی برای پیگیری به تهران آمده بودند، آنها تجربه شیطنتهای رسانهای کسانی که به دنبال «ماهی گرفتن از آب گل آلود» را داشتند، داشتند.
خط مطالبهگری مالکان فاز ۲ خاوران در این چند سال واضح و مشخص بوده و تلاش کردند پیگیریها در ریل درست خود حرکت کند؛ ناراحت بودند، نقد داشتند، صبوری ۱۴ ساله کردند، به مسئولان به دید اعتماد نگریستند، اما هیچ وقت اجاره ندادند آن ور آبیها برایشان تصمیم بگیرند یا بهتر است بگویم نمکدان نشکستهاند، و از همه مهمتر الکی با یکی دو باری که تصوی تجمعشان را رسانههای مغرض کار کردند جو گیر نشدند؛ کاش همه در مطالبهگری این خط را دنبال میکردند و چه نمونهی خوبی است این ۲ سال پیگیری مداوم مالکان فاز ۲ خاوران تبریز در مطالبهگری.
فردای روز تجمع آقای ملکی عضو هیات امنای افتخاری فیلمی برایم از «voa» ارسال کرد، کلیپ کوتاه و ۲۶ ثانیه بود، از کانالهای محلی تبریز برداشته شده و البته توقع هم میرفت؛ آنها کارشان جستجو برای یافتن چنین کلیپهایی است، آخر مگر صدایی خارج از ایران آن هم آمریکا میتواند درمانگر مطالبات داخل ایران باشد، همین سکوت مالکان جلو دوربین خودش برای مزدبگیران «صدای آمریکا» اگر دقت میکردند کافی بود، حق هم داشتند که سکوت را با عنوان اعتراض به معنایی که خودشان مد نظر دارند به خورد مخاطبانشان بدهند، آخر اگر سکوت را پوشش ندهند باید «رئیسی روحت شاد» را منتشر کنند که در این صورت با سیاست غیر خبریشان نمیخواند و حقوق سر ماهشان قطع میشود.
آن وقتی که نیاز است مردم در مسئله عمیق و از چند و چون ماجرا آگاه شوند چرا خبری از تیترهای «voa» و صدای مردم نیست، اصلا مگر خبرنگار آنان نمیداند پرداختن به عناصر «چرایی و چگونگی» در این رویداد به وجود آمده هم اهمیت دارد که اینگونه بر تپل عنصر «کی و کجای» تجمعات میزند آن هم با عنوان اعتراض که خود میداند و دنبال میکند؛ این را هم بگذریم.
رسیدگی پرونده با قید فوریت در جلسه کمیته فنی و شورای عالی
حوالی ساعت ۱۱ آقای مذنب مدیر کل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و حقوق شهروندی وزرات راه و شهرسازی به همراه چند نفر دیگر از پلهها پایین آمد، برایم این نکته جالب بود که برخی از مالکان را به اسم میشناختند و به صورت تلفنی و پیامی در طی سالهای اخیر با مالکان در ارتباط و در جریان ماجرا بودند؛ آقای مذنب از مالکان درخواست کرد در آلاچیقهای رو به رو منتظر باشند تا بعد از جلسهای که قرار بود با حضور وزیر تشکیل شود به آنها نتیجه را خبر دهد، بعد هم از همکارنش درخواست کرد، چون راه دوری را از تبریز تا تهران آمدهاند و مهمان هستند به صورت کامل پذیرایی شوند؛ مالکان فاز ۲ خاوران هم که از روند پاسخگویی آقای مذنب رضایت کامل داشتند بدون چون و چرا پذیرفتند و رفتند تا منتظر نتیجه جلسه باشند.
ساعت ۱۷ آقای مذنب در بین مالکان حاضر شد، اطلاع داد که جلسه با حضور وزیر و معاونان برگزار شده و قرار است فردا موضوع در جلسه کمیته فنی و پس فردا در جلسه شورای عالی مورد بررسی قرار گیرد تا پرونده را از ۲ مسیر جلو ببرند، برگزاری این ۲ جلسه دقیقا ۲ روز پشت سر هم و آن هم بررسی پروندهای خارج از نوبت معمول جای امیدواری داشت و قطعا حاصل تلاشهای شهیدان رئیسی، آل هاشم و رحمتی بود؛ بعد از رفتن آقای مذنب تعدادی دیگر از مردم که برای مشکلاتشان آمده بودند مسائل خود را با ایشان مطرح کردند، مالکان هم گروه گروه کمی آن طرفتر به زبان ترکی با هم صحبت میکردند و معلوم بود در حال تصمیمگیری هستند که به تبریز برگردند و یا همان جا بخوابند تا جلسه فردا وزرات راه و شهرسازی را از نزدیک پیگیر باشند و در نهایت بعد از کلی بحث و گفتگو بر آن شدند که در تهران برای جلسه کمیته فنی بمانند.
پرونده در مسیر صحیحی قانون، اما جدیت بیشتر مسئولان استان
فردا و پس فردای آن روز جلسهای (کمیته فنی و شورای عالی) که اگر مطالبهگری مالکان نبود ممکن بود به دلیل حجم زیاد پروندههای کل کشور چندین هفته تا چندین ماه مطرح شدنش طول بکشد برگزار و خبرش با تیتر «شورای برنامهریزی استان آذربایجان شرقی نسبت به الحاق اراضی فاز ۲ خاوران تبریز اعلام موافقت کند» منتشر شد که در بخشی از آن آمده است:
«مقرر شد تا با توجه به ضرورت رعایت مقررات مربوطه از جمله "تبصره ۲ ماده ۹ قانون جهش تولید مسکن" و "تبصره ۱ ماده ۱ قانون حفظ کاربریهای زراعی و باغی" و سایر قوانین، ضوابط و مقررات در مورد اراضی موسوم به خاوران ۲، پس از انجام بررسیهای تکمیلی در شورای برنامهریزی استان آذربایجان شرقی و تعیین تکلیف موضوعات مختلف مترتب با اراضی موصوف، نسبت به الحاق اراضی یاد شده، اعلام موافقت شود».
با مالکان فاز ۲ خاوران که به تبریز برگشته بودند صحبت کردم، آنان هم با من هم عقیده بودند، غیر از برگزاری فوری ۲ جلسه در تهران که جای امیدواری داشت، خبر کوتاه جلسه دندانگیر نبود و از قضا کاملا در مسیر صحیح خود دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری به ۲ موضوع اشاره میکرد:
۱ - بررسی پرونده در تهران در یک جلسه فوری انجام شد
۲ـ و مرحله بعد باید پرونده مطابق "تبصره ۲ ماده ۹ قانون جهش تولید مسکن" و "تبصره ۱ ماده ۱ قانون حفظ کاربریهای زراعی و باغی" در استان پیگیری و جلساتش برگزار شود؛ مشکل اصلی هم در "تبصره ۱ ماده ۱ قانون حفظ کاربریهای زراعی و باغی" است، چون چندین ماه قبل قسمت زیادی از اراضی درجه ۱ و ۲ تشخیص داده شده است و چرا باید مجدد برگشت به عقب انجام شود!
چرا در فاز ۲ خاوران خبری از مقصر اصلی یعنی شهرداری منطقه ۹ تبریز نیست؟
راه باقی مانده برای حل شدن ماجرا زیاد است و چرا مردمی که فقط یک طرف معامله با شهرداری هستند باید در مسیر تهران به تبریز رفت و آمد کنند، تبصره و قانون میگوید وقتی اراضی قابل کشت است شهرداری منطقه ۹ تبریز اگر قصد تغییر کاربری را دارد باید ۸۰ درصد مبلغ کل ۵ هزار ۲۰۰ اراضی را طبق قانون پرداخت کند تا تغییر کاربری انجام شود، این در حالی است که اصلا خبری از شهرداری منطقه ۹ تبریز در هیچ جلسه و محفلی نیست، انگار یادشان رفته است که باید آنان پیگیر تغییر کاربری و این رفت و آمدها باشند نه مردم، انگار یادشان رفته که یک طرف معامله آنان هستند و متاسفانه شفافیت و پاسخگوییشان به ما هم که در حد صفر.
و در پایان با خودم فکر میکنم؛ اصلا آیا شهرداری منطقه ۹ تبریز نباید به این فکر باشد که اراضی کشاورزی مالکان را به خودشان برگرداند، چرا که نتوانسته به تعهداتش عمل کند؟ آیا نمیتواند به جای زمینهای فاز ۲ خاوران در جای دیگر با همان کمیت و کیفیت به مالکان زمین مسکونی بدهد؟ سوال مهمتر نباید شهرداری به دلیل اینگونه رفتارهای کاسبانه با مردم در دستگاه قضایی پاسخگو باشد؟ آخر چرا خبری از دستگاه قضایی در این پرونده نیست، آن هم وقتی شهید آل هاشم در خطبه نماز جمعه به این موضوع اشاره کرده است؟
ممنون که از پیگیریتان از فاز ۲ خاوران
خداوند اجرتان دهد